غزانامه روم و چند فتح‌نامه دیگر از سلطان محمد فاتح

غزانامه روم و چند فتح‌نامه دیگر از سلطان محمد فاتح
پدیدآوران	کاشفی، حسین بن علی (نویسنده) محدث، علی (محقق) حسن‌آبادی، محمود (مترجم)
ناشر	انتشارات مرندیز
مکان نشر	مشهد
سال نشر	۱۳۹۴ش
شابک	‎987-600-106-402-9
موضوع	محمدفاتح-، سلطان عثمانی-، ۸۳۲-۸۸۶ق. -- جنگها -- شعر,محمدفاتح-، سلطان عثمانی-، ۸۳۲-۸۸۶ق. -- جنگها,شعر فارسی -- قرن ۹ق. -- نسخه‌های خطی,نامه‌های فارسی -- قرن ۹ق,th century51 -- Persian letters,ترکیه -- تاریخ -- امپراتوری عثمانی، ۱۲۸۸-۱۹۱۸م,Ottoman Empire, 1288-1918 -- History -- Turkey,ترکیه -- شاهان و فرمانروایان,Kings and rulers -- Turkey
کد کنگره	‏DSR ۵۰۲/ک۲غ۴

غزانامه روم و چند فتح‌نامه دیگر از سلطان محمد فاتح تألیف حسین‌ بن‌ علی کاشفی، ویراستاران علی محدث، محمود حسن‌آبادی؛ سفینه حاضر مشتمل بر چند فتح نامه است که از سلطان محمد فاتح، یکی از بزرگ‌ترین سلاطین جهان به یادگار مانده است. او پیش از آن که یک فاتح باشد؛ یک سیاستمدار، مدیر، رئیس کاردان، موقع سنج و آدم شناس بود. وی در حکومت خود را از هر امکان داخلی و خارجی بهره می‌برد. اوضاع پریشان سیاسی و اجتماعی ایران باعث شده بود که در بیشتر طول تاریخ، ایرانیان از سرزمین مادری به سرزمین‌های دیگر پناه برند تا زندگی بهتری برای خود فراهم نمایند. موج ایرانیان و هنرمندان ایرانی که به عثمانی کوچ کردند برای پژوهشگران تاریخ عثمانی شناخته شده است. به همین دلیل در آن ایام زبان فارسی، زبان شعر و ادب و مکاتبه و تألیف کتاب در دربار عثمانی بود. از جمله شاعرانی که خود را به درگاه سلطان محمد رساندند جز کاشفی، سراینده‌ی همین غزانامه است. که اوضاع و احوال اجتماعی، سیاسی و رجال آن دوره را بیان کرده است.

گزارش کتاب

سفینه‌ی حاضر مشتمل بر چند فتح نامه است که از سلطان محمد فاتح (متولد 18 رجب 835 و متوفای 24 صفر 886)، یکی از بزرگ‌ترین سلاطین جهان، تنها فتح استانبول او را مورخان غرب یکی از مهم‌ترین حوادث جهان شمرده‌اند که مسیر تاریخ را تغییر داده و مبدأ قرون جدید در تاریخ اروپا شناخته شده است. او پیش از آن که یک فاتح باشد، یک سیاستمدار، مدیر و رئیس کاردان، موقع سنج و آدم شناس بود. وی در حکومت خود از هر امکان داخلی و خارجی بهره می‌برد.

اوضاع پریشان سیاسی و اجتماعی ایران باعث شده بود که در بیشتر بلکه تقریبا همه‌ی طول تاریخ، هم میهنان ما از سرزمین مادری به علت ناامنی و خفقان و نابسامانی به سرزمین‌های دیگر گریخته یا پناه ببرند تا لقمه‌ی معیشتی یا زندگی آزادتر و بهتری برای خود دست و پا کنند. موج ایرانیان و هنرمندان ایرانی که به عثمانی کوچ کرده‌اند برای پژوهشگران تاریخ عثمانی شناخته شده است. به همین دلیل در آن ایام زبان فارسی، نه تنها زبان شعر و ادب و مکاتبه و تألیف کتاب در دربار عثمانی و مورد استفاده‌ی شعرا و نویسندگان آن سامان بود بلکه گستره‌ی آن تا کشورهای اروپایی نیز کشیده شده بود. در آن هنگام در سراسر خاک عثمانی و حتی در شبه جزیره‌ی بالکان، زبان فارسی و آثار استادان بزرگ ایرانی خاصه سعدی و مولوی و حافظ و نیز فردوسی رایج بود و در خاندان‌های رجال و بزرگان تعلیم می‌شد. از جمله‌ی شاعرانی که خود را به درگاه سلطان محمد رسانده‌اند، جز کاشفی، سراینده‌ی همین غزانامه و شاعران دیگری امثال او هستند. از مطالعه‌ی دیوان این دو شاعر و امثال آن بسیاری از اوضاع و احوال اجتماعی، سیاسی و رجال آن دوره را می‌توان دانست.

در بارگاه سلطان محمد فاتح و خیلی از جاهای دیگر، رسم بود که هر فتحی را منشیان سلطان به نثر مزین و مسجع درباری به شیوه‌ای حماسی فه قلم درمی آوردند و برای پادشاهان ممالک دیگر ونیز برای استانداران و حکام محلی می‌فرستادند. سلاطین دیگر پاسخی مرقوم می‌داشتند و ای بسا تحفه‌ای اضافه می‌کردند. اما حکام کشوری فتح نامه‌ی سلطان را در بوق و کرنا می‌کردند و با تبلیغات وسیع به گوش همگان می‌رساندند، و علاوه بر آن تحف و هدایای فراوان همراه با نامه‌های ستایش آمیز به سلطان می‌فرستادند. فتح نامه‌ها برای کشورهای گوناگون به زبان‌های مختلف نوشته می‌شد. بسیاری از فتح نامه‌ها به فارسی و عربی توسط فضلای فارسی دان و عربی دان تنظیم می‌شد.

مجموعه‌ی حاضر به لحاظ اجتماعی، حماسی و ادبی دارای اهمیت بسزایی است. عناوین اصلی به قرار زیر است:

غزانامه‌ی روم

فتح نامه‌ی سلطان محمد فاتح

منشآت السلاطین (که شامل نامه‌ها و پاسخ‌های دریافتی می‌باشد)

رقعات (که مشتمل بر تهنیت نامه هاست)

هشت بهشت

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران