حکیمی، محمدرضا
محمدرضا حکیمی (1314-1400ش)، فقیه، مجتهد، پژوهشگر، نویسنده، محقق، حکیم و از اندیشمندان مکتب تفکیک بود. وی از شاگردان آیتالله میلانی و آقابزرگ تهرانی بود و آثار متعددی در زمینه معارف اسلامی، عدالت اجتماعی و نقد فلسفه تألیف کرده است. مهمترین اثر او مجموعه حدیثی «الحیاة» است که به عنوان یک دائرةالمعارف اسلامی شناخته میشود.
| محمدرضا حکیمی | |
|---|---|
| پرونده:NURمحمدرضا حکیمی.jpg | |
| نام کامل | محمدرضا حکیمی |
| نامهای دیگر | حکیمی، عبدالوهاب؛ مسعود، ح. |
| لقب | علامه، استاد، فیلسوف عدالت، مرزبان توحید |
| نام پدر | حاج عبدالوهاب |
| ولادت | 1314ش |
| محل تولد | مشهد، ایران |
| محل زندگی | مشهد، تهران |
| رحلت | 31 مرداد 1400ش |
| مدفن | مشهد، حرم امام رضا(ع)، رواق دارالحجه |
| طول عمر | 86 سال |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| پیشه | فقیه، مجتهد، پژوهشگر، نویسنده، محقق، حکیم |
| اطلاعات علمی | |
| اجازه اجتهاد از | |
| درجه علمی | اجتهاد |
| علایق پژوهشی | مکتب تفکیک، عدالت اجتماعی، حدیث |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
ولادت
محمدرضا حکیمی در چهاردهم فروردین ماه سال 1314 شمسی در محله سعدآباد شهر مشهد به دنیا آمد. پدرش مرحوم حاج عبدالوهاب حکیمی، از تاجران محترم و متدین بازار مشهد و مادرش دختر آقا شیخ حسن مقدس از عالمان صاحب کرامت بود. خانواده او از اردکان به خراسان مهاجرت کرده بودند.
تحصیلات
حکیمی تحصیلات خود را از مکتبخانه و سپس مدرسه آغاز کرد و در سال 1326ش در دوازده سالگی وارد حوزه علمیه مشهد (مدرسه نواب) شد. دروس مقدمات و سطح را نزد استادانی چون شیخ محمدتقى اديب نيشابورى،ميرزا احمد مدرس يزدى، شیخ هاشم قزوینی و شیخ مجتبی قزوینی فرا گرفت. سپس در درس خارج فقه و اصول سيد محمدهادى ميلانى حاضر شد و تقریرات درس ایشان را نوشت. همزمان به تحصیل فلسفه، کلام، نجوم، تقویم و علوم غریبه پرداخت و از محضر استادانی چون شیخ غلامحسین محامی بادکوبهای، شیخ اسماعیل نجومیان و سید ابوالحسن حافظیان بهره برد. وی در سال 1348ش اجازه اجتهاد را از آقابزرگ تهرانی دریافت کرد.
وى در ميان استادانش بيش از همه از شيخ مجتبى قزوينى تاثير گرفت و اين تاثير سرانجام با تأسیس مكتب تفكيك توسط حكيمى انجاميد.
فعالیتها
حکیمی از جوانی به مبارزات سیاسی و اجتماعی روی آورد و در جلسات «الغدیر» در مشهد به روشنگری جوانان پرداخت. در خرداد 1345ش به تهران مهاجرت کرد و در مؤسسات فرهنگی و مطبوعاتی فعالیت نمود. او از منتقدان فلسفه صدرایی و از مروجان مکتب تفکیک بود که بر جدایی معارف قرآنی از فلسفه و عرفان تأکید داشت. حکیمی نویسندهای پرکار با سبکی ادبی و حماسی بود و بیش از 50 کتاب و مقالات متعدد تألیف کرد. وی همچنین وصی دکتر علی شریعتی برای تصحیح آثارش بود.
مرکز تحقیقات علوم اسلامی نور، آثار محمدرضا حکیمی را بهصورت نرمافزار و در قالب متن 71 عنوان کتاب در 87 جلد درباره موضوعات قرآنی، حدیثی، معارف اسلامی، تاریخی، فلسفی و امامت و ولایت منتشر کرده است.
وفات
استاد محمدرضا حکیمی در شامگاه یکشنبه 31 مرداد ماه سال 1400ش در سن 86 سالگی به دلیل عوارض ناشی از بیماری کرونا در تهران درگذشت.[۱] پیکر او در دوم شهریور 1400ش پس از تشییع و اقامه نماز توسط آیتالله سیدان در رواق دارالحجه حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.
آثار
کتابها
- خورشید مغرب (غیبت، انتظار، تکلیف)
- میرحامد حسین
- معاد جسمانی در حکمت متعالیه
- ترجمه الحیاة
- شهداء الفضیلة
- ترجمه مختصر البلدان: بخش مربوط به ایران (ابن الفقیه)
- مکتب تفکیک
- امام در عینیت جامعه
- الهیات الهی و الهیات بشری
- بیدارگران اقالیم قبله
- منهای فقر
- ادبیات و تعهد در اسلام
- جامعهسازی قرآنی
- عقل سرخ
- مقام عقل
- پیام جاودانه
- قیام جاودانه
- سرود جهشها
- سپیده باوران
- حماسه غدیر
- شیخ آقا بزرگ تهرانی
- دانش مسلمین
- هویت صنفی روحانی
- آنجا که خورشید میوزد
- اجتهاد و تقلید در فلسفه
- انذار
- بعثت، غدیر، عاشورا، مهدی(عج)
- فریاد روزها
- گزارش (برگرفته از الحیاة)
- کلام جاودانه
- میر حامدحسین
- نان و کتاب
- یکصد و پنجاه سال تلاش خونین
- عاشورا: مظلومیتی مضاعف
- مرام جاودانه
- علی (علیه السلام)
- پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم)
- از زندگی تا ابدیت
- ای آفتاب
- عاشورا؛ عدالت
- فاطمیات
- عاشورا؛ غزه
- استغفار
- سه یار خراسانی در انقلاب
- امواج غدیر
- تفسیر آفتاب
- در فجر ساحل
- ساحل خورشید
مقالات
- احکام دین و اهداف دین
- بسائط حروف و بسائط البسائط در قرآن کریم
- تعریف عدالت از زبان امام صادق(علیه السلام)
- حدیث متواتر ثقلین و کتابی عظیم
- الحیات و نظری لطف آمیز
- عقل خود بنیاد دینی
- با جاری صلابت اعصار
- شعر و آفاق تعهد
مقدمات و تعلیقات
- تعلیقه بر اسلام در ایران (پتروشیفسکی)
- تعلیقه بر اندیشه سیاسی عرب (دکتر حمید عنایت)
- تعلیقه بر تاریخ فلسفه در جهان اسلامی (حنا الفاخوری و دیگران)
- تصحیح کتاب شعوبیه (دکتر حسینعلی ممتحن)
- مقدمه بر کتاب تکاپوگر اندیشهها (دکتر عبدالله نصری)
- مقدمه بر کتاب شرار اندیشه (عبدالعلی نگارنده)
- مقدمه بر کتاب حماسه اتحاد (محمود اسعدی)
- مقدمه بر یادنامه علامه امینی
- مقدمه بر کتاب فاطمه چه گفت و مدینه چه شد؟ (محمد حسن زورق)
- مقدمه بر کتاب حجت الاسلام کاردان خراسانی
یادنامهنگاری
- یادنامه سید جمالالدین اسدآبادی
- یادنامه علامه امینی
- یادنامه آیت الله العظمی بروجردی
- یادنامه آیت الله العظمی حائری
- یادنامه آیت الله العظمی مرعشی نجفی
- یادنامه شیخ آقابزرگ تهرانی
- یادنامه حاج شیخ مجتبی قزوینی
- یادنامه علامه طباطبائی
- یادنامه حاج میرزا ابوالحسن شعرانی
- یادنامه ادیب نیشابوری دوم
- یادنامه حاج سید روحالله خاتمی
- یادنامه علامه جعفری
- یادنامه شهید مطهری
- یادنامه استاد محمد تقی شریعتی
- یادنامه دکتر علی شریعتی
- یادنامه سید جلالالدین محدث ارموی
- یادنامه پرفسور فلاطوری
آثار در دست چاپ
- سرود سحر (مجموعه اشعار)
- اُرجوزة فی المنطق و الفلسفة و الکلام
- اتحاد جماهیر اسلامی
- مجموعه مقالات اسلامی (۲ تا ۴ جلد)
- مسائل اختلافی فلسفه
- مقام عمل
- الهیات الهی و الهیات بشری
- دروس فلسفه
- قصد و عدم وقوع (مجموعه ۱۱ نامه)
- پیام جاودانه (قرآن کریم - شناخت)
- مرام جاودانه (علی، فاطمه، امام صادق(علیهم السلام) - شناخت)
- الحیاة جلد ۷ تا ۱۴
- مقالات عربی
- شرح معراج السعاده
- شرح دعای کمیل
- مرثیه غروب
پانویس
وابستهها
ترجمه مختصر البلدان: بخش مربوط به ایران (ابن الفقیه)
خورشید مغرب (غیبت، انتظار، تکلیف)
ادبیات و تعهد در اسلام: بحث و نمونه
از زندگی تا ابدیت: گفت و گو با استاد محمدرضا حکیمی
الحیاة؛ گزارشی درباره جلد سوم تا ششم به ضمیمه عاشورا مظلومیتی مضاعف
الهیات الهی و الهیات بشری (مدخل)
الهیات الهی و الهیات بشری (نظرها)
ترجمه الحیاة (انتشارات دلیل ما)
عاشورا، مظلومیتی مضاعف (برگرفته از آثار)
قرآن: برگرفته از آثار محمدرضا حکیمی
مرام جاودانه (سخنی چند پیرامون «حماسه جاوید» و آفاق آن)
ویژگیهای حکومت صالح (حکومت اسلامی) از نظر قرآن و احادیث (کتاب و سنت)
پیام معصومین علیهالسلام به انسانها و انسانیتها؛ امام باقر(ع)
پیام معصومین علیهالسلام به انسانها و انسانیتها؛ امام جواد(ع)
پیام معصومین علیهالسلام به انسانها و انسانیتها؛ امام حسن عسکری(ع)
پیام معصومین علیهالسلام به انسانها و انسانیتها؛ امام حسن مجتبی(ع)
پیام معصومین علیهالسلام به انسانها و انسانیتها؛ امام حسین(ع)
پیام معصومین علیهالسلام به انسانها و انسانیتها؛ امام رضا(ع)
پیام معصومین علیهالسلام به انسانها و انسانیتها؛ امام سجاد(ع)
پیام معصومین علیهالسلام به انسانها و انسانیتها؛ امام صادق(ع)
پیام معصومین علیهالسلام به انسانها و انسانیتها؛ امام علی(ع)
پیام معصومین علیهالسلام به انسانها و انسانیتها؛ امام هادی(ع)
پیام معصومین علیهالسلام به انسانها و انسانیتها؛ امام کاظم(ع)
پیام معصومین علیهمالسلام به انسانها و انسانیتها؛ فاطمیات
پیام معصومین علیهالسلام به انسانها و انسانیتها؛ پیامبر(ص)
پیام جاودانه: سخنی چند پیرامون «قرآن کریم» و آفاق آن
کلام جاودانه (سخنی چند پیرامون «نهجالبلاغه» و آفاق آن)