مصباح یزدی، محمدتقی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۳۳

محمدتقی مصباح یزدی (1313-1399ش)، مجتهد، فیلسوف، مفسر قرآن، از اساتید حوزه علمیه قم، ریاست مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، عضو مجلس خبرگان رهبری، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم

مصباح یزدی، محمدتقی

نام	مصباح یزدی، محمدتقی
نام‌های دیگر	Mohammad-Taqi Mesbah-Yazdi آیت‌الله مصباح
نام پدر	محمدباقر گیوه‌چی یزدی
متولد	1313ش
محل تولد	یزد
رحلت	12دی ماه 1399ش
اساتید	حاج شیخ محمد علی نحوی یزدی علامه طباطبایى آیت‌الله بهجت امام خمینى
برخی آثار	پندهای امام صادق(ع) به ره‌جویان صادق دومین یادنامه علامه طباطبائی آموزش فلسفه قرآن‌شناسی (مصباح یزدی) بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام اخلاق در قرآن (مصباح یزدی) حقوق و سیاست در قرآن راه و راهنما شناسی
کد مؤلف	AUTHORCODE01635AUTHORCODE

ولادت

در 11 بهمن 1313ش در شهر یزد دیده به جهان گشود.

پدر ایشان مرحوم محمدباقر گیوه‌چی یزدی بود که شغلشان جوراب‌بافی بود. خانواده ایشان کاملا مذهبی بودند، ولی فرد روحانی در بستگان نزدیکشان نداشتند؛ البته در بستگان دور فردی بوده به نام شیخ احمد آخوندی که مقسم مرحوم آقا سیدابوالحسن اصفهانی در نجف بودند. ایشان مشوق آیت‌الله مصباح برای طلبه‌شدن بود.^[۱]

تحصیلات

وى تحصیلات مقدماتى حوزوى را در یزد به پایان رساند او در کنار دروس رسمی حوزه، برخی از علوم دیگر مانند فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و زبان فرانسه را پیش یک روحانی به نام «محقّقی رشتی» آموخت.

او براى تحصیلات تکمیلى علوم اسلامى عازم نجف شد، ولى به علت مشکلات فراوان مالى، بعد از یک سال براى ادامه‌ى تحصیل به قم هجرت کرد.

از سال 1331 تا سال 1339ش در دروس امام خمینى«قدس‌سره» شرکت نموده و در همین زمان، در درس تفسیر قرآن، شفاى ابن سینا و اسفار ملاصدرا از وجود علامه طباطبایى«رحمه‌الله» کسب فیض کرد. وى حدود پانزده سال در درس فقه آیت‌الله بهجت شرکت داشت و در 27 سالگی به درجه اجتهاد رسید.

بعد از آن که دوره‌ى درسى ایشان با حضرت امام (به علت تبعید امام خمینى) قطع شد، به تحقیق در مباحث اجتماعى اسلام از جمله بحث جهاد، قضا و حکومت اسلامى پرداخت. وى در مقابله با رژیم سفاک پهلوى نیز حضورى فعال داشت که از آن جمله، همکارى با شهید دکتر بهشتى، شهید باهنر و آیت‌الله رفسنجانى است.

مقاله معروف او که در آن شاه را با موسی چومبه دیکتاتور کنگو مقایسه کرده بود، دستگاه رژیم پهلوی را دچار تزلزل کرد.

در این بین، در انتشار دو نشریه با نام‌هاى «بعثت» و «انتقام» نقش داشت که تمام امور انتشاراتى اثر دوم نیز بر عهده‌ى ایشان بود. سپس در اداره‌ى مدرسه‌ى حقانى به همراه آیت‌الله جنتى، شهید بهشتى و شهید قدوسى فعالیت داشت و حدود ده سال در آن مکان به تدریس فلسفه و علوم قرآنى پرداخت. از آن پس، قبل و بعد از انقلاب شکوهمند اسلامى با حمایت و ترغیب امام خمینى«قدس‌سره» چندین دانشگاه، مدرسه و مؤسسه را راه اندازى کرد که از مهم‌ترین آنها مى توان بخش آموزش مؤسسه‌ى در راه حق، دفتر همکارى حوزه و دانشگاه و بنیاد فرهنگى باقرالعلوم را نام برد.

در دهه 60 علاوه بر حضور در بین رزمندگان، در دفاع از اسلام، مبانی اعتقادی با استدلال علمی و دینی، گروه‌های چپ و... را به چالش کشید.

او پرچمدار مبارزه با اندیشه‌های التقاطی و انحرافی بود و در دهه 70 از مخالفان سرسخت جریانات روشنفکری و طرفداران مکاتیب لیبرالیسم و پلورالیسم بود.

آیت‌الله مصباح ریاست مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى «رضوان‌الله‌علیه» را از جانب مقام معظم رهبرى بر عهده داشت. او در سال 1369 در انتخابات دومین دوره مجلس خبرگان رهبری از استان خوزستان، و در سال‌های 1377 و 1388 برای دوره‌های سوم و چهارم این مجلس از استان تهران به نمایندگى برگزیده شد. نمایندگی دوره پنجم این مجلس از استان خراسان رضوی آخرین مسئولیت ایشان بود. ایشان داراى تألیفات و آثار متعددى در زمینه‌هاى فلسفه‌ى اسلامى، الهیات، اخلاق و عقاید مى‌باشد.

وفات

این عالم فرزانه در روز جمعه 12 دی ماه 1399ش برابر با 17 جمادی الاولی 1442ق درگذشت.^[۲] و پس از اقامه نماز توسط مقام معظم رهبری و آیت‌الله محمد محمدی‌ ری‌شهری و نیز آیت‌الله نوری همدانی، و تشییع در حرم حضرت معصومه سلام‌الله علیها در جوار مزار آیت‌الله بهجت به خاک سپرده شد.^[۳]

پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب به مناسبت رحلت ایشان

بسم الله الرحمن الرحیم

با تأسف و تأثر فراوان خبر درگذشت عالم ربانی، فقیه و حکیم مجاهد، آیت‌الله آقای حاج شیخ محمدتقی مصباح یزدی را دریافت کردم. این، خسارتی برای حوزه‌ علمیه و حوزه‌ی معارف اسلامی است. ایشان متفکری برجسته، مدیری شایسته، دارای زبان گویائی در اظهار حق و پای با استقامتی در صراط مستقیم بودند. خدمات ایشان در تولید اندیشه‌ دینی و نگارش کتب راه‌گشا، و در تربیت شاگردان ممتاز اثرگذار، و در حضور انقلابی در همه‌ میدان‌هائی که احساس نیاز به حضور ایشان می‌شد، حقاً و انصافاً کم‌نظیر است. پارسائی و پرهیزگاری خصلت همیشگی ایشان از دوران جوانی تا آخر عمر بود و توفیق سلوک در طریق معرفت توحیدی، پاداش بزرگ الهی به این مجاهدت بلند مدت است.

اینجانب که خود سوگوار این برادر قدیمی و عزیز می‌باشم، به خاندان گرامی و فرزندان صالح و دیگر بازماندگان ایشان و نیز به شاگردان و ارادتمندان این معلّم بزرگ و به حوزه‌ علمیه تسلیت عرض می‌کنم و علّو درجات ایشان و مغفرت و رحمت الهی را برای ایشان مسألت می‌نمایم.

@@ خط ۲۳: / خط ۲۳: @@
 |-
 |اساتید
-| data-type="authorTeachers" |[[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبایى]]
+| data-type="authorTeachers" |'''حاج شیخ محمد علی نحوی یزدی'''
+[[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبایى]]
 [[بهجت، محمدتقی|آیت‌الله بهجت]]
@@ خط ۳۴: / خط ۳۵: @@
 [[آموزش فلسفه]]
-[[قرآن شناسی (مصباح یزدی)]]
+[[قرآن‌شناسی (مصباح یزدی)]]
-[[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام]]
+[[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام]]
 [[اخلاق در قرآن (مصباح یزدی)]]
@@ خط ۶۷: / خط ۶۸: @@
 مقاله معروف او که در آن شاه را با موسی چومبه دیکتاتور کنگو مقایسه کرده بود، دستگاه رژیم پهلوی را دچار تزلزل کرد.
-در این بین، در انتشار دو نشریه با نام‌هاى «بعثت» و «انتقام» نقش داشت که تمام امور انتشاراتى اثر دوم نیز بر عهده‌ى ایشان بود. سپس در اداره‌ى مدرسه‌ى حقانى به همراه  [[جنتی، احمد|آیت‌الله جنتى]]، شهید بهشتى و شهید قدوسى فعالیت داشت و حدود ده سال در آن مکان به تدریس فلسفه و علوم قرآنى پرداخت. از آن پس، قبل و بعد از انقلاب شکوهمند اسلامى با حمایت و ترغیب [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینى«قدس‌سره»]] چندین دانشگاه، مدرسه و مؤسسه را راه اندازى کرد که از مهم‌ترین آنها مى توان بخش آموزش مؤسسه‌ى در راه حق، دفتر همکارى حوزه و دانشگاه و بنیاد فرهنگى باقرالعلوم را نام برد.
+در این بین، در انتشار دو نشریه با نام‌هاى «بعثت» و «انتقام» نقش داشت که تمام امور انتشاراتى اثر دوم نیز بر عهده‌ى ایشان بود. سپس در اداره‌ى مدرسه‌ى حقانى به همراه  [[جنتی، احمد|آیت‌الله جنتى]]، [[بهشتی، سید محمد|شهید بهشتى]] و [[قدوسی، علی|شهید قدوسى]] فعالیت داشت و حدود ده سال در آن مکان به تدریس فلسفه و علوم قرآنى پرداخت. از آن پس، قبل و بعد از انقلاب شکوهمند اسلامى با حمایت و ترغیب [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینى«قدس‌سره»]] چندین دانشگاه، مدرسه و مؤسسه را راه اندازى کرد که از مهم‌ترین آنها مى توان بخش آموزش مؤسسه‌ى در راه حق، دفتر همکارى حوزه و دانشگاه و بنیاد فرهنگى باقرالعلوم را نام برد.
-در دهه 60 علاوه بر حضور در بین رزمندگان، در دفاع از اسلام، مبانی اعتقادی با استدلال علمی و دینی، گروههای چپ و...را به چالش کشید.
+در دهه 60 علاوه بر حضور در بین رزمندگان، در دفاع از اسلام، مبانی اعتقادی با استدلال علمی و دینی، گروه‌های چپ و... را به چالش کشید.
 او پرچمدار مبارزه با اندیشه‌های التقاطی و انحرافی بود و در دهه 70 از مخالفان سرسخت جریانات روشنفکری و طرفداران مکاتیب لیبرالیسم و پلورالیسم بود.
@@ خط ۸۳: / خط ۸۴: @@
   |گفتاورد = بسم الله الرحمن الرحیم
-با تأسف و تأثر فراوان خبر درگذشت عالم ربانی، فقیه و حکیم مجاهد، آیةالله آقای حاج شیخ محمدتقی مصباح یزدی را دریافت کردم. این، خسارتی برای حوزه‌ علمیه و حوزه‌ی معارف اسلامی است. ایشان متفکری برجسته، مدیری شایسته، دارای زبان گویائی در اظهار حق و پای با استقامتی در صراط مستقیم بودند. خدمات ایشان در تولید اندیشه‌ دینی و نگارش کتب راه‌گشا، و در تربیت شاگردان ممتاز اثرگذار، و در حضور انقلابی در همه‌ میدان‌هائی که احساس نیاز به حضور ایشان می‌شد، حقاً و انصافاً کم‌نظیر است. پارسائی و پرهیزگاری خصلت همیشگی ایشان از دوران جوانی تا آخر عمر بود و توفیق سلوک در طریق معرفت توحیدی، پاداش بزرگ الهی به این مجاهدت بلند مدت است.
+با تأسف و تأثر فراوان خبر درگذشت عالم ربانی، فقیه و حکیم مجاهد، آیت‌الله  آقای حاج شیخ محمدتقی مصباح یزدی را دریافت کردم. این، خسارتی برای حوزه‌ علمیه و حوزه‌ی معارف اسلامی است. ایشان متفکری برجسته، مدیری شایسته، دارای زبان گویائی در اظهار حق و پای با استقامتی در صراط مستقیم بودند. خدمات ایشان در تولید اندیشه‌ دینی و نگارش کتب راه‌گشا، و در تربیت شاگردان ممتاز اثرگذار، و در حضور انقلابی در همه‌ میدان‌هائی که احساس نیاز به حضور ایشان می‌شد، حقاً و انصافاً کم‌نظیر است. پارسائی و پرهیزگاری خصلت همیشگی ایشان از دوران جوانی تا آخر عمر بود و توفیق سلوک در طریق معرفت توحیدی، پاداش بزرگ الهی به این مجاهدت بلند مدت است.
 اینجانب که خود سوگوار این برادر قدیمی و عزیز می‌باشم، به خاندان گرامی و فرزندان صالح و دیگر بازماندگان ایشان و نیز به شاگردان و ارادتمندان این معلّم بزرگ و به حوزه‌ علمیه تسلیت عرض می‌کنم و علّو درجات ایشان و مغفرت و رحمت الهی را برای ایشان مسألت می‌نمایم.
@@ خط ۱۲۱: / خط ۱۲۲: @@
 # تحقیق و تعلیق بر کتاب معانى الأخبار شیخ صدوق.
 # تصحیح و تعلیق کتاب معادن الحکمة فى مکاتیب الأئمّة.
-# تصحیح کتاب السماء و العالم از کتاب [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام]] (جلدى 54 و 59).
+# تصحیح کتاب السماء و العالم از کتاب [[بحارالانوار|بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام]] (جلدى 54 و 59).
 # ترجمه جلد 3و4 [[الميزان في تفسير القرآن|تفسیر المیزان]].
 # جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن.
@@ خط ۱۳۰: / خط ۱۳۱: @@
 # راهیان کوى دوست (شرح حدیث معراج).
 # ره توشه (شرح پندهاى پیامبر صلى‌الله‌علیه‌وآله  به ابوذر).
-# قرآن در آئینه نهج‌البلاغه.
+# قرآن در آئینه نهج‌البلاغة.
 # قرآن شناسى.
 # راه و راهنما شناسى.
 # نجواى عاشقانه با مناجات شعبانیّه.
-# یاد او (شرح خطبه 222 نهج‌البلاغه).
+# یاد او (شرح خطبه 222 نهج‌البلاغة).
 {{پایان}}
@@ خط ۱۷۵: / خط ۱۷۶: @@
 # پاسخ استاد به جوانان پرسشگر.
 # پرسش‌ها و پاسخ‌ها (5 جلد).
-# پیش نیازهاى مدیریّت اسلامى.
+# پیش‌نیازهاى مدیریّت اسلامى.
 # تهاجم فرهنگى.
 # حقوق و سیاست در قرآن.
@@ خط ۱۸۱: / خط ۱۸۲: @@
 # زن یا نیمى از پیکر اجتماع.
 # عبرت‌هاى خرداد.
-# کاوش‌ها و چالش ها.
+# کاوش‌ها و چالش‌ها.
 # مباحثى درباره حوزه.
 # نظریه حقوقى اسلام.
@@ خط ۲۱۱: / خط ۲۱۲: @@
 {{امام حسن مجتبی علیه‌السلام}}
 {{سرور شهیدان}}
+{{امام سجاد علیه‌السلام}}
 {{امام صادق علیه‌السلام}}
 {{مفسران شیعه}}
@@ خط ۲۱۹: / خط ۲۲۱: @@
 {{جامعه مدرسین}}
 {{خبرگان رهبری}}
+{{نویسندگان}}
 ==وابسته‌ها==
 {{وابسته‌ها}}
@@ خط ۲۳۰: / خط ۲۳۴: @@
 [[آموزش فلسفه]]
-[[قرآن شناسی (مصباح یزدی)]]
+[[قرآن‌شناسی (مصباح یزدی)]]
+[[جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن]]
+[[نقدی فشرده بر اصول مارکسیسم]]
+[[جامی از زلال کوثر]]
-[[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام]]
+[[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام]]
 [[اخلاق در قرآن (مصباح یزدی)]]
 [[حقوق و سیاست در قرآن]]
+[[شکوه نجوا]]
+[[رساترین دادخواهی و روشنگری (شرح خطبه فدکیه)]]
+[[نجوای عاشقانه با مناجات شعبانیه]]
 [[راه و راهنما شناسی]]
+[[بحثی ساده و کوتاه پيرامون حکومت اسلامی و ولايت فقيه]]
 [[المنهج الجدید فی تعلیم الفلسفه]]
@@ خط ۲۵۶: / خط ۲۷۴: @@
 [[سلسله مباحث اسلام، سیاست و حکومت]]
-[[زینهار از تکبر!: شرح بزرگترین خطبه نهج‌البلاغه در نکوهش متکبران و فخر فروشان]]
+[[زینهار از تکبر!: شرح بزرگترین خطبه نهج‌البلاغة در نکوهش متکبران و فخر فروشان]]
 [[فلسفه اخلاق (دروس فلسفه اخلاق)]]
@@ خط ۲۶۲: / خط ۲۸۰: @@
 [[بحثهایی پیرامون مسایل اعتقادی و اخلاقی]]
-[[چکیده ی چند بحث فلسفی]]
+[[چکیده‌ی چند بحث فلسفی]]
 [[خودشناسی برای خودسازی]]
@@ خط ۲۶۸: / خط ۲۸۶: @@
 [[پرتوی از امامت و ولایت در قرآن کریم]]
-[[معارف قرآن: خدا شناسی، کیهان شناسی، انسان شناسی]]
+[[معارف قرآن: خدا شناسی، کیهان‌شناسی، انسان‌شناسی]]
 [[یاد او]]
@@ خط ۲۷۸: / خط ۲۹۶: @@
 [[نظریه سیاسی اسلام]]
-[[بزر گ ترین فریضه]]
+[[بزر گ‌ترین فریضه]]
 [[نقش تقلید در زندگی انسان]]
@@ خط ۲۹۰: / خط ۳۰۸: @@
 [[بهترین‌ها و بدترین‌ها از دیدگاه نهج‌البلاغه]]
-[[قرآن در آینه نهج‌البلاغه]]
+[[قرآن در آینه نهج‌البلاغة]]
-[[چکیده ای از اندیشه‌های بنیادین اسلامی: مجموعه سخنرانی‌های آیت‌الله محمد تقی مصباح یزدی در کشور لبنان]]
+[[چکیده‌ای از اندیشه‌های بنیادین اسلامی: مجموعه سخنرانی‌های آیت‌الله محمد تقی مصباح یزدی در کشور لبنان]]
 [[لقای الهی]]
@@ خط ۳۰۴: / خط ۳۲۲: @@
 [[پیام مولا از بستر شهادت]]
-[[آموزش عقاید]]
+[[آموزش عقاید (دوره کامل سه جلدی)]]
 [[آذرخشی دیگر از آسمان کربلا؛ آفتاب ولایت]]
-[[کاوش‌ها و چالش ها]]
+[[کاوش‌ها و چالش‌ها]]
-[[سیری در ساحل: بینش و منش حضرت امام خمینی(ره)]]
-[[شکوه نجوا: شرحی بر مناجات شعبانیه و مناجات المریدین]]
+[[سیری در ساحل: بینش و منش حضرت امام خمینی(ره)]]
 [[تعدد قرائت ها]]
@@ خط ۳۲۸: / خط ۳۴۴: @@
 [[رستگاران]]
-[[انسان شناسی در قرآن]]
+[[انسان‌شناسی در قرآن]]
 [[نظریه سیاسی اسلام]]
@@ خط ۳۴۰: / خط ۳۵۶: @@
 [[انسان سازی در قرآن]]
-[[پیش نیازهای مدیریت اسلامی]]
+[[پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی]]
 [[ره توشه]]
@@ خط ۳۷۰: / خط ۳۸۶: @@
 [[خدا شناسی (ویراست جدید)]]
-[[قرآن شناسی (ویراست جدید)]]
+[[قرآن‌شناسی (ویراست جدید)]]
 [[آذرخش کربلا]]
@@ خط ۳۸۱: / خط ۳۹۷: @@
 [[پرسشها و پاسخها: ولایت فقیه و خبرگان]]
-[[بحثی ساده و کوتاه پیرامون: حکومت اسلامی و ولایت فقیه]]
 [[شرح برهان شفا]]
 [[دروس فی العقیدة الاسلامية]]
-[[جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن]]
 [[در پرتو آذرخش]]
@@ خط ۳۹۶: / خط ۴۰۸: @@
 [[دروس فی العقیدة الاسلامية]]
-[[جهان شناسی]]
+[[جهان‌شناسی]]
 [[دروس فلسفه]]
@@ خط ۴۰۶: / خط ۴۱۸: @@
 [[نظریه حقوقی اسلام]]
-[[معارف قرآن]]
+[[معارف قرآن (مصباح یزدی)]]
 [[معارف قرآن]]
-[[قرآن شناسی]]
+[[قرآن‌شناسی]]
 [[توحید]]
@@ خط ۴۳۲: / خط ۴۴۴: @@
 [[حقوق و سیاست در قرآن]]
-[[معارف قرآن (قرآن شناسی)]]
+[[معارف قرآن (قرآن‌شناسی)]]
 [[العودة إلی الذات و بناؤها من جدید]]
@@ خط ۴۴۶: / خط ۴۵۸: @@
 [[نظریه سیاسی اسلام]]
-[[قرآن در آیینه نهج‌البلاغه]]
+[[قرآن در آیینه نهج‌البلاغة]]
 [[راهیان کوی دوست]]
@@ خط ۴۵۸: / خط ۴۷۰: @@
 [[آزادی، نکته‌ها و نا گفته‌ها]]
-[[قرآن در آیینه نهج‌البلاغه]]
+[[قرآن در آیینه نهج‌البلاغة]]
-[[النظرة القرآنیة للمجتمع و التاریخ]]
+[[النظرة القرآنية للمجتمع و التاریخ]]
 [[الإمامة و الولایة فی القرآن الکریم]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:معلمان اخلاق]]
 [[رده:درگذشتگان ۱۳۹۹]]
 [[رده:اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]]
+[[رده:اعضای مجلس خبرگان رهبری]]
+[[رده:سخنوران]]
+[[رده:نویسندگان جدید و معاصر فلسفه اسلامی]]
+[[رده:شاگردان امام خمینی]]
+[[رده:شاگردان علامه طباطبایی]]
+[[رده:فیلسوفان]]
+[[رده:نویسندگان]]
+[[رده:متکلمان شیعه]]
+[[رده:نهج‌البلاغه‌پژوهان]]
+[[رده:عاشوراپژوهان]]
+[[رده:فقیهان شیعه]]
+[[رده:شاگردان آیت‌الله بهجت]]
+[[رده:مدیران]]
+[[رده:برگزیدگان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران]]
+[[رده:مصححان]]
+[[رده:مترجمان]]

مصباح یزدی، محمدتقی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۳۳

ولادت

تحصیلات

وفات

آثار

قرآن و حدیث

کلام و فلسفه

اجتماعى و سیاسى

اخلاق

پانویس

منابع مقاله

وابسته‌ها