خالقی مطلق، جلال
جلال خالقی مطلق (متولد ۲۰ شهریور ۱۳۱۶ش، تهران)، استاد دانشگاه، ادبشناس، نویسنده، پژوهشگر و شاهنامهشناس برجسته ایرانی است. مهمترین دستاورد وی، تصحیح انتقادی شاهنامه فردوسی است که حاصل بیش از سی سال پژوهش و بررسی کهنترین دستنویسهای این اثر میباشد. او سالها در دانشگاه هامبورگ آلمان به تدریس زبان و ادبیات فارسی و فرهنگ ایران اشتغال داشت و دارای تألیفات و مقالات متعددی در زمینه شاهنامهپژوهی و ایرانشناسی است.
| جلال خالقی مطلق | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | جلال خالقی مطلق |
| ولادت | ۲۰ شهریور ۱۳۱۶ |
| محل تولد | تهران، ایران |
| محل زندگی | هامبورگ، آلمان |
| پیشه | استاد دانشگاه، پژوهشگر، نویسنده، شاهنامهشناس |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | دکتری |
| دانشگاه | دانشگاه کلن |
| علایق پژوهشی | شاهنامه، حماسهسرایی، زبان و ادبیات فارسی |
| برخی آثار | |
ولادت
جلال خالقی مطلق در ۲۰ شهریور ۱۳۱۶ خورشیدی در تهران به دنیا آمد. خانواده او از خانوادههای اصیل تهرانی بودند و در فضایی با آزادی نسبی رشد یافت. علاقه او به شعر و ادبیات از دوران دبستان نمایان بود.
تحصیلات
تحصیلات دبستان و دبیرستان را در تهران به پایان رساند. پس از اتمام دبیرستان، برای ادامه تحصیل به آلمان عزیمت کرد و در دانشگاه کلن در رشتههای شرقشناسی، مردمشناسی و تاریخ قدیم (ژرمانیستیک) به تحصیل پرداخت. وی در سال ۱۳۴۹ خورشیدی (۱۹۷۰ میلادی) موفق به اخذ درجه دکتری از این دانشگاه شد. موضوع رساله دکترای او «زنان در شاهنامه» بود. آشنایی علمی او با فنون بررسی اسطورهها و حماسهها از طریق مطالعه حماسههای غیرایرانی آغاز شد و سپس به شاهنامه معطوف گشت.
فعالیتها
از سال ۱۳۵۰ خورشیدی (۱۹۷۱ میلادی) در بخش ایرانشناسی دانشگاه هامبورگ به تدریس زبان و ادبیات فارسی و فرهنگ ایران مشغول شد و تا زمان بازنشستگی در سال ۱۳۸۵ خورشیدی (۲۰۰۶ میلادی) در این سمت باقی ماند. پژوهشهای گسترده او در زمینه ادبیات حماسی ایران و شاهنامه، منجر به تصحیح انتقادی شاهنامه فردوسی در هشت دفتر (۱۳۶۶-۱۳۸۶) تحت نظر احسان یارشاطر در نیویورک شد. این تصحیح، مبتنی بر بررسی بیش از پنجاه دستنویس کهن شاهنامه و به کارگیری روشهای جدید تصحیح متون است. وی در این مسیر از همکاری محمود امیدسالار و ابوالفضل خطیبی نیز بهره برد. از دیگر فعالیتهای علمی او میتوان به عضویت در شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، هیئت گزینش کتاب و جایزه بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار و عضویت افتخاری فرهنگستان زبان و ادب فارسی اشاره کرد. خالقی مطلق دارای مقالات متعدد و کتابهایی همچون «گل رنجهای کهن» و «سخنهای دیرینه» است و در کنگرهها و سمینارهای متعددی در سراسر جهان به ارائه سخنرانی پرداخته است.
آثار
از ميان تأليفات او مىتوان به موارد زير اشاره كرد: (كتاب، مقاله، ترجمه، سخنرانى)
- ابوالقاسم فردوسى، شاهنامه، دفتر يكم، نيويورك 1366
- ابوعلى بلخى"، دانشنامه ايران و اسلام، دفتر 8، تهران 1357
- اجناس"، دانشنامه ايران و اسلام، دفتر 9، تهران 1357
- "ادب"، دانشنامه زبان و ادب فارسى، ج1
- "آزاركامى و خودآزاركامى در شعر فارسى"
- از ايران چه نامىتر؟ پيك مهر
- "از شاهنامه تا خداينامه"، نامه ايران باستان
- "از گِل شعر تا گُل شعر (نظر نظامى درباره شعر و شاعرى)"، ايرانشناسى
- "اشكبوس"، دانشنامه زبان و ادب فارسى
- بديههسرايى شفاهى و شاهنامه"، ايرانشناسى
- "بزرگمهر بُختگان"، دانشنامه زبان و ادب فارسى
- "بيژن و منيژه"، دانشنامه زبان و ادب فارسى
وابستهها
شاهنامه و فرهنگ ایران: مجموعه مقالات دکتر جلال خالقی مطلق در دانشنامه ایرانیکا
بررسی گزیدهای از میانفزودهای شاهنامه
واجشناسی شاهنامه: پژوهشی در خوانش واژگان شاهنامه
صد افسانه: برگزیدهای از افسانههای کهن یونانی ـ لاتینی
بیت یاب شاهنامه فردوسی براساس پیرایش جلال خالقی مطلق
ارج خرد: جشننامه استاد جلال خالقیمطلق
از شاهنامه تا خداینامه: جستاری درباره مآخذ مستقیم و غیرمستقیم شاهنامه