رسالة صیغ العقود و الایقاعات
| رسائل المحقق الکرکي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حسون، محمد (محقق)
مرعشی، محمود (اشراف) محقق کرکی، علی بن حسین (نویسنده) |
| ناشر | کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره) ج: 1, 2 |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1368 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فقه جعفری - قرن 10ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | BP 182/6 /م3ر5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
رسالة صیغ العقود و الایقاعات تألیف شيخ على بن حسين كركى، معروف به محقق كركى، محقق ثانى (م 940 ه ق) در مورد الفاظ عقود در معاملات می‌باشد.
كتاب كوچكى است كه الفاظى را كه در عقود و ايقاعات واجب است تلفظ شود، بيان نموده است. اين كتاب به سبک فقه رساله‌اى و بسيار مختصر نوشته شده است و مؤلف در پايان آن در مورد تفصيل مطالب آن مى‌نويسد: و احكام جميع ذلك مذكورة فى معادنه من كتب الاصحاب رحمهم‌الله فليطلب هناك.
این رساله یکی از بیست و هشت رساله‌ای است که در مجموعه‌ای سه جلدی به نام رسائل المحقق الكركي با تحقیق محمد حسون به چاپ رسیده است.
كتاب از دو قسمت عقود و ايقاعات تشكيل شده است و مؤلف پس از بيان اقسام هر كدام از آن دو به بيان الفاظى كه براى هر كدام از اين اقسام نياز است پرداخته است.
اين كتاب توسط شيخ على بن عبدالعالى ميسى، معاصر محقق كركى و پس از كسب اجازه از مؤلف شرح زده شده است و به نام الرسالة الميسيّة مشهور شده است. و بعدها فقهاى بزرگ مكررا به اين شرح استناد نموده‌اند.[۱][۲]
در اعيان الشيعه[۳] به متن اجازه و احترام محقق كركى به وى اشاره شده است. در قسمتى از آن محقق كركى دربارۀ وى مى‌نويسد: سيدنا الشيخ الاجل العالم الفاضل الكامل علامة العلماء و مرجع الفضلاء.
نسخه‌ها
در الذريعة در 3 جا به نسخه‌هاى خطى آن اشاره شده است. يكبار در[۴] به نسخه خط مؤلف در كتابخانه آستان قدس رضوى و بار ديگر در[۵] نسخه مربوط به سال 937 كه همراه الفخريه فخر المحققين به خط مولى محمود ميبدى نوشته شده است و بار ديگر در[۶] به نسخه مربوط به سال 1058 به خط سيد محمد يوسف اشاره نموده است.
در مقدمه‌اى بر فقه شيعه مقدمه‌ای بر[۷][۸] به چند نسخه منتخب خطى كتابخانه‌هاى آستان قدس رضوى، آیت‌الله مرعشى، مجلس شوراى اسلامى و دانشگاه تهران اشاره شده است.
در چاپ كتاب موجود از 9 نسخه خطى كتابخانه آیت‌الله مرعشى مربوط به قرن دهم، 962، 939، 1120، قرن يازدهم، 1060، 1008 استفاده شده كه قديمترين آن مربوط به سال 939 ق است. در ابتدا 9 نسخه ذكر شده ولى در توضيح فقط به 7 نسخه اشاره شده است.
تاريخ انتشار
در الذريعة[۹] به دو چاپ كتاب در ضمن مجموعه كلمات المحققين در سال 1315 ق و در حاشيه تعليقه آخوند خراسانى ذكر شده و در مقدمه‌اى بر فقه شيعه[۱۰] نيز به چاپ آن در سالهاى 1315 و 1318 اشاره شده است. كتاب موجود نيز در سال 1409 ق به وسيله كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى چاپ شده است.
گزارش محتوا
مطالب كتاب به دو بخش عقود و ايقاعات تقسيم شده است.
بخش عقود شامل بيع، قرض، رهن، صلح، ضمان، حوالة، كفالة، وديعة، عارية، وكالت، سبق و رمى، جعالة، شركت، مضاربة، اجارة، مزارعة، مساقات، هبة، صدقة، عمرى، تحبيس، وقف، وصيت، نكاح، كتابة
و ايقاعات شامل طلاق، رجعة، ظهار، ايلاء، لعان، عتق، تدبير، ايمان، نذور، عهود، حجر، شفعة، حكم
مؤلف اقرار را از ايقاعات ندانسته است بلكه آن را إخبار دانسته است و ايقاعات را از نوع انشاء دانسته است.
وى در عقود لازم، لفظ عربى شرعى را شرط دانسته مى‌نويسد: و اعلم انه لا بد فى كل عقد لازم و لو من احد الطرفين من وقوعه باللفظ الصحيح الشرعى العربى[۱۱] وى در مورد اصل اوّلى در عقود مى‌نويسد، لان الاصل فى العقود اللزوم الاّ ما اخرجه دليل، و ذلك قضيه كلام الاصحاب
پانویس
- ↑ الذریعه، آقا بزرگ تهرانی، ج۱۳، ص۳۶۳
- ↑ اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۶۲
- ↑ اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۶۳
- ↑ الذریعه، آقا بزرگ تهرانی، ج۱۵، ص۱۱۰
- ↑ الذریعه، آقا بزرگ تهرانی، ج۱۶، ص۱۲۶
- ↑ الذریعه، آقا بزرگ تهرانی، ج۲۰، ص۶
- ↑ فقه شیعه، مدرسی، ج۱، ص۱۷۷
- ↑ فقه شیعه، مدرسی، ج۱، ص۱۷8
- ↑ الذریعه، آقا بزرگ تهرانی، ج۱۵، ص۱۱۰
- ↑ فقه شیعه، مدرسی، ج۱، ص۱۷۷
- ↑ رسائل المحقق الکرکی، محقق کرکی، ج۱، ص۱۷۷