موسوی گرمارودی، سید علی
| سید علی موسوی گرمارودی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | سید علی موسوی گرمارودی |
| نام پدر | سید محمدعلی موسوی گرمارودی |
| ولادت | ۱۳۲۰ش |
| محل تولد | قم، محله چهارمردان، ایران |
| محل زندگی | قم، مشهد، تهران |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| پیشه | شاعر، نویسنده، مترجم، محقق، منتقد |
| منصب | مشاور فرهنگی رئیس جمهور، رایزن فرهنگی در تاجیکستان، مدیر تالار وحدت |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | دکترای ادبیات فارسی |
| دانشگاه | دانشگاه تهران |
| علایق پژوهشی | شعر معاصر، حافظپژوهی، ترجمه متون دینی |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
سید علی موسوی گرمارودی (متولد ۱۳۲۰ش)، شاعر، نویسنده، مترجم، محقق و منتقد معاصر ایرانی، چهره ماندگار شعر در سال ۱۳۸۵ و برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برای ترجمه قرآن در سال ۱۳۹۰. وی از پیشگامان شعر نو شیعی و انقلابی و از پایهگذاران شعر آیینی و مقاومت به شمار میرود. گرمارودی تحصیلات حوزوی و دانشگاهی دارد و دانشآموخته دکترای ادبیات فارسی از دانشگاه تهران است. از مهمترین اساتید او میتوان به مرتضی مطهری، سید جعفر شهیدی و مهدوی دامغانی اشاره کرد. ترجمه قرآن، نهجالبلاغه و صحیفه سجادیه از مهمترین آثار اوست.
ولادت
سید علی موسوی گرمارودی در ۳۱ فروردینماه ۱۳۲۰ش برابر با ۲۲ ربیعالاول ۱۳۶۰ق در محله چهارمردان قم متولد شد. پدرش، حجتالاسلام سید محمدعلی موسوی گرمارودی، از بزرگان اهل گرمارود الموت قزوین و مادرش اهل تنکابن مازندران بود. نیاکان پدری او از سادات روستای "میخسار" کجور مازندران بودند که در دوره قاجاریه به الموت و سپس به گرمارود کوچ کرده بودند. پدر وی ابتدا در مسجد جامع گرمارود به ارشاد مردم میپرداخت، سپس در دوران جوانی به قم و پس از آن به نجف مهاجرت کرد و سرانجام در قم ساکن شد.
تحصیلات
سید علی موسوی گرمارودی تحصیلات خود را از پنجسالگی نزد پدر آغاز کرد و کتابهایی چون قرآن، نصاب الصبیان، گلستان سعدی، طاقدیس شیخ نراقی و گزیدههایی از خمسه نظامی را فراگرفت. سپس وارد دبستان ملی باقریه شد. دوره متوسطه را در دبیرستان دین و دانش قم زیر نظر شهید آیتالله بهشتی گذراند و از محضر استادانی چون علىاصغر فقیهى، دکتر حسین اشراقى، شهید دکتر مفتح، دکتر بزرگنیا، دکتر مظاهر مصفا، دکتر شیمى، دکتر رضوانى و شهید دکتر بهشتى بهره برد. در 1338ش، همراه پدر به مشهد رفت، مدت چهار سال در آنجا اقامت گزید. او در حوزه علمیه مشهد نزد حاج شیخ مجتبى قزوینى و شیخ محمدتقى ادیب نیشابورى مشهور به ادیب ثانى تلمذ کرد و کتابهاى «سیوطى»، «مغنى» و «مطول» را خواند. همچنین منطق و مقدمات اصول و فقه را نزد مدرسان دیگر حوزه مشهد ازجمله مرحوم «نهنگ» و «واعظ طبسى» آموخت.
مدت یک سال نیز در حوزه «فردوس» به تدریس پرداخت. سرانجام پس از بهرهگیرى از اساتید برجسته حوزه علمیه مشهد، به قم بازگشت. با قیام 15 خردادماه 1342ش و دستگیرى امام خمینى(ره)، همراه پدر به تهران آمد و در دبیرستان «علوى» به تدریس پرداخت.
موسوى گرمارودى در 1345ش، به دانشکده حقوق دانشگاه تهران رفت و در رشته علوم قضایى مشغول تحصیل شد. در این ایام با برخى از چهرههاى فعال سیاسى چون شهید رجایى و شهید باهنر آشنا گردید. در 1348ش، در مسابقه شعرى که در مجله ادبى «یغما» به مناسبت آغاز پانزدهمین قرن بعثت برگزار شده بود، در زمینه «شعر نو» شرکت کرد و منظومه «خاستگاه نور» را ارائه داد و رتبه اول را کسب کرد.
از 1348ش، بهعنوان دبیر در اداره آموزش و پرورش به کار پرداخت. همچنین در اداره برنامهها در وزارت آموزش و پرورش «برنامه آئین نگارش کل کشور» را نوشت. مدتى نزد شهید آیتالله مرتضى مطهرى «شرح منظومه» را آموخت.
فعالیتها
در 1352ش، به واسطه فعالیتهای انقلابى علیه رژیم پهلوى، توسط ساواک دستگیر شد و چهار سال به زندان افتاد. او پس از رهایى، شرح ماجراى دستگیرى و زندانى شدن خود را طى مقالهاى در روزنامه «کیهان» تحت عنوان «از دوزخ بگو» در 1357ش، منتشر کرد. او پس از آزادى، چاپ دوم مجموعه شعر «عبور» و سپس «سایهسار نخل ولایت» و آنگاه «سرود رگبار» را منتشر کرد.
گرمارودى تحصیلات خود را در مقطع فوق لیسانس در رشته ادبیات در دانشگاه تهران ادامه داد. پایاننامه او با عنوان «جوشش و کوشش در شعر» بود که با راهنمایى استاد سید ضیاءالدین سجادى به انجام رسید. بعد تحصیلات خود را در مقطع دکترا در همان دانشگاه پى گرفت و موفق به اخذ دانشنامه دکتراى ادبیات شد. موضوع رساله دکتراى وى، «زندگى و شعر ادیبالممالک فراهانى» بود که با راهنمایى دکتر سید جعفر شهیدى به انجام رسید. این اثر بعدها بهصورت کتاب منتشر شد و تاکنون نیز دو بار تجدید چاپ گردیده است.
دکتر موسوى گرمارودى با پیروزى انقلاب اسلامى، همراه طاهره صفارزاده، شاعر معاصر، «کانون فرهنگى نهضت اسلامى» را تأسیس کرد و به سمت دبیرى کانون منصوب شد. مدتى نیز سرپرست انتشارات فرانکلین و مدیر عامل افست گردید. حدود هشت ماه نیز مشاور فرهنگى و سخنگوى وزارت پست و تلگراف و تلفن شد.
از 15 فروردینماه 1359ش، با سمت مشاور مطبوعاتى و فرهنگى رئیس جمهور در دوران ریاست جمهورى بنىصدر مشغول به کار گردید، اما چند ماه بعد، از سمت مشاور مطبوعاتى استعفا داد. پس از فرار ابوالحسن بنىصدر، به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى بازگشت؛ زیرا کارمند رسمى آنجا بود. مدت دو سال بر اثر همکارى که سابقاً با بنىصدر داشت، مورد آزار و اذیت قرار گرفت و خانهنشین شد. از دیگر مناصب و مسئولیتهای ایشان مدیریت تالار وحدت تهران و رایزن فرهنگی ایران در تاجیکستان (۱۳۷۸-۱۳۸۲ش) را میتوان نام برد. وی بنیانگذار و مسئول ماهنامه ادبی "گلچرخ" بود. در سال ۱۳۸۵ش به عنوان چهره ماندگار بخش شعر انتخاب شد و در سال ۱۳۹۰ش نیز انجمن آثار و مفاخر فرهنگی وی را به عنوان یکی از مفاخر ایرانزمین معرفی کرد.
آثار
شعر
- عبور (۱۳۴۸) - اولین دفتر شعر
- در سایهسار نخل ولایت (۱۳۵۶)
- سرود رگبار
- چمن لاله (۱۳۶۳)
- خط خون (۱۳۶۳)
- تا ناکجا (ترجمه شده به ایتالیایی)
- دستچین (۱۳۶۸)
- باران اخم (۱۳۷۳)
- گزیده شعر نیستان
- در فصل مردن سرخ (۱۳۵۸)
- آغاز روشنایی آیینه
- گوشواره عرش (مجموعه کامل اشعار آیینی)
- تا محراب آن دو ابرو
- برآشفتن گیسوی تاک
- سفر به فطرت گلسنگ
- پیوند زیتون بر شاخه ترنج
- خواب ارغوانی
- ما کجا، آن خوب، آن زیبا کجا (۱۳۷۲)
- گزیده اشعار گرمارودی (۱۳۷۵)
- سایه بد (۱۳۴۸)
کتابهای ادبی و پژوهشی
- غوطه در مهتاب: بررسی و نقد شعر ۳۲ شاعر معاصر
- شعر و زندگی ادیبالممالک فراهانی (رساله دکتری)
- از ساقه تا صدر (تذکره شعرای قرن بیستم تاجیکستان)
- دگرخند: بررسی طنز و هزل و هجو در ادب فارسی
- جوشش و کوشش در شعر (پایاننامه کارشناسی ارشد)
- زندگی حاج شیخ محمدتقی بافقی
- صدای سبز (مجموعهاشعار و زندگینامه خودنوشت)
- اختر چرخ ادب (مقدمه و انتخاب اشعار پروین اعتصامی)
- بهگزین علینامه (کهنترین منظومه شیعه فارسی)
داستان
- پرتو انسانها (۲ جلد)
- در مسلخ عشق
- صلیب نخل
- داستان پیامبران (۲ جلد)
- بابا تاریخ (داستان برای نوجوانان)
- با دل شیر
- نواب صفوی
- به کوتاهی آه به بلندای ماه (زندگی حضرت زهرا(س))
ترجمه
- قرآن کریم (برنده کتاب سال ۱۳۹۰)
- نهجالبلاغه (مورد تقدیر در جایزه کتاب سال)
- صحیفه سجادیه
- در کرانه با دریا
- منشور دادگری (عهدنامه مالک اشتر)
مقالات و پژوهشهای ادبی
- مقالات متعدد درباره جریان شعر معاصر تاجیکستان
- مقاله "از دوزخ بگو" در روزنامه کیهان (۱۳۵۷)
- مقالات تحقیقی متعدد در زمینه ادبیات فارسی
اجراهای صوتی اجرای صوتی کلیه غزلهای حافظ (بر اساس نسخه قزوینی و غنی)
آثار درباره موسوی گرمارودی
- بزرگداشتنامه دکتر سید علی موسوی گرمارودی (انجمن آثار و مفاخر فرهنگی)
- مجموعه زندگینامهها دکتر سید علی موسوی گرمارودی
- به جرم شاعری (نوشته مجید شفیعی)
- مستند "آفریدگار کلام" (شبکه چهار صدا و سیما)
- مجموعه مقالات بزرگداشت استاد دکتر سیدعلی موسوی گرمارودی، در پایگاه تخصصی مجلات نورمگز
منابع مقاله
- ر.ک. سایت انجمن آثار و مفاخر فرهنگى در تاریخ 18 تیرماه 1392
- ر.ک.زندگي وآثارعلي موسوي گرمارودي، گلشن ادب، مباحث ومسائل ادبي (گروه ادبيات فارسی متوسطه شهرستان دهاقان)
- مجموعه مقالات بزرگداشت استاد دکتر سیدعلی موسوی گرمارودی، در پایگاه تخصصی مجلات نورمگز
- مستند "آفریدگار کلام" در پایگاه آپارات