دایرةالمعارف (ابهام‌زدایی)

دایرةالمعارف ممکن است عنوان برای نرم‌افزار و یا کتاب‌های ذیل باشد:

• نرم‌افزار دانشنامه علوی (نسخه2) دائرةالمعارف رایانه‌ای سخنان امام علی علیه‌السلام متن 173 عنوان کتاب در  389 جلد در زمینه ترجمه و شرح و مصادر نهج‌البلاغه به زبان عربی و فارسی

• دایرةالمعارف فارسی نخستین دایرةالمعارف عمومی فارسی است که به سرپرستی غلامحسین مصاحب، با اسلوب دایرةالمعارف‌های جدید و معتبر، تدوین شده است.

• دائرةالمعارف الشيعية العامة یا «مقتبس الأثر و مجدد ما دثر من تاريخ البشر» نوشته محمدحسین اعلمی حائری (1393-1320ق) فرهنگ‌نامه‌ای فراهم‌آمده از داده‌هایی در حوزه جهانی، به‌ویژه جهان تشیع است که در هجده جلد عرضه شده است.

• دائرةالمعارف حقوق مدنی و تجارت اثر محمدجعفر جعفری لنگرودی، فرهنگ و دایرة‌المعارفی است از لغات مربوط به حقوق مدنی و قانون تجارت.

• شیوه‌نامه دائرةالمعارف قرآن کریم آئين‌نامه اجرايى و شيوه‌نامه‌هاى پژوهشى که برای تهیه دائرةالمعارف قرآن کریم تهیه و به همت مرکز فرهنگ و معارف قرآن، منتشر شده است.

• دایرةالمعارف شیعه ترجمه جلد اول «أعيان الشيعة» سید محسن امین، به قلم کمال موسوی است.

• دائرةالمعارف الإسلإمیة فرهنگنامه‌ای فراهم‌آمده از مجموعه مقالات نظام‌مند است که به ترتیب الفبایی، در قلمرو مطالعات اسلامی، فرهنگ و تمدن مسلمانان و با سه ویرایش در سه بازۀ زمانی ارائه شده است.

• دايرةالمعارف جهان نوين اسلام توسط گروهی از نویسندگان، به سرویراستاری جان ل. اسپوزیتو، تألیف و توسط گروهی از مترجمان زیر نظر حسن طارمی راد، محمد و مهدی دشتی به فارسی ترجمه و تحقیق شده است.

• دائرةالمعارف الإسلامیة الشیعیة اثر نویسنده و مورخ لبنانی حسن الامین (1286-1381ش) یا سید حسن امین عاملی، مجموعه‌ای است چند جلدی به زبان عربی که مقالاتی در حوزه اسلام و تشیع در آن جمع‌آوری شده و نویسنده در نگارش مقالات آن، از برخی چهره‌های شناخته‌شده بهره برده است.

• دائرةالمعارف قرآن كريم اثر مركز فرهنگ و معارف قرآن، پژوهشى درباره مدخل‌هاى قرآنى و ارايه مقالاتى درباره آنهاست، كه به زبان فارسى و در دوران معاصر نوشته شده است.

• نثر طوبی یا دایرة‌المعارف لغات قرآن مجید کتابی است در دو جلد به زبان فارسی که به توضیح و تبیین واژگان قرآن و واژگان مربوط به قرآن می‌پردازد. این کتاب، دائرةالمعارفی فارسی برای لغات قرآن کریم است. از اول تا حرف ظاء آن به قلم علامه میرزا ابوالحسن شعرانی است که به علت وفات، موفق به تکمیل آن نشد و از حرف عین تا آخر کتاب را دکتر محمد قریب قلم زد.

• دایرةالمعارف فقه مقارن توسط عده‌اى از محققان و فضلاى حوزه علميه قم، تحت اشراف آیت‌الله ناصر مكارم شيرازى به نگارش درآمده كه در آن اطلاعاتى عمومى در زمينه فقه شيعه و اهل سنت و ساير مذاهب و اديان با روى‌كردى تطبيقى گردآورى شده است.

• دائرة‌المعارف بزرگ طب اسلامی تألیف آیت‌الله مصطفى نورانى اردبيلى، موسوعه پنج جلدى طب به زبان فارسى است.

• دائرةالمعارف تاريخی، رويدادهای تاريخ اسلام ترجمه «احداث التاریخ الاسلامی» عبدالسلام ترمانینی نویسنده سوری است که توسط جمعی از پژوهشگران با نظارت سید علیرضا واسعی ترجمه شده است.

• مخزن الأدويه: دائرةالمعارف خوردنیها و داروهای پزشکی سنتی ایران (طبع قدیم) تألیف محمدحسين عقيلى خراسانى طبيب بزرگ قرن دوازدهم هجرى قمرى به منزله فرهنگنامه خوردنى‌ها و داروهاى پزشکى سنتى است.

• دایرةالمعارف تاریخ جهان بخشی از کتاب «دائرة‌المعارف تاریخ جهان»، اثر گروه فرهنگستان بورداس، زیر نظر روژه و فرانسواز کاراتینی است که توسط محمود بهفروزی ترجمه و در یک جلد منتشر شده است.

• دایرة‌المعارف: قاموس عام لکل فن و مطلب تألیف پطرس بن پولس بن عبدالله بستانی (1235-1300ق)، ادیب، نویسنده، مترجم و لغت‌نویس مارونی لبنانی، فرهنگی یازده جلدی به زبان عربی مشتمل بر واژگان علوم و فنون و صنایع و... است.

• دایرةالمعارف (افرام بستانی) با سرپرستی فؤاد افرام بستانی و گروهی از علمای لبنان آغاز شد، هدف فؤاد افرام بستانی (١٩٠۶-١٩٩٣) تكمیل کار بطرس بستانى بود، اما چون بيش از نیم قرن از انتشار دائرةالمعارف بطرس بستانی می‌گذشت، در این دایرةالمعارف، مدخل‌ها مجدداً از ابتدا تدوین گردید و نخستین جلد آن در 1956ق منتشر شد.

• دائرة معارف القرن الرابع عشر، العشرین دایرةالمعارفی است عمومی، نوشته محمد فرید وجدی (1878-1954م) در تعریف و توضیح واژگان و اصطلاحات علوم مختلف از قبیل ادبیات، علوم عقلی، نقلی و بسیاری دیگر از علوم و بیان مطالب متنوع است.

• دائرةالمعارف صحابه پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله اثر جمعی از نویسندگان، تبیین زندگی‌نامه اصحاب پیامبر(ص) از نگاه مذهب شیعه هست که توسط گروه دائرة‌المعارف صحابه پژوهشکده باقرالعلوم(ع) و به پیروی از کتاب «پیامبر و یاران» عالمی دامغانی و بر بنیان نهایی آن، تدوین‌شده است.

• دائرة‍‌المعارف ادیان زنده جهان به قلم ماری‌پت فیشر تألیف و توسط مرضیه سلیمانی ترجمه شده است. هدف مؤلف از نگارش این دائرة‌المعارف فشرده نشان دادن حیات جاری دین‌های بزرگ معاصر و تلقی‌های اساسی موجود در چهارچوب همان ادیان است.

• دایرةالمعارف بریتانیکا (به انگلیسی: Encyclopædia Britannica)، بریتانیکا قدیمی‌ترین و بزرگترین دایرةالمعارف عمومی انگلیسی زبان است که مؤسسۀ خصوصی بریتانیکا آن را منتشر می‌کند.

• دایرةالمعارف آمریکانا (به انگلیسی: Encyclopedia Americana)، امریکانا دایرةالمعارفی عمومی به زبان انگلیسی، و نخستین دایرةالمعارف بزرگی است که در آمریکا چاپ شده است. این اثر پس از دايرةالمعارف بریتانیکا دومین دانشنامه مهم انگلیسى زبان است.

• دایرةالمعارف بزرگ شوروی (روسی: Большая советская энциклопедия)، مهم‌ترین و جامع‌ترین مرجع دربارۀ موضوعات خاص روسیه و عقاید مارکسیستی

• دایرةالمعارف ویکی‌پدیا دانشنامۀ اینترنتی برخط (آنلاین) با دسترسی آزاد است كه از زمان ایجاد آن در 15 ژانویه 2001م، به بزرگترین وب سایت مرجع جهان تبدیل شده است و هر ماه بیش از یک میلیارد بازدید کننده جذب می‌کند. این دانشنامه در حال حاضر بیش از شصت و سه میلیون مقاله به بیش از 300 زبان ارائه کرده است.

• مرکز پژوهشی دائرة‌المعارف علوم عقلی اسلامی با رسالت معرفی مبانی عقلی معارف دینی و میراث عقلی اندیشمندان مسلمان، در دستور کار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس‌سره) و ریاست عالیه آن آیت‌الله مصباح یزدی قرار گرفت و در سال 1380ش، به‌طور رسمی آغاز به کار کرد.

• الجرح و التعديل (دائرةالمعارف العثمانیة) اثر ابومحمد عبدالرحمن بن ابی‌حاتم محمد بن ادریس بن منذر تمیمی حنظلی رازی (متوفی 327ق)، معروف به ابن ابی‌حاتم رازی، کتابی است در موضوع جرح و تعدیل راویان اهل سنت و در اصل، اثری است که در رفع نواقص کتاب «التاريخ الكبير» بخاری (متوفی 256ق) نوشته شده است.

• تصویر حضرت محمد(ص) و حضرت زهرا(س) در دایرةالمعارف اسلام (ترجمه و نقد) زير نظر محمود تقي زاده داورى در يك مجلد به زبان فارسى منتشر شده است. ترجمه اين دو مدخل دائرةالمعارف توسط آقاى حسین مسعودى و نقد آن‌ها به قلم خانم فاطمه جان احمدى مى‌باشد.

• تصویر امامان شیعه در دایرةالمعارف اسلام (ترجمه و نقد) زیر نظر محمود تقى‌زاده داورى، در این کتاب علاوه بر ترجمه مقالات مربوط به ائمه در دائرةالمعارف اسلام (چاپ ليدن هلند) به نقد و بررسى آنها مى‌پردازد.

• دایرةالمعارف طب سنتی (گیاهان دارویی) اثرى فارسى به قلم دكتر ابوالقاسم سلطانى، در معرفى گياهان دارويى و بيان خواص آنهاست.

• تصویر خانواده پیامبر(ص) در دایرةالمعارف اسلام (ترجمه و نقد) کتابی است فارسی با موضوع تاریخ اسلام. ناقدان این کتاب عبدالرضا عرب، محمدموسی نوری و محمدحسین میرعبداللهی زیر نظر محمود تقی‌زاده داوری هستند.

• تصویر شیعه در دائرةالمعارف امریکانا (ترجمه و نقد مقالات شیعی دائرةالمعارف امریکانا) زير نظر محمود تقى‌زاده داورى، ترجمه فارسى و نقد مقالاتى از دايرةالمعارف آمريكانا بوده كه مرتبط با شيعه و مسائل مربوط به آن مى‌باشند. اين ترجمه و نقد، از مردادماه سال 1380، در مؤسسه شيعه‌شناسى، آغاز شده است.

• اعلام قرآن از دائرةالمعارف قرآن کریم اثر جمعى از پژوهشگران مركز فرهنگ و معارف قرآن است كه در آن اعلام مطرح شده در قرآن كريم را به‌صورت علمى و مستند و به ترتيب الفبايى شناسانده‌اند. از این اثر ارزشمند تاكنون سه جلد -از الف تا پایان حرف پ- نوشته و منتشر شده است.