کاشفی، حسین بن علی
| نام | کاشفی، حسین بن علی بن علی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | واعظ کاشفی، کمالالدین حسین
سبزواری، کمالالدین حسین بن علی کاشفی، حسین کاشفی، کمالالدین حسین بن علی ملاحسین کاشفی م‍لا حسین واعظ کاشفی کاشفی سبزواری، کمالالدین حسین واعظ هروی، کمالالدین حسین بیهقی سبزواری، حسین بن علی کاشفی، حسین بن علی |
| نام پدر | حسین |
| متولد | نیمه اول قرن نهم، احتمالا ۸۳۰ق |
| محل تولد | از اهالی بیهق سبزوار |
| رحلت | 910 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | روضة الشهداء |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01383AUTHORCODE |
کمال‌الدّین حسین بن علی واعظ کاشفی سبزواری (متوفای 910ق)، منجم، مفسر قرآن، ریاضی‌دان و واعظ تأثیرگذار ایرانی در عصر تیموریان، مؤلف روضة الشهداء است و از عالمان سده نهم و دهم هجرى منطقه خراسان است.
ولادت
تولدش روشن نیست، آنچه مشخص است او در در نیمه اول قرن نهم هجری قمری متولد شده است، برخی به صورت احتمالی سال ۸۳۰ق را سال تولد وی دانسته‌اند. ولى عمرى دراز داشته و کتاب روضه را در اواخر عمر خود نگاشته است. ملاحسین واعظ بوده و شعر نیز می‌گفته است. لقب واعظ و تخلّص وى به کاشفى نیز به همین جهت است. مجالس وعظ و سخنرانی‌های وى در آن دوره شهرت داشته و معاصران وى از جایگاه او نزد مردم و همچنین حاکمان وقت سخن گفته‌اند. از ویژگى‌هاى کاشفى که کتاب روضه را هم ماندگار کرده شیوایى بیان و قلم اوست.
کاشفی در هرات مورد حمایت بی‌دریغ سلطان حسین بایقرا و امیر علیشیر نوایی بود و در مدت اقامت در آن شهر به‌طور مرتب در مراکز حساس حکومتی و فرهنگی به وعظ و ایراد سخنرانی می‌پرداخت.
آواز و انشای کاشفی آنقدر مورد پسند عامهٔ مردم و اهل علم بود که در مجالس وعظ او جای نشستن پیدا نمی‌شد؛ حتی مقامات بلندپایهٔ حکومتی نیز در مجالس او حاضر می‌شدند.
تحصیلات
کاشفی تحصیلات مقدماتی خود را در سبزوار آغاز کرد. وی در پایان حکومت تیموریان و هم‌دوره سلطان حسین میرزا بایقرا وزیر علیشیر نوایی می‌زیسته و از نویسندگان زبردست زمان خود به شمار می‌رود. کاشفی علوم دینی، ریاضی و خوشنویسی را در نوجوانی آموخت، سپس به عرفان روی آورد. به گفته برخی، وی در همه دانش‌های متداول آن روز سر آمد دوران بود. وی شعر نیز می‌سرود و از تخلص کاشفی استفاده می‌کرد
آثار
برخى آثار او که میان مردم رواج داشته عبارتند از: جواهر التفسیر، مخزن الانشاء، اخلاق محسنى، انوار سهیلى. این کتاب‌ها در موضوعات مختلفى تدوین شده و مهارت مؤلف را در علوم گوناگون نشان می‌دهد. کتاب تفسیر وى که بر اساس مذهب اهل سنت تألیف شده توسط فیض کاشانى و به دستور شاه عباس صفوى تصحیح و با نام تنویر المواهب عرضه شده است.
مذهب کاشفى به درستى روشن نیست. برخى آثار او بخصوص روضة الشهداء و سبزوارى بودن او قرینه تشیع اوست. از طرفى اظهارات او و تعصب ضد شیعى برخى شاگردانش، همچنین ستایش برخى سنیان متعصب از او، شیعه بودنش را با تردید روبرو مى‌کند. سکونت کاشفى هم در هرات بوده و مردم این شهر بر مرام اهل سنت بوده‌اند چنانکه با دستگاه حکومتى وقت مرتبط بوده و برخى او را حنفى دانسته‌اند. به نظر مى رسد وى از سنیان علاقمند به اهل‌بیت پیامبر است.