خسروشاهی، سید هادی
سيد هادى خسروشاهى (1317-1398ش)، نویسنده، محقق، مورخ معاصر، اندیشمند بزرگ حوزوی، سفير وقت جمهورى اسلامى ايران در واتيکان در سال ۱۳۶۰ش، رئيس نمايندگى جمهورى اسلامى ايران در مصر (قاهره)، مشاور وزير در دفتر مطالعات سياسى و بين المللى
| نام | خسروشاهی، هادی |
|---|---|
| نامهای دیگر | خسروشاهی، عبدالهادی |
| نام پدر | آيت‌الله سيدباقر خسروشاهي |
| متولد | 1317ش |
| محل تولد | تبریز |
| رحلت | 8 اسفند 1398ش |
| اساتید | آيت‌الله بروجردى |
| برخی آثار | أهل‌البيت في مصر |
| کد مؤلف | AUTHORCODE04352AUTHORCODE |
ولادت
در سال 1317ش در تبريز، در خانواده‌اى آراسته به دين، علم و فقاهت، به دنيا آمد. تاريخ سه قرن از حيات و كوشش علمى و فقهى اجداد وى، كه جملگى از علماى بزرگ و فقهاى نامدار ايران و عراق در دوران خود بوده‌اند، اين حقيقت را به خوبى روشن مى‌سازد.
پدر وى، آيت‌الله سيد مرتضى خسروشاهى، از علما و فقهاى بزرگ و صاحب رساله آذربايجان و تحصيل كرده نجف بود.
تحصیلات
تحصيلات مقدماتى را در تبريز به پايان رسانيد و پس از رحلت پدر بزرگوارش در سال 1342ش، در پانزده سالگى عازم قم شد و در حوزه علميه به تحصيل دروس سطح پرداخت. دروس فلسفه، تفسير، فقه و اصول را در حضور اساتيدى چون: آيات عظام آيت‌الله بروجردى (به مدت چهار ماه)، امام خمينى(ره)، آيت‌الله شريعتمدارى، علامه طباطبايى و ديگر بزرگان تلمذ نمود و به دريافت اجازاتى در امور حسبيه (منوط به اذن فقها) و همچنين در مراحل علمى بالاتر (اجتهاد) و نقل حديث از علما و مراجع بزرگ نجف، قم و مشهد نائل آمد: از آن جمله: امام خمينى(ره)، سيد ابوالقاسم خويى، سيد شهاب‌الدين نجفى مرعشى، سيد محمد كاظم شريعتمدارى، سيد محمد هادى ميلانى، سيد محمد صادق روحانى، شيخ آقا بزرگ تهرانى، شيخ مرتضى حائرى، سيد احمد زنجانى، ميرزا عبدالجواد جبل عاملى و ميرزا ابوالفضل زاهدى قمى.
فعالیتها
وى از سال 1332ش، با اغلب مطبوعات اسلامى از جمله: مكتب اسلام، مكتب تشيع، معرف جعفرى، راه حق، نداى حق، وظيفه، مجموعه حكمت، نور دانش آيين اسلام، مسلمين، آستان قدس، نسل نو، نسل جوان، استوار پيكار، انديشه، مهد آزادى و... همكارى داشت كه مجموع مقالات مندرج در آن‌ها بالغ بر صدها مقاله مى‌گردد.
وى پس از پيروزى انقلاب، بيشترين همكارى قلمى را با روزنامه اطلاعات داشت و در سطح جهانى با شركت در كنفرانس‌ها و كنگره‌هاى اسلامى، در كشورهاى اروپايى و اسلامى از جمله: پاکستان، مصر، الجزاير، عربستان، سوريه، قطر، تركيه، لبنان، ايتاليا، انگليس، آلمان، سوئيس و... به عنوان نماينده امام خمينى(ره) و يا نماينده حوزه علميه قم فعال بوده است.
وى در سال 1352ش مركز «بررسى‌هاى اسلامى قم» را به مثابه واحدى از حوزه علميه قم، تأسيس و به ثبت رساند و سپس در سال 1361، مركز «فرهنگى اسلامى اروپا» را در رم (ايتاليا) تأسيس نمود كه هر كدام از اين دو مؤسسه ده‌ها كتاب ارزشمند در زمينه‌هاى اسلامى از جمله: قرآن مجيد و نهج‌البلاغه را به زبان‌هاى: عربى، انگليسى، ايتاليايى، آلمانى و غيره ترجمه و منتشر ساخته‌اند. اين اقدام در نشر فرهنگ اسلامى در سطح دنيا، از ارزش بالا و والايى برخوردار است.
فعالیت‌های سياسى استاد از سال 1332ش پس از آشنايى نزدیک با آيت‌الله كاشانى، آيت‌الله طالقانى و شهيد نواب صفوى، آغاز گرديد. به همين دليل از همان دوران تا زمان پيروزى انقلاب اسلامى، بارها در قم، تهران و تبريز دست‌گير، زندانى و يا تبعيد شده است كه آخرين بار در «انارك» يزد، به مدت سه سال بود كه با آغاز انقلاب اسلامى، همراه ديگران آزاد شد. (در تبعيد به انارك يزد همراه مرحوم آيت‌الله پسنديده، آيت‌الله مكارم شيرازى بود).
استاد پس از پيروزى انقلاب اسلامى، نخست به مدت دو سال نماينده امام خمينى(ره) در وزارت ارشاد اسلامى بود. آن‌گاه به سفارت ايران در واتيكان انتخاب شد و مدت پنج سال در خارج از كشور به فعاليت پرداخت. تأسيس مركز «فرهنگى اسلامى اروپا» در رم و تاسيس ماه نامه‌اى به زبان انگليسی «انكوائرى» و هفته نامه‌اى به عربى «العالم» در لندن- با همكارى وزارت ارشاد اسلامى- از آثار اين دوران است. در ايتاليا، علاوه بر چاپ و نشر ترجمه قرآن مجيد و نهج‌البلاغه به زبان ايتاليايى و نشر ماه‌نامه‌اى به نام جهان نو- به زبان ايتاليايى- جمعا در مدت پنج سال 162 نوع كتاب و نشريه به زبان‌هاى: فارسى، عربى، انگليسى، ايتاليايى و فرانسوى، منتشر نموده كه در سراسر جهان توزيع گرديده است.
در مدت اقامت سه ساله در قاهره نيز علاوه بر حضور بر محافل علمى- سياسى، سخنرانى و مصاحبه تلويزيونى و مطبوعاتى و ده‌ها بار ملاقات با شيخ الازهر و مقامات علمى- سياسى مصر، بالغ بر پنجاه جلد كتاب و نشريه، درباره ايران، تشيع و اهل‌بيت(ع) با همكارى و مساعدت ايشان در مصر منتشر گرديد كه اين خود خدمت بزرگى در راستاى وحدت و تقريب بين مذاهب اسلامى است. مهمترين اين آثار: نهج‌البلاغه با مقدمه خود و شرح شيخ محمد عبده، اهل‌البيت(ع) فى مصر، صحيفه سجاديه، حقيقة علاقة عبدالناصر بالثورة الاسلامية فى ايران، عبدالله بن سبا بين الواقع و الخيال، ادعيه اهل‌البيت(ع)، الامام على بن ابى‌طالب(ع)، الامام الحسين(ع)، الامام جعفر الصادق(ع) و الطريق الى مذهب آل البيت(ع) و عقيدتنا و... مى‌باشد.
وى علاوه بر زبان تركى (آذرى و اسلامبولى)، فارسى و عربى، با زبان انگليسى و ايتاليايى هم آشنايى داشت. پس از مراجعه به ايران از واتيكان، ضمن ادامه اشتغال در وزارت امور خارجه، (مشاور وزير) در دانشگاه‌هاى تهران، از جمله دانشكده حقوق، دانشكده روابط بين الملل و غيره، به تدريس پرداخت.
ايشان مدت سه سال هم رئيس نمايندگى جمهورى اسلامى ايران در مصر (قاهره) بود و در سال 1382ش به ايران مراجعت نمود و به عنوان مشاور وزير در دفتر مطالعات سياسى و بين المللى به تحقيق و بررسى پرداخت. وى در قسمت ارتقاى مقام اعضاى وزارت خارجه، راهنماى بعضى از برادران در تأليف رساله آنان بود و مدت شش سال نيز با نشر فصل‌نامه با ارزش تاريخ و فرهنگ معاصر به نشر حقايق و روشنگرى زواياى تاريك تاريخ معاصر ايران و جهان اسلام پرداخت.
وفات
این اندیشمند بزرگ در صبح روز پنجشنبه 8 اسفند 1398ش برابر با 3 رجب 1441ق بر اثر ویروس کرونا و به علت کهولت سن درگذشت.
آثار
تأليفات و آثار وى به زبان فارسى و عربى (علاوه بر صدها مقاله در نشريات اسلامى ايران و جهان اسلام) منتشر شده است. آثار وى كه بالغ بر هشتاد جلد مى‌شود، بيش از چهل جلد آن‌ها تاكنون بارها در داخل و خارج كشور چاپ شده است. علاوه بر تأليفات و ترجمه‌ها، 120 جلد كتاب ديگر نيز با تحقيق، توضيح و يا مقدمه و اشراف ايشان در ايران، ايتاليا و مصر چاپ و منتشر شده است.
از جمله اين آثار، عبارتند از: ترجمه و تحقيق كتاب امام على(ع) صداى عدالت انسانى تأليف استاد جرج جرداق؛ جمع‌آورى، تحقيق و نشر مجموعه آثار سيد جمال‌الدين حسينى (افغانى)، مجموعه حركت‌هاى اسلامى معاصر، اسناد نهضت اسلامى ايران، مجموعه آثار استاد علامه طباطبايى.
استاد علاوه بر تأليفات و ترجمه‌هاى خود، تبويب، تنقيح و نشر آثار اساتيدى چون: آيت‌الله کاشف‌الغطاء، علامه طباطبايى، حاج سراج انصارى، سيد محمد محيط طباطبايى، سيد غلامرضا سعيدى، محمد نخشبو و... كوشا بوده و خدمات ارزنده‌اى در حفظ فرهنگ و نشر انديشه اصيل اسلامی‌نموده است. به همين دليل استاد محمدرضا حكيمى ايشان را «فرهنگ‌بان كوشا» ناميده است.
وابسته‌ها
اصول فلسفه رئالیسم (سید هادی خسروشاهی)
سنن النبي صلی‌الله‌علیه‌و‌آله (ترجمه فقهی)
نهایت فلسفه (ترجمه نهایة الحکمة)
آغاز فلسفه (ترجمه بدایة الحکمة)
مصلح جهانی از دیدگاه شیعه و اهل سنت
رسالت تشیع در دنیای امروز (گفت و گویی دیگر با هانری کربن)
روابط اجتماعی در اسلام به ضمیمه چند رساله دیگر
خاطرات مستند سید هادی خسرو شاهی درباره علامه سید محمدحسین طباطبایی
مصلح جهانی از دیدگاه شیعه و اهل سنت
التعلیقات علی شرح الدواني العقائد العضدیة
شیعه: مجموعه مذاکرات با پرفسور هانری کربن (خسروشاهی)
الشيعة نص الحوار مع المستشرق كوربان
حرکت امام خمینی و تجدید حیات اسلام
نهضتهای اسلامی و انقلاب اسلامی ایران
امام علی علیه‌السلام صدای عدالت انسانی
رساله لب اللباب به ضمیمه مصاحبات علامه سید محمد حسین طباطبایی (طبع جدید)
سرگذشت تقریب یک فرهنگ؛ یک امت/ترجمه
اندیشه و عمل سیاسی مسلمین: مقاومت در برابر غرب
پژوهشی درباره: انجیل و مسیح به ضمیمه بررسی اندیشه مسیحیت
رسائل فی الفلسفة و العرفان و تحقيق
بررسی های اسلامي، شامل: مجموعه مقالات و رسائل
اسناد و مدارک درباره: سيد جمال‌الدين اسد آبادي
بحثی درباره ماتریالیسم و کمونیسم
السنة و الشیعة: ضجة مفتعلة و مؤسفة
تاریخ جمعیت اخوان المسلمین از آغاز تا امروز
اخوان المسلمين: بزرگترين جنبش اسلامي معاصر
نسب نامه خاندان طباطبایی (اولاد امیر سراج‌الدین عبدالوهاب)
خاطرات مستند سید هادی خسرو شاهی درباره نشریات مخفی حوزه علمیه قم
خاطرات مستند سید هادی خسرو شاهی درباره آیت‌الله علی مشکینی
خاطرات مستند سید هادی خسرو شاهی درباره احمد بن بلا، فرمانده جهاد آزادی بخش مردم الجزائر
خاطرات مستند سید هادی خسرو شاهی، زندگی و مبارزات آیت‌الله علامه سید مرتضی عسکری
خاطرات مستند سید هادی خسرو شاهی درباره آیت‌الله سید محمود طالقانی
عبدالله بن سبأ بین الواقع و الخیال: دراسة تاریخیة تحلیلیة علی ضوء آراء العلماء و الباحثین
انسان، مادیگری و اسلام: مباحثی درباره دیدگاههای مذاهب، فرویدیسم، ماتریالیسم، پراگماتیسم، فرد و جامعه
یادنامه امام موسی صدر، به مناسبت سی امین سالگرد ربوده شدن امام موسی صدر در لیبی
جمال‌الدین الحسینی، داعیة التقریب و التجدید الإسلامی: دراسات فی تاریخ حیاته و افکاره
خاطرات مستند سید هادی خسرو شاهی درباره روژه گارودی
خاطرات زندگی صبحی و تاریخ بابیگری و بهائیگری
فدائیان اسلام: تاریخ، عملکرد، اندیشه
فی سبیل الوحدة و التقریب: دراسات تقریبیة، ثقافیة، اجتماعیة، سیاسیة، تاریخیة
شیعه و سنی غوغای ساختگی ترجمه و مقدمه و تعليقات
حرکت اسلامی سودان: تاریخ و اهداف، از آغاز تاکنون
مفخر شرق سید جمال‌الدین اسد آبادی
امام خمینی، تنها گزینه؛ شیعه و سنی، غوغای ساختگی
حرکت اسلامی فلسطین از آغاز تا انتفاضه
دو رساله و دو نامه: عزاداری‌های نامشروع، اسرائیل عامل امپریالیسم؛ اسرائیل عام امپریالیسم
اسلام یا مارکسیسم، به ضمیمه افسه‌گانه اسلام چپ
شهید نامدار عاشورا ثقةالاسلام تبریزی
خاطرات مستند سید هادی خسرو شاهی درباره سید محمد علی جمال زاده و انقلاب اسلامی ایران
انقلاب اسلامی و امام خمینی (قده)؛ مسأله فلسطین و طرح صهیونیسم؛ حاکمیت علما یا روشنفکران
میزگرد تقریب بین مذاهب اسلامی در قاهره، مصر
قصة التقریب أمة واحدة، ثقافة واحدة
امام علی علیه‌السلام صدای عدالت انسانی
نهضت آزادیستان و شهید شیخ محمد خیابانی
حقیقة علاقة عبدالناصر و الثورة الإسلامیة فی ایران
دفاع از سید جمال‌الدین حسینی (اسد آبادی) و پاسخی بر تاریخ نگاران پهلوی
عدالت اجتماعی در اسلام: مباحثی در زمینه‌های جامعه، اقتصاد، سیاست و حکومت
دو مذهب: مذهبی عامل ارتجاع و امپریالیسم، مذهب دیگری در راه ملتها و توده‌ها
الجزائر سرزمین قهرمانان اسلامی
فقهيات بين السنة و الشيعة و تنظیم
رسائل في الفلسفة و العرفان؛ الرسائل و المقالات
خاطرات جمال‌الدین الحسینی الأفغاني، آراء و أفکار
نامه‌ها و اسناد سیاسی - تاریخی؛ مجموعه رسائل و مقالات