یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی
يادنامه مفسر كبير علامه طباطبايى، رساله‌اى است فارسى، به قلم آیت‌الله حسن‌زاده آملى با عنوان «احياى تفكر اسلامى» كه در زمان حيات علامه طباطبايى، به رشته تحرير درآمده است.
| یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبائی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جمعی از دانشمندان (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | رساله الولایه یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی به ضمیمه رسالة الولایة |
| ناشر | شفق |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1361 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | طباطبایی، سید محمدحسین، 1281 - 1360 - یادنامه‌ها مقاله‌های فارسی - قرن 14 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 55/3 /ط2ی2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
مقاله، مشتمل بر مطالب متنوعى پيرامون زندگى و آثار علامه طباطبايى است كه با ذكر عنوان از هم منفك شده است.
گزارش محتوا
مطلع مقاله، سخنى از استاد شهيد مرتضى مطهرى(ره) است كه در آن، علامه طباطبايى را خدمت‌گزار بسيار بسيار بزرگ اسلام و مجسمه تقوى و معنويت معرفى كرده است.
اين مقاله، به قلم آیت‌الله حسن‌زاده در شرح زندگى علامه طباطبايى نگارش شده است. نویسنده، معتقد است كه آثار هر كس معرف دارایى اوست و بهترين معرف آن جناب، سير و سلوك انسانى و آثار علمى از تدريس و تأليف اوست. افاضل حوزه علمیه قم كه شاغل كرسى تدريس اصول معارف حقه جعفريه‌اند از تلامذه اويند و تفسير عظيم الشان «الميزان» كه عالم علم را مايه فخر و مباهات است، يكى از آثار نفيس قلمى و ام الكتاب مؤلفات او است. پس از آن، مطالب متنوعى از تحصيلات و شيوه علمى علامه ذكر شده است.
نویسنده، در بخش ديگرى از مقاله به ذكر سلسله اساتيد علامه به نقل از خود ايشان پرداخته، مى‌نويسند: «استاد ما مرحوم قاضى رضوان‌الله‌عليه(آیت‌الله حاج سيد على قاضى طباطبايى قدس‌سره العزيز) بود، و استاد قاضى مرحوم حاج سيد احمد كربلايى و استاد ايشان، مرحوم آخوند مولى حسينقلى همدانى و استاد ايشان، مرحوم حاج سيد على شوشترى و استاد ايشان، ملا قلى جولا و بعد از ملا قلى جولا را نمى‌شناسیم و نمى‌دانيم كه ملا قلى جولا چه كسى بود و خود حاج سيد على شوشترى هم او را نمى‌شناخت.»
رساله محاكمات علامه طباطبايى كه بين مكاتبات عارف بزرگ سيد احمد كربلايى و حكيم نام‌دار كمپانى در معناى يك بيت از ابيات شيخ عطار جريان يافته، از ديگر مطالب مقاله است. نویسنده، پس از ذكر بخشى از رساله محاكمات، ذكر دقايق عرفانى اين رساله را به نوشتارى ديگر موكول مى‌كند: «در محاكمات، دقيقه‌هاى لطيف عرفانى و نظرهاى بلند فلسفى دارد كه اقتحام در آن را مجالى ديگر و وقتى وسيع‌تر بايد.»
يكى از مؤلفات علامه طباطبايى رساله ارزش‌مند«على و الفلسفة الالهية» است. در مقاله‌اى كه علامه به مناسبت تأسيس كنگره هزاره نهج‌البلاغة در تهران، نگارش كرده‌اند، نكته‌اى بسيار بلند قريب به اين مضمون افاده فرموده كه در ميان جميع صحابه رسول‌الله(ص) از كسى جز اميرالمؤمنين على(ع) اين همه گفتار در بيان معارف حقه الهيه نقل نشده است. نویسنده، در ذيل اين مطلب، به سخنان چند تن از اعاظم مانند ابن سينا و محى‌الدين بن عربى پيرامون شخصيت امام على(ع) اشاره مى‌كند.
آیت‌الله حسن‌زاده با طرح اين موضوع كه هدف سفراى الهى تعليم و تأديب بشر بوده است، علامه طباطبايى را مصداق كامل دو اصل تعليم و تربيت مطرح شده در كتاب تحصيل السعاده معلم ثانى ابونصر فارابى معرفى مى‌كند. وى مى‌افزايد: «هر يك از تأليفات جناب استاد علامه طباطبايى در اين دو اصل مذكور حائز اهميت بسزا و حاوى نقادى‌هاى دقيق و عميق است». سپس عناوين آثار ايشان را متذكر مى‌شود.
نویسنده، در خاتمه اثر چنين مى‌نويسد: «اين چند سطر را به طور عجاله به اندازه درايت خودم از معظم‌له تحرير و به حضور ارباب فضل تقديم داشتم و مقرم كه حق ترجمه را در حق صاحب ترجمه ايفا نكرده‌ام.» وى اظهار اميدوارى مى‌كند كه در فرصت بيشتر بتواند وظيفه قدر شناسى نسبت به استاد را به‌جاى آورد.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
وابسته‌ها
الدرجات الرفيعة في طبقات الشيعة
یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی
پیشگامان تشیع در ایران، همراه با رویکردی تفصیلی به رجال اشعریان
حياة الشيخ محمد بن يعقوب الكليني
مصفی المقال في مصنفي علم الرجال
أكذوبتان... حول الشريف الرضي التقي الزاهد
تراجم الرجال: مجموعه تراجم لأعلام اکثرهم مغمورون تنشر موادها التاریخیة لاول مرة
همرهی خضر: بیست‌و‌پنج سال همراه علامه امینی، گوشه‌هایی از زندگی علامه امینی
طبقات أعلام الشيعة و هو نقباء البشر في القرن الرابع عشر (دار المرتضی)
الفوائد الرضوية في أحوال علماء المذهب الجعفرية
زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی علامه میرزا ابوالحسن شعرانی
فهرست آل بابويه و علماء البحرين
مهر تابان: یادنامه و مصاحبات تلمیذ و علامه عالم ربانی علامه سید محمدحسین طباطبائی تبریزی (طبع جدید)
مهر تابان: یادنامه و مصاحبات تلمیذ و علامه، عالم ربانی علامه سید محمدحسین طباطبائی تبریزی (طبع قدیم)
میر محمدمؤمن استرآبادی مروج تشیع در جنوب هند
مطلع انوار: احوال دانشوران شیعه پاکستان و هند
رياض العلماء و حياض الفضلاء (مطبعة الخيام)
الشمس الساطعة؛ رسالة في ذكری العالم الرباني العلامة السيد محمدحسين الطباطبائي التبريزي