خسروشاهی، سید هادی

سيد هادى خسروشاهى (1317-1398ش)، نویسنده، محقق، مورخ معاصر، اندیشمند بزرگ حوزوی، سفير وقت جمهورى اسلامى‌ ايران در واتيکان در سال ۱۳۶۰ش، رئيس نمايندگى جمهورى اسلامى ايران در مصر (قاهره)، مشاور وزير در دفتر مطالعات سياسى و بين المللى

خسروشاهی، هادی

نام	خسروشاهی، هادی
نام‎های دیگر	خسروشاهی، عبدالهادی
نام پدر	آيت‌الله سيدباقر خسروشاهي
متولد	1317ش
محل تولد	تبریز
رحلت	8 اسفند 1398ش
اساتید	آيت‌الله بروجردى امام خمينى آيت‌الله شريعتمدارى علامه طباطبايى
برخی آثار	أهل‌البيت في مصر التعلیقات علی شرح الدواني العقائد العضدیة شیعه: مجموعه مذاکرات با پرفسور هانری کربن (خسروشاهی)
کد مؤلف	AUTHORCODE04352AUTHORCODE

ولادت

در سال 1317ش در تبريز، در خانواده‌اى آراسته به دين، علم و فقاهت، به دنيا آمد. تاريخ سه قرن از حيات و كوشش علمى و فقهى اجداد وى، كه جملگى از علماى بزرگ و فقهاى نام‌دار ايران و عراق در دوران خود بوده‌اند، اين حقيقت را به خوبى روشن مى‌سازد.

پدر وى، آيت‌الله سيد مرتضى خسروشاهى، از علما و فقهاى بزرگ و صاحب رساله آذربايجان و تحصيل كرده نجف بود.

تحصیلات

تحصيلات مقدماتى را در تبريز به پايان رسانيد و پس از رحلت پدر بزرگوارش در سال 1342ش، در پانزده سالگى عازم قم شد و در حوزه علميه به تحصيل دروس سطح پرداخت. دروس فلسفه، تفسير، فقه و اصول را در حضور اساتيدى چون: آيات عظام آيت‌الله بروجردى (به مدت چهار ماه)، امام خمينى(ره)، آيت‌الله شريعتمدارى، علامه طباطبايى و ديگر بزرگان تلمذ نمود و به دريافت اجازاتى در امور حسبيه (منوط به اذن فقها) و همچنين در مراحل علمى بالاتر (اجتهاد) و نقل حديث از علما و مراجع بزرگ نجف، قم و مشهد نائل آمد: از آن جمله: امام خمينى(ره)، سيد ابوالقاسم خويى، سيد شهاب‌الدين نجفى مرعشى، سيد محمد كاظم شريعتمدارى، سيد محمد هادى ميلانى، سيد محمد صادق روحانى، شيخ آقا بزرگ تهرانى، شيخ مرتضى حائرى، سيد احمد زنجانى، ميرزا عبدالجواد جبل عاملى و ميرزا ابوالفضل زاهدى قمى.

فعالیتها

وى از سال 1332ش تاكنون، با اغلب مطبوعات اسلامى از جمله: مكتب اسلام، مكتب تشيع، معرف جعفرى، راه حق، نداى حق، وظيفه، مجموعه حكمت، نور دانش آيين اسلام، مسلمين، آستان قدس، نسل نو، نسل جوان، استوار پيكار، انديشه، مهد آزادى و... همكارى داشته است كه مجموع مقالات مندرج در آن‌ها بالغ بر صدها مقاله مى‌گردد.

وى پس از پيروزى انقلاب، بيشترين همكارى قلمى را با روزنامه اطلاعات دارد و در سطح جهانى با شركت در كنفرانس‌ها و كنگره‌هاى اسلامى، در كشورهاى اروپايى و اسلامى از جمله: پاکستان، مصر، الجزاير، عربستان، سوريه، قطر، تركيه، لبنان، ايتاليا، انگليس، آلمان، سوئيس و... به عنوان نماينده امام خمينى(ره) و يا نماينده حوزه علميه قم فعال بوده است.

وى در سال 1352ش مركز «بررسى‌هاى اسلامى قم» را به مثابه واحدى از حوزه علميه قم، تأسيس و به ثبت رساند و سپس در سال 1361، مركز «فرهنگى اسلامى اروپا» را در رم (ايتاليا) تأسيس نمود كه هر كدام از اين دو مؤسسه ده‌ها كتاب ارزشمند در زمينه‌هاى اسلامى از جمله: قرآن مجيد و نهج‌البلاغه را به زبان‌هاى: عربى، انگليسى، ايتاليايى، آلمانى و غيره ترجمه و منتشر ساخته‌اند. اين اقدام در نشر فرهنگ اسلامى در سطح دنيا، از ارزش بالا و والايى برخوردار است.

فعالیت‌های سياسى استاد از سال 1332ش پس از آشنايى نزدیک با آيت‌الله كاشانى، آيت‌الله طالقانى و شهيد نواب صفوى، آغاز گرديد. به همين دليل از همان دوران تا زمان پيروزى انقلاب اسلامى، بارها در قم، تهران و تبريز دست‌گير، زندانى و يا تبعيد شده است كه آخرين بار در «انارك» يزد، به مدت سه سال بود كه با آغاز انقلاب اسلامى، همراه ديگران آزاد شد. (در تبعيد به انارك يزد همراه مرحوم آيت‌الله پسنديده، آيت‌الله مكارم شيرازى بود).

استاد پس از پيروزى انقلاب اسلامى، نخست به مدت دو سال نماينده امام خمينى(ره) در وزارت ارشاد اسلامى بود. آن‌گاه به سفارت ايران در واتيكان انتخاب شد و مدت پنج سال در خارج از كشور به فعاليت پرداخت. تأسيس مركز «فرهنگى اسلامى اروپا» در رم و تاسيس ماه نامه‌اى به زبان انگليسی «انكوائرى» و هفته نامه‌اى به عربى «العالم» در لندن- با همكارى وزارت ارشاد اسلامى- از آثار اين دوران است. در ايتاليا، علاوه بر چاپ و نشر ترجمه قرآن مجيد و نهج‌البلاغه به زبان ايتاليايى و نشر ماه‌نامه‌اى به نام جهان نو- به زبان ايتاليايى- جمعا در مدت پنج سال 162 نوع كتاب و نشريه به زبان‌هاى: فارسى، عربى، انگليسى، ايتاليايى و فرانسوى، منتشر نموده كه در سراسر جهان توزيع گرديده است.

در مدت اقامت سه ساله در قاهره نيز علاوه بر حضور بر محافل علمى- سياسى، سخنرانى و مصاحبه تلويزيونى و مطبوعاتى و ده‌ها بار ملاقات با شيخ الازهر و مقامات علمى- سياسى مصر، بالغ بر پنجاه جلد كتاب و نشريه، درباره ايران، تشيع و اهل‌بيت(ع) با همكارى و مساعدت ايشان در مصر منتشر گرديد كه اين خود خدمت بزرگى در راستاى وحدت و تقريب بين مذاهب اسلامى است. مهمترين اين آثار: نهج‌البلاغه با مقدمه خود و شرح شيخ محمد عبده، اهل‌البيت(ع) فى مصر، صحيفه سجاديه، حقيقة علاقة عبدالناصر بالثورة الاسلامية فى ايران، عبدالله بن سبا بين الواقع و الخيال، ادعيه اهل‌البيت(ع)، الامام على بن ابى‌طالب(ع)، الامام الحسين(ع)، الامام جعفر الصادق(ع) و الطريق الى مذهب آل البيت(ع) و عقيدتنا و... مى‌باشد.

وى علاوه بر زبان تركى (آذرى و اسلامبولى)، فارسى و عربى، با زبان انگليسى و ايتاليايى هم آشنايى دارد. پس از مراجعه به ايران از واتيكان، ضمن ادامه اشتغال در وزارت امور خارجه، (مشاور وزير) در دانشگاه‌هاى تهران، از جمله دانشكده حقوق، دانشكده روابط بين الملل و غيره، به تدريس پرداخت.

ايشان مدت سه سال هم رئيس نمايندگى جمهورى اسلامى ايران در مصر (قاهره) بود و در سال 1382ش به ايران مراجعت نمود و به عنوان مشاور وزير در دفتر مطالعات سياسى و بين المللى به تحقيق و بررسى پرداخت. وى در قسمت ارتقاى مقام اعضاى وزارت خارجه، راهنماى بعضى از برادران در تأليف رساله آنان بود و مدت شش سال نيز با نشر فصل‌نامه با ارزش تاريخ و فرهنگ معاصر به نشر حقايق و روشنگرى زواياى تاريك تاريخ معاصر ايران و جهان اسلام پرداخت.

وفات

این اندیشمند بزرگ در صبح روز پنجشنبه 8 اسفند 1398ش برابر با 3 رجب 1441ق بر اثر ویروس کرونا و به علت کهولت سن درگذشت.^[۱]

آثار

تأليفات و آثار وى به زبان فارسى و عربى (علاوه بر صدها مقاله در نشريات اسلامى ايران و جهان اسلام) منتشر شده است. آثار وى كه بالغ بر هشتاد جلد مى‌شود، بيش از چهل جلد آن‌ها تاكنون بارها در داخل و خارج كشور چاپ شده است. علاوه بر تأليفات و ترجمه‌ها، 120 جلد كتاب ديگر نيز با تحقيق، توضيح و يا مقدمه و اشراف ايشان در ايران، ايتاليا و مصر چاپ و منتشر شده است.

از جمله اين آثار، عبارتند از: ترجمه و تحقيق كتاب امام على(ع) صداى عدالت انسانى تأليف استاد جرج جرداق؛ جمع‌آورى، تحقيق و نشر مجموعه آثار سيد جمال‌الدين حسينى (افغانى)، مجموعه حركت‌هاى اسلامى معاصر، اسناد نهضت اسلامى ايران، مجموعه آثار استاد علامه طباطبايى.

استاد علاوه بر تأليفات و ترجمه‌هاى خود، تبويب، تنقيح و نشر آثار اساتيدى چون: آيت‌الله کاشف‌الغطاء، علامه طباطبايى، حاج سراج انصارى، سيد محمد محيط طباطبايى، سيد غلامرضا سعيدى، محمد نخشبو و... كوشا بوده و خدمات ارزنده‌اى در حفظ فرهنگ و نشر انديشه اصيل اسلامی‌نموده است. به همين دليل استاد محمدرضا حكيمى ايشان را «فرهنگ‌بان كوشا» ناميده است.