افشار، ایرج: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - '/ نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده' به '')
     
    (۷۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    <div class="wikiInfo">
    [[پرونده:NUR00572.jpg|بندانگشتی|افشار، ایرج]]
    [[پرونده:NUR00572.jpg|بندانگشتی|افشار، ایرج]]
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    |-
    |-
    ! نام!! data-type='authorName'|افشار، ایرج
    ! نام!! data-type="authorName" |افشار، ایرج
    |-
    |-
    |نام های دیگر  
    |نام‌های دیگر  
    |data-type='authorOtherNames'|  
    | data-type="authorOtherNames" |  
    |-
    |-
    |نام پدر  
    |نام پدر  
    |data-type='authorfatherName'|
    | data-type="authorfatherName" |محمود افشار
    |-
    |-
    |متولد  
    |متولد  
    |data-type='authorbirthDate'|1304 هـ.ش
    | data-type="authorbirthDate" |1304 ش
    |-
    |-
    |محل تولد
    |محل تولد
    |data-type='authorBirthPlace'|
    | data-type="authorBirthPlace" |تهران
    |-
    |-
    |رحلت  
    |رحلت  
    |data-type='authorDeathDate'|1389 هـ.ش
    | data-type="authorDeathDate" |1389 ش
    |-
    |-
    |اساتید
    |اساتید
    |data-type='authorTeachers'|
    | data-type="authorTeachers" |
    |-
    |-
    |برخی آثار
    |برخی آثار
    |data-type='authorWritings'|[[اسناد پادریان کرملی، بازمانده از عصر شاه عباس صفوی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    | data-type="authorWritings" |[[اسناد پادریان کرملی، بازمانده از عصر شاه عباس صفوی]]  
    |-class='articleCode'
    |- class="articleCode"
    |کد مؤلف
    |کد مؤلف
    |data-type='authorCode'|AUTHORCODE572AUTHORCODE
    | data-type="authorCode" |AUTHORCODE00572AUTHORCODE
    |}
    |}
    </div>
    </div>


    '''ايرج افشار''' (1304-1389ش)، ایران‌شناس، نسخه‌شناس، کتابدار، پژوهشگر، روزنامه‌نگار و نویسنده‌ای بود که بیش از سیصد کتاب وهزاران مقاله در باره ایران نوشته و هزاران کتاب و مقاله از پژوهشگران و ایران شناسان دیگر به چاپ رسانده بود.


    '''ايرج افشار'''، فرزند محمود افشار و نصرت برازنده، در 16 ماه مهر سال 1304ش، در تهران به دنيا آمده است. نياى افشار، از متمولين و ريشه‌دارترين خاندان‌هاى يزد، اين فيروزه‌كوير ايران، بوده‌اند. ايرج در چنين خاندانى چشم به جهان گشود و در كنار پدر فرزانه‌اش رسم زيستن و دانستن آموخت. دبستان را در مدرسه زرتشتيان تجريش و دبيرستان را در مدرسه فيروز بهرام به پايان برد و هم‌زمان با تحصيل در دوران متوسطه، به‌عنوان مدير داخلى مجله آينده كه صاحب امتياز آن، پدر نامدارش بود، مشغول به كار شد.
    == ولادت ==
    او فرزند محمود افشار و نصرت برازنده، در 16 ماه مهر سال 1304ش، در تهران به دنيا آمده است. نياى افشار، از متمولین و ريشه‌دارترين خاندان‌هاى يزد، این فيروزه‌كوير ایران، بوده‌اند. ايرج در چنين خاندانى چشم به جهان گشود و در كنار پدر فرزانه‌اش رسم زيستن و دانستن آموخت.  


    بعد از پايان تحصيلات متوسطه، رشته علوم قضايى را در دانشكده حقوق دانشگاه تهران دنبال كرد و در سال 1328، از اين رشته و دانشگاه فارغ‌التحصيل شد، اما شوق به فرهنگ و ادب در او بيش از ميل به اشتغال در رشته تحصيلى‌اش بود؛ به همين سبب، هم‌زمان با طى ايام دانشگاه، همكارى با مجله جهان نو را آغاز كرد كه تا سال 34 ادامه يافت. از 1337، به‌عنوان مدرس دانشسراى عالى تهران و از 1348، به‌عنوان استاد رشته تاريخ، در دانشكده ادبيات دانشگاه تهران مشغول به كار شد.
    == تحصیلات ==
    دبستان را در مدرسه زرتشتیان تجريش و دبيرستان را در مدرسه فيروز بهرام به پایان برد و هم‌زمان با تحصيل در دوران متوسطه، به‌عنوان مدير داخلى مجله آينده كه صاحب امتياز آن، پدر نامدارش بود، مشغول به كار شد.
     
    بعد از پایان تحصيلات متوسطه، رشته علوم قضايى را در دانشكده حقوق دانشگاه تهران دنبال كرد و در سال 1328، از این رشته و دانشگاه فارغ‌التحصيل شد، اما شوق به فرهنگ و ادب در او بيش از ميل به اشتغال در رشته تحصيلى‌اش بود؛ به همين سبب، هم‌زمان با طى ايام دانشگاه، همكارى با مجله جهان نو را آغاز كرد كه تا سال 34 ادامه يافت. از 1337، به‌عنوان مدرس دانشسراى عالى تهران و از 1348، به‌عنوان استاد رشته تاريخ، در دانشكده ادبيات دانشگاه تهران مشغول به كار شد.
     
    == فعالیتهای علمی ==


    در سال 1330، به کتابدارى در دانشگاه تهران روى آورد و به فهرست‌نويسى و کتاب‌شناسى علاقه‌مند شد.
    در سال 1330، به کتابدارى در دانشگاه تهران روى آورد و به فهرست‌نويسى و کتاب‌شناسى علاقه‌مند شد.


    در سال 1331، با همكارى محمدتقى دانش‌پژوه، [[ستوده، منوچهر|منوچهر ستوده]]، مصطفى مقربى و عباس زرياب خويى، مجله فرهنگ ايران‌زمين را بنيان گذاشت و از آن زمان تاكنون بيش از نيم قرن است كه به فعاليت مستمر مطبوعاتى مشغول است.
    در سال 1331، با همكارى محمدتقى دانش‌پژوه، [[ستوده، منوچهر|منوچهر ستوده]]، مصطفى مقربى و عباس زرياب خويى، مجله فرهنگ ایران‌زمين را بنيان گذاشت و از آن زمان تاكنون بيش از نيم قرن است كه به فعاليت مستمر مطبوعاتى مشغول است.


    از سال 1333 تا 1335 سردبيرى مجله سخن به صاحب‌امتيازى دكتر پرويز ناتل خانلرى را بر عهده داشت.
    از سال 1333 تا 1335 سردبيرى مجله سخن به صاحب‌امتيازى دكتر [[خانلری، پرویز|پرويز ناتل خانلرى]] را بر عهده داشت.


    از 1337 تا 1357، سردبير مجله راهنماى کتاب به صاحب‌امتيازى دكتر [[یارشاطر، احسان|احسان يارشاطر]] بود.
    از 1337 تا 1357، سردبير مجله راهنماى کتاب به صاحب‌امتيازى دكتر [[یارشاطر، احسان|احسان يارشاطر]] بود.


    در 1341، به رياست کتابخانه ملى ايران و در 1342 به رياست مركز تحقيقات ايران‌شناسى دانشگاه تهران رسيد و از 1344 تا 1358، رئيس کتابخانه مركزى دانشگاه تهران بود.
    در 1341، به رياست کتابخانه ملى ایران و در 1342 به رياست مركز تحقيقات ایران‌شناسى دانشگاه تهران رسيد ‎و از 1344 تا 1358، رئيس کتابخانه مركزى دانشگاه تهران بود.


    افشار، کتابخانه شخصى خود را به مركز دايرةالمعارف بزرگ اسلامى هديه كرد. کتاب‌هاى او در كنار کتابخانه دكتر [[زرین‌کوب، عبدالحسین|عبدالحسين زرين‌كوب]] و دكتر [[ستوده، منوچهر|منوچهر ستوده]]، زينت‌بخش مركز دايرةالمعارف است.
    افشار، کتابخانه شخصى خود را به مركز دايرةالمعارف بزرگ اسلامى هديه كرد. کتاب‌هاى او در كنار کتابخانه دكتر [[زرین‌کوب، عبدالحسین|عبدالحسين زرين‌كوب]] و دكتر [[ستوده، منوچهر|منوچهر ستوده]]، زينت‌بخش مركز دايرةالمعارف است.


    او تاكنون مقالات و کتاب‌هاى زيادى درباره ايران‌شناسى و در زمينه کتاب‌شناسى به چاپ رسانده است كه اين تحقيقات در نشريات معتبر ايرانى و خارجى منتشر شده‌است.
    او تاكنون مقالات و کتاب‌هاى زيادى درباره ایران‌شناسى و در زمينه کتاب‌شناسى به چاپ رسانده است كه این تحقيقات در نشريات معتبر ایرانى و خارجى منتشر شده‌است.
     
    «فهرست مقالات فارسی» كه مقالات فارسی را در زمينه ایران‌شناسى در 6 جلد به چاپ رسانده است، بالغ بر چهل سال از زندگى استاد را در بر گرفته است و هر كسى كه بخواهد در موضوعاتى كه مربوط به ایران و زبان و فرهنگ ایرانى، دست به پژوهش بزند، از مراجعه به این کتاب بى‌نياز نخواهد بود. مجموعه مقالاتى كه ايرج افشار، در مجلات و يادنامه‌ها به چاپ رسانده است شايد بالغ بر دو هزار مقاله باشد. کتاب‌هایى كه ايشان در زمينه فرهنگ، تاريخ و ادب ایران انتشار داده‌اند، بالغ بر سيصد جلد مى‌شود. وى از نظر كثرت آثار، شايد در ميان معاصرين، بى‌نظير باشد.


    «فهرست مقالات فارسى» كه مقالات فارسى را در زمينه ايران‌شناسى در 6 جلد به چاپ رسانده است، بالغ بر چهل سال از زندگى استاد را در بر گرفته است و هر كسى كه بخواهد در موضوعاتى كه مربوط به ايران و زبان و فرهنگ ايرانى، دست به پژوهش بزند، از مراجعه به اين کتاب بى‌نياز نخواهد بود. مجموعه مقالاتى كه ايرج افشار، در مجلات و يادنامه‌ها به چاپ رسانده است شايد بالغ بر دو هزار مقاله باشد. کتاب‌هايى كه ايشان در زمينه فرهنگ، تاريخ و ادب ايران انتشار داده‌اند، بالغ بر سيصد جلد مى‌شود. وى از نظر كثرت آثار، شايد در ميان معاصرين، بى‌نظير باشد.
    == وفات ==
    ایرج افشار روز چهارشنبه هجدهم اسفند ۱۳۸۹ در بیمارستان جم در تهران درگذشت.


    == آثار ==
    برخى از آثار او، اعم از تأليف و تحقيق و ترجمه، عبارت است از:
    برخى از آثار او، اعم از تأليف و تحقيق و ترجمه، عبارت است از:


    #پژوهش‌هاى ايران‌شناسى نامواره؛
    #پژوهش‌هاى ایران‌شناسى نامواره؛
    #دفتر تاريخ؛
    #دفتر تاريخ؛
    #رياض الفردوس خانى؛
    #رياض الفردوس خانى؛
    #فرهنگ ايران‌زمين؛
    #فرهنگ ایران‌زمين؛
    #نامه‌هاى تهران (شامل 154 نامه از رجال دوران به سيد حسن تقى‌زاده)؛
    #نامه‌هاى تهران (شامل 154 نامه از رجال دوران به سيد‌ ‎حسن تقى‌زاده)؛
    #گلگشت در وطن (سفرنامه)؛
    #گلگشت در وطن (سفرنامه)؛
    #فهرست دست‌نويس‌هاى فارسى در کتابخانه ملى اتريش و آرشيو دولتى اتريش در وين؛
    #فهرست دست‌نويس‌هاى فارسی در کتابخانه ملى اتريش و آرشيو دولتى اتريش در وين؛
    #سواد و بياض؛
    #سواد و بياض؛
    #اخبار مغولان (650-683) در انبانه ملا قطب؛
    #اخبار مغولان (650-683) در انبانه ملا قطب؛
    #فهرست مقالات فارسى در زمينه تحقيقات ايرانى؛
    #فهرست مقالات فارسی در زمينه تحقيقات ایرانى؛
    #اسناد تاريخى خاندان غفارى؛
    #اسناد تاريخى خاندان غفارى؛
    #تاريخ يزد؛
    #تاريخ يزد؛
    #خاطرات وكيل التوليه (ميرزا محمد نواب رضوى)؛
    #خاطرات وكيل التولیه (ميرزا محمد نواب رضوى)؛


    و...
    و...




    == وابسته‌ها ==
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}
    {{وابسته‌ها}}
    [[اسناد پادریان کرملی، بازمانده از عصر شاه عباس صفوی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش


    [[تذکره شعرای یزد]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقدمه نويس


    [[روزنامه خاطرات امین لشکر]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[اسناد پادریان کرملی، بازمانده از عصر شاه عباس صفوی]]  


    [[مسافرت نامه کرمان و بلوچستان]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق
    [[تذکره شعرای یزد]]  


    [[دفتر تاریخ]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[روزنامه خاطرات امین لشکر]]  


    [[ریاض الفردوس خانی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[مسافرت نامه کرمان و بلوچستان]]  


    [[تاریخ عالم آرای عباسی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق
    [[دفتر تاریخ]]  


    [[خاطرات ممتحن الدوله (زندگی نامه میرزا مهدی خان ممتحن الدوله شقاقی)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: زير نظر
    [[المسالك و الممالك (به اهتمام افشار)]]


    [[فرخ نامه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح
    [[سمریه]]


    [[اوراد الاحباب و فصول الاداب]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[اسکندرنامه (ابی‌البرکات)]]  


    [[دو رساله عرفانی در عشق]] / نوع اثر: کتاب / نقش: گردآورنده و مصحح
    [[ریاض الفردوس خانی]]  


    [[لوامع و لوایح در شرح قصیده خمریه ابن فارض و در بیان معارف و معانی عرفانی (سه رساله در تصوف)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقدمه‌نويس
    [[تاریخ عالم آرای عباسی]]  


    [[تاریخ جدید یزد]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق
    [[خاطرات ممتحن‌الدوله (زندگی نامه میرزا مهدی‌خان ممتحن‌الدوله شقاقی)]]  


    [[تاریخ کاشان]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[فرخ نامه]]  


    [[استر آباد نامه سه سفرنامه، وقفنامه و سرگذشت]] / نوع اثر: کتاب / نقش: اهتمام
    [[أوراد الأحباب و فصوص الآداب]]  


    [[خوابگزاری. التحبير في علم التعبير]] / نوع اثر: کتاب / نقش: گردآورنده
    [[دو رساله عرفانی در عشق]]


    [[عرایس الجواهر و نفایس الأطایب]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح
    [[لوامع و لوایح در شرح قصیده خمریه ابن فارض و در بیان معارف و معانی عرفانی (سه رساله در تصوف)]]


    [[هفت کشور و سفرهای ابن تراب]] / نوع اثر: کتاب / نقش: گردآورنده
    [[نامه‌های هنینگ و تقی‌زاده]]


    [[جامع مفیدی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[تاریخ جدید یزد]]  


    [[اسناد تاریخی خاندان غفاری]] / نوع اثر: کتاب / نقش: گردآورنده
    [[تاریخ کاشان]]  


    [[چهل سال تاریخ ایران]] / نوع اثر: کتاب / نقش: گردآورنده
    [[استر آباد نامه سه سفرنامه، وقفنامه و سرگذشت]]


    [[روزنامه سفر مازندران]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق
    [[خوابگزاری. التحبير في علم التعبير]]  


    [[خطای نامه: شرح مشاهدات سید علی اکبر خطائی معاصر شاه اسماعیل صفوی در سرزمین چین]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق
    [[عرایس الجواهر و نفایس الأطایب]]  


    [[أنیس الناس]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح
    [[هفت کشور و سفرهای ابن تراب]]  


    [[رجال عصر مشروطیت]] / نوع اثر: کتاب / نقش: بازخواني
    [[جامع مفیدی]]  


    [[خاطرات دیوان بیگی (میرزا حسین خان) از سال های 1275 تا 1317 قمری (کردستان و طهران)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[اسناد تاریخی خاندان غفاری]]  


    [[روزنامه خاطرات عین السلطنه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق
    [[چهل سال تاریخ ایران]]  


    [[تاریخ یزد]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[روزنامه سفر مازندران]]
     
    [[خطای‌نامه؛ شرح مشاهدات سید علی‌اکبر خطائی معاصر شاه اسماعیل صفوی در سرزمین چین]]
     
    [[أنیس الناس]]
     
    [[نوادر التبادر لتحفة البهادر]]
     
    [[رجال عصر مشروطیت]]
     
    [[خاطرات دیوان بیگی (میرزا حسین‌خان)]]
     
    [[روزنامه خاطرات عین السلطنه]]
     
    [[تاریخ یزد]]  


    [[فهرست مقالات فارسی در زمینه تحقیقات ایرانی]]  
    [[فهرست مقالات فارسی در زمینه تحقیقات ایرانی]]  


    [[شرح رباعیات در وحدت وجود (سه رساله در تصوف)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقدمه‌نويس
    [[شرح رباعیات در وحدت وجود (سه رساله در تصوف)]]  
     
    [[جامع جعفری]]


    [[جامع جعفری]] / نوع اثر: کتاب / نقش: گردآورنده
    [[روزنامه اخبار مشروطیت و انقلاب ایران]]  


    [[روزنامه ی اخبار مشروطیت و انقلاب ایران]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق
    [[خاطرات وکیل التولیه (میرزا محمد نواب رضوی)]]  


    [[خاطرات وکیل التولیه (میرزا محمد نواب رضوی)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقدمه‌نويس
    [[زنگی‌نامه]]  


    [[زنگی نامه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[گزیده در اخلاق و تصوف]]


    [[رجال وزارت خارجه در عصر ناصری و مظفری]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[رجال وزارت خارجه در عصر ناصری و مظفری]]  


    [[نامه های مشروطیت و مهاجرت (از رجال سیاسی و بزرگان محلی به سید حسن تقی زاده) (سالهای 1325 قمری به بعد)]]  
    [[نامه‌های مشروطیت و مهاجرت (از رجال سیاسی و بزرگان محلی به سیدحسن تقی زاده) (سالهای 1325 قمری به بعد)]]  


    [[خاطرات سردار اسعد بختیاری (جعفر قلی خان سردار بهادر)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: گردآوري و تدوين
    [[خاطرات سردار اسعد بختیاری (جعفر قلی خان سردار بهادر)]]  


    [[آشپزی دوره صفویه (کارنامه و ماده الحیوه)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[آشپزی دوره صفویه (کارنامه و ماده الحیوه)]]  


    [[مجمل الحکمه: ترجمه گونه‌ای کهن از رسایل اخوان الصفا]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[مجمل الحکمه: ترجمه گونه‌ای کهن از رسایل اخوان الصفا]]  


    [[فرهنگ ایران زمین]]  
    [[فرهنگ ایران زمین]]  
    خط ۱۵۵: خط ۱۸۰:
    [[سواد و بیاض مجموعه مقالات]]  
    [[سواد و بیاض مجموعه مقالات]]  


    [[فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه (سیرت نامه شیخ ابواسحق کازرونی)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه (سیرت نامه شیخ ابواسحق کازرونی)]]  


    [[اخبار مغولان (650-683) در انبانه ملا قطب]]  
    [[اخبار مغولان (650-683) در انبانه ملا قطب]]  


    [[آداب المضيفين و زاد الآکلين]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[آداب المضيفين و زاد الآكلين]]
     
    [[ذخیره خوارزمشاهی (تصحیح سعیدی سیرجانی)]]
     
    [[استر آباد نامه (طبع قديم)]]  


    [[ذخیره خوارزمشاهی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[گزيده در اخلاق و تصوف]]  


    [[استر آباد نامه (طبع قديم)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: گردآورنده
    [[کتابشناسی فردوسي و شاهنامه از آغاز نوشته‌های پژوهشی تا سال 1385]]  


    [[گزيده در اخلاق و تصوف]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح
    [[عهد حسام (سفرنامه لرستان و خوزستان) سال 1245 قمری]]  


    [[کتابشناسي فردوسي و شاهنامه از آغاز نوشته هاي پژوهشي تا سال 1385]] / نوع اثر: کتاب / نقش: گردآورنده
    [[خاطرات عارف قزوینی به همراه اشعار چاپ نشده]]  


    [[عهد حسام (سفرنامه لرستان و خوزستان) سال 1245 قمري]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران]]


    [[خاطرات عارف قزويني به همراه اشعار چاپ نشده]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقدمه‌نويس
    [[مسالک و ممالک (مترجم ناشناس)]]  


    [[فهرست نسخه های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران]] / نوع اثر: کتاب / نقش: زير نظر
    [[نامه مینوی: مجموعه سی و هشت گفتار در ادب و فرهنگ ایرانی به پاس پنجاه سال تحقیقات و مطالعات مجتبی مینوی]]  


    [[نامه مینوی: مجموعه سی و هشت گفتار در ادب و فرهنگ ایرانی به پاس پنجاه سال تحقیقات و مطالعات مجتبی مینوی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: زير نظر
    [[مناقب الصوفیة]]  


    [[مناقب الصوفیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[نشريه کتابخانه مرکزی دانشکاه تهران «درباره نسخه‌های خطی»]]  


    [[نشريه کتابخانه مرکزی دانشکاه تهران «درباره نسخه های خطی»]] / نوع اثر: کتاب / نقش: زير نظر
    [[تاريخ هرات (دست‌نوشتي نو يافته)]]  


    [[تاريخ هرات (دستنوشتي نو يافته)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقدمه‌نويس
    [[جواهر نامه نظامی]]  


    [[جواهر نامه نظامی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[اسناد پادریان کرملی، بازمانده از عصر شاه عباس صفوی]]  


    [[اسناد پادریان کرملی، بازمانده از عصر شاه عباس صفوی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[جامع الصنايع: آشپزی نامه از عصر قاجار]]  


    [[جامع الصنايع: آشپزی نامه از عصر قاجار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[دفتر اشعار صوفی]]  


    [[دفتر اشعار صوفی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[دستور الجمهور في مناقب سلطان العارفين ابويزيد طيفور]]  


    [[دستور الجمهور في مناقب سلطان العارفين ابويزيد طيفور]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[معرفت فلاحت: دوازده باب کشاورزی]]  


    [[معرفت فلاحت: دوازده باب کشاورزی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش
    [[رساله جلدسازی (طیاری جلد)]]  


    [[رساله جلدسازی (طیاری جلد)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقدمه‌نويس
    [[نسخه شناخت: پژوهشنامه نسخه‌شناسی نسخ خطی فارسی]]  


    [[نسخه شناخت: پژوهشنامه نسخه شناسی نسخ خطی فارسی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقدمه‌نويس
    [[فروغستان (دانشنامه فن استیفا و سیاق همراه با شناخت اوقات و اعیاد و مقیاسهای زمانی و مکانی مرتبط با علم استیفا)]]  


    [[فروغستان (دانشنامه فن استیفا و سیاق همراه با شناخت اوقات و اعیاد و مقیاسهای زمانی و مکانی مرتبط با علم استیفا)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح
    [[جامع مفیدی]]  


    [[جامع مفیدی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح
    [[این دفتر بی‌معنی: یادگارنمای فرهنگی از ایرج افشار]]  


    [[فیروزشاه‌نامه: دنبالۀ دار‌اب‌نامه بر اساس روایت محمد بیغمی]]




    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:نویسندگان]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۳۷

    افشار، ایرج
    نام افشار، ایرج
    نام‌های دیگر
    نام پدر محمود افشار
    متولد 1304 ش
    محل تولد تهران
    رحلت 1389 ش
    اساتید
    برخی آثار اسناد پادریان کرملی، بازمانده از عصر شاه عباس صفوی
    کد مؤلف AUTHORCODE00572AUTHORCODE

    ايرج افشار (1304-1389ش)، ایران‌شناس، نسخه‌شناس، کتابدار، پژوهشگر، روزنامه‌نگار و نویسنده‌ای بود که بیش از سیصد کتاب وهزاران مقاله در باره ایران نوشته و هزاران کتاب و مقاله از پژوهشگران و ایران شناسان دیگر به چاپ رسانده بود.

    ولادت

    او فرزند محمود افشار و نصرت برازنده، در 16 ماه مهر سال 1304ش، در تهران به دنيا آمده است. نياى افشار، از متمولین و ريشه‌دارترين خاندان‌هاى يزد، این فيروزه‌كوير ایران، بوده‌اند. ايرج در چنين خاندانى چشم به جهان گشود و در كنار پدر فرزانه‌اش رسم زيستن و دانستن آموخت.

    تحصیلات

    دبستان را در مدرسه زرتشتیان تجريش و دبيرستان را در مدرسه فيروز بهرام به پایان برد و هم‌زمان با تحصيل در دوران متوسطه، به‌عنوان مدير داخلى مجله آينده كه صاحب امتياز آن، پدر نامدارش بود، مشغول به كار شد.

    بعد از پایان تحصيلات متوسطه، رشته علوم قضايى را در دانشكده حقوق دانشگاه تهران دنبال كرد و در سال 1328، از این رشته و دانشگاه فارغ‌التحصيل شد، اما شوق به فرهنگ و ادب در او بيش از ميل به اشتغال در رشته تحصيلى‌اش بود؛ به همين سبب، هم‌زمان با طى ايام دانشگاه، همكارى با مجله جهان نو را آغاز كرد كه تا سال 34 ادامه يافت. از 1337، به‌عنوان مدرس دانشسراى عالى تهران و از 1348، به‌عنوان استاد رشته تاريخ، در دانشكده ادبيات دانشگاه تهران مشغول به كار شد.

    فعالیتهای علمی

    در سال 1330، به کتابدارى در دانشگاه تهران روى آورد و به فهرست‌نويسى و کتاب‌شناسى علاقه‌مند شد.

    در سال 1331، با همكارى محمدتقى دانش‌پژوه، منوچهر ستوده، مصطفى مقربى و عباس زرياب خويى، مجله فرهنگ ایران‌زمين را بنيان گذاشت و از آن زمان تاكنون بيش از نيم قرن است كه به فعاليت مستمر مطبوعاتى مشغول است.

    از سال 1333 تا 1335 سردبيرى مجله سخن به صاحب‌امتيازى دكتر پرويز ناتل خانلرى را بر عهده داشت.

    از 1337 تا 1357، سردبير مجله راهنماى کتاب به صاحب‌امتيازى دكتر احسان يارشاطر بود.

    در 1341، به رياست کتابخانه ملى ایران و در 1342 به رياست مركز تحقيقات ایران‌شناسى دانشگاه تهران رسيد ‎و از 1344 تا 1358، رئيس کتابخانه مركزى دانشگاه تهران بود.

    افشار، کتابخانه شخصى خود را به مركز دايرةالمعارف بزرگ اسلامى هديه كرد. کتاب‌هاى او در كنار کتابخانه دكتر عبدالحسين زرين‌كوب و دكتر منوچهر ستوده، زينت‌بخش مركز دايرةالمعارف است.

    او تاكنون مقالات و کتاب‌هاى زيادى درباره ایران‌شناسى و در زمينه کتاب‌شناسى به چاپ رسانده است كه این تحقيقات در نشريات معتبر ایرانى و خارجى منتشر شده‌است.

    «فهرست مقالات فارسی» كه مقالات فارسی را در زمينه ایران‌شناسى در 6 جلد به چاپ رسانده است، بالغ بر چهل سال از زندگى استاد را در بر گرفته است و هر كسى كه بخواهد در موضوعاتى كه مربوط به ایران و زبان و فرهنگ ایرانى، دست به پژوهش بزند، از مراجعه به این کتاب بى‌نياز نخواهد بود. مجموعه مقالاتى كه ايرج افشار، در مجلات و يادنامه‌ها به چاپ رسانده است شايد بالغ بر دو هزار مقاله باشد. کتاب‌هایى كه ايشان در زمينه فرهنگ، تاريخ و ادب ایران انتشار داده‌اند، بالغ بر سيصد جلد مى‌شود. وى از نظر كثرت آثار، شايد در ميان معاصرين، بى‌نظير باشد.

    وفات

    ایرج افشار روز چهارشنبه هجدهم اسفند ۱۳۸۹ در بیمارستان جم در تهران درگذشت.

    آثار

    برخى از آثار او، اعم از تأليف و تحقيق و ترجمه، عبارت است از:

    1. پژوهش‌هاى ایران‌شناسى نامواره؛
    2. دفتر تاريخ؛
    3. رياض الفردوس خانى؛
    4. فرهنگ ایران‌زمين؛
    5. نامه‌هاى تهران (شامل 154 نامه از رجال دوران به سيد‌ ‎حسن تقى‌زاده)؛
    6. گلگشت در وطن (سفرنامه)؛
    7. فهرست دست‌نويس‌هاى فارسی در کتابخانه ملى اتريش و آرشيو دولتى اتريش در وين؛
    8. سواد و بياض؛
    9. اخبار مغولان (650-683) در انبانه ملا قطب؛
    10. فهرست مقالات فارسی در زمينه تحقيقات ایرانى؛
    11. اسناد تاريخى خاندان غفارى؛
    12. تاريخ يزد؛
    13. خاطرات وكيل التولیه (ميرزا محمد نواب رضوى)؛

    و...


    وابسته‌ها


    اسناد پادریان کرملی، بازمانده از عصر شاه عباس صفوی

    تذکره شعرای یزد

    روزنامه خاطرات امین لشکر

    مسافرت نامه کرمان و بلوچستان

    دفتر تاریخ

    المسالك و الممالك (به اهتمام افشار)

    سمریه

    اسکندرنامه (ابی‌البرکات)

    ریاض الفردوس خانی

    تاریخ عالم آرای عباسی

    خاطرات ممتحن‌الدوله (زندگی نامه میرزا مهدی‌خان ممتحن‌الدوله شقاقی)

    فرخ نامه

    أوراد الأحباب و فصوص الآداب

    دو رساله عرفانی در عشق

    لوامع و لوایح در شرح قصیده خمریه ابن فارض و در بیان معارف و معانی عرفانی (سه رساله در تصوف)

    نامه‌های هنینگ و تقی‌زاده

    تاریخ جدید یزد

    تاریخ کاشان

    استر آباد نامه سه سفرنامه، وقفنامه و سرگذشت

    خوابگزاری. التحبير في علم التعبير

    عرایس الجواهر و نفایس الأطایب

    هفت کشور و سفرهای ابن تراب

    جامع مفیدی

    اسناد تاریخی خاندان غفاری

    چهل سال تاریخ ایران

    روزنامه سفر مازندران

    خطای‌نامه؛ شرح مشاهدات سید علی‌اکبر خطائی معاصر شاه اسماعیل صفوی در سرزمین چین

    أنیس الناس

    نوادر التبادر لتحفة البهادر

    رجال عصر مشروطیت

    خاطرات دیوان بیگی (میرزا حسین‌خان)

    روزنامه خاطرات عین السلطنه

    تاریخ یزد

    فهرست مقالات فارسی در زمینه تحقیقات ایرانی

    شرح رباعیات در وحدت وجود (سه رساله در تصوف)

    جامع جعفری

    روزنامه اخبار مشروطیت و انقلاب ایران

    خاطرات وکیل التولیه (میرزا محمد نواب رضوی)

    زنگی‌نامه

    گزیده در اخلاق و تصوف

    رجال وزارت خارجه در عصر ناصری و مظفری

    نامه‌های مشروطیت و مهاجرت (از رجال سیاسی و بزرگان محلی به سیدحسن تقی زاده) (سالهای 1325 قمری به بعد)

    خاطرات سردار اسعد بختیاری (جعفر قلی خان سردار بهادر)

    آشپزی دوره صفویه (کارنامه و ماده الحیوه)

    مجمل الحکمه: ترجمه گونه‌ای کهن از رسایل اخوان الصفا

    فرهنگ ایران زمین

    سواد و بیاض مجموعه مقالات

    فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه (سیرت نامه شیخ ابواسحق کازرونی)

    اخبار مغولان (650-683) در انبانه ملا قطب

    آداب المضيفين و زاد الآكلين

    ذخیره خوارزمشاهی (تصحیح سعیدی سیرجانی)

    استر آباد نامه (طبع قديم)

    گزيده در اخلاق و تصوف

    کتابشناسی فردوسي و شاهنامه از آغاز نوشته‌های پژوهشی تا سال 1385

    عهد حسام (سفرنامه لرستان و خوزستان) سال 1245 قمری

    خاطرات عارف قزوینی به همراه اشعار چاپ نشده

    فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران

    مسالک و ممالک (مترجم ناشناس)

    نامه مینوی: مجموعه سی و هشت گفتار در ادب و فرهنگ ایرانی به پاس پنجاه سال تحقیقات و مطالعات مجتبی مینوی

    مناقب الصوفیة

    نشريه کتابخانه مرکزی دانشکاه تهران «درباره نسخه‌های خطی»

    تاريخ هرات (دست‌نوشتي نو يافته)

    جواهر نامه نظامی

    اسناد پادریان کرملی، بازمانده از عصر شاه عباس صفوی

    جامع الصنايع: آشپزی نامه از عصر قاجار

    دفتر اشعار صوفی

    دستور الجمهور في مناقب سلطان العارفين ابويزيد طيفور

    معرفت فلاحت: دوازده باب کشاورزی

    رساله جلدسازی (طیاری جلد)

    نسخه شناخت: پژوهشنامه نسخه‌شناسی نسخ خطی فارسی

    فروغستان (دانشنامه فن استیفا و سیاق همراه با شناخت اوقات و اعیاد و مقیاسهای زمانی و مکانی مرتبط با علم استیفا)

    جامع مفیدی

    این دفتر بی‌معنی: یادگارنمای فرهنگی از ایرج افشار

    فیروزشاه‌نامه: دنبالۀ دار‌اب‌نامه بر اساس روایت محمد بیغمی