کتاب روضه؛ گزیدۀ مستند روضة الشهدای ملاحسین واعظ کاشفی
| کتاب روضه؛ گزیدۀ مستند روضة الشهدای ملاحسین واعظ کاشفی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کاشفی، حسین بن علی (نویسنده) حقی، محمد (محقق) |
| ناشر | کتابستان معرفت |
| مکان نشر | قم |
| سال نشر | 1398 |
| شابک | 8ـ08ـ6837ـ622ـ978 |
| کد کنگره | BP 260/4 /ک2ر9 |
کتاب روضه؛ گزیدۀ مستند روضة الشهدای ملاحسین واعظ کاشفی سعی و پژوهش محمد حقی، تلألویی که از «روضة الشهدا»ی ملاحسین واعظ کاشفی در نیمه‌های قرن نهم هجری تابیدن گرفت، هم‌چنان مؤثر و راهگشا بر مجالس و منابر بازگو می‌شود.
گزارش کتاب
تلألویی که از «روضة الشهدا»ی ملاحسین واعظ کاشفی در نیمه‌های قرن نهم هجری تابیدن گرفت، هم‌چنان مؤثر و راهگشا بر مجالس و منابر بازگو می‌شود. در این کتاب شریف، چیزی بوده و هست که روضه و روضه‌خوانی نام از آن گرفته است و شیعیان و محبان آل البیت، نه‌فقط در ایام سوگ و رحلت که در طول سال هم روضه می‌گیرند و روضه می‌خوانند. «روضة الشهدا» آغازی دوباره بود. انگار برای آنان که بو و نشانی از حسین فرزند علی مرتضی می‌گرفتند و حالا در پس روایت و نقل‌ها، متن فارسی سره و پاکیزه‌ای می‌دیدند که دستگیرشان بود به روز دهم ماه محرم آن سال‌ها.
رازهای ماندگار کتاب ملاحسین کاشفی تحقیق گسترده‌ای می‌طلبد؛ نثر شیوا و گیرا، بهره‌گیری از صنایع لفظی و معنوی همچون تشبیه، استعاره، سجع، جناس، تضاد، هم‌آوایی حروف و چیزهایی از این دست، از جمله نقاط قوت روضة الشهداست. همچنین ملاحسین کاشفی از برجسته‌ترین نثرنویسان نیمۀ دوم قرن نهم هجری بود و آثارش را به عنوان سرمشق ادبی قبول داشتند. از سوی دیگر بهره‌گیری از عناصر داستان و برجسته‌سازی صحنه‌ها و گزارش جزئیات و توصیف شخصیت‌ها و خوی و خصلت آنها جنبه‌های تاریخی اثر را قوت و عینیت بیشتر بخشیده است. کاشفی با استادی تمام و آگاهی کامل از رموز قصه‌نویسی توانسته توفیق خود و رضایت کامل خوانندگانش را به دست آورد. شیوۀ نگارش و بهره‌گیری از عناصر ادبی در «روضة الشهدا» آن‌قدر اهمیت پیدا می‌کند که می‌توان این اثر را به عنوان نقطه عطفی در تاریخ مقتل‌نگاری به شمار آورد.
در کنار اهمیت ادبی «روضة الشهدا» و گسترۀ تأثیرش، نقیصه‌هایی موجب می‌شد در ادوار مختلف، علمای گوناگونی به نقد و تحقیق در آن بپردازند. مرحوم میرزا حسین نوری در «لؤلؤ و مرجان»، سید محسن امین در «التنزیه لأعمال الشبیه» و شهید مطهری در «حماسۀ حسینی» از آن جمله‌اند. شهید مطهری دربارۀ این کتاب گفته است: «من وقتی این کتاب را خواندم، دیدم حتی اسم‌ها جعلی است یعنی در میان اصحاب امام حسین(ع) اسم‌هایی را می‌آورد که اصلاً چنین آدم‌هایی وجود نداشته‌اند، در میان دشمن‌ها اسم‌هایی می‌برد که همه جعلی است».
با وجود این «روضة الشهدا» اثری نیست که بتوان کنارش گذاشت و از آن گذشت. آنچه در این کتاب وجود داشته، مؤلف این کتاب را بر آن داشته تا با مروری دوباره بر این اثر کهن و ماندگار شیعی در حد توان غبار از چهره‌اش برگیرد. گام‌هایی که در این راه برداشته شده، به این شرح است:
- کوتاه‌کردن متن به گونه‌ای که در هر صفحه، صحنه‌ای از حوادث خوانده شود؛
- ارائۀ معنای لغوی کلمات مشکل در پاورقی؛
- مستندسازی تمام کتاب: از آنجایی که بزرگ‌ترین نقد به این کتاب، مجعول‌بودن برخی فقرات تاریخی بود، با حذف آنها و مستندکردن تمامی باقی‌ماندۀ کتاب به منابع تاریخی و البته منابع تاریخی متقدم؛ یعنی همان‌ها که به نه قرن اول اسلامی بازمی‌گردد، تلاش شده متنی مستند ارائه شود.
می‌توان گفت تمام آنچه در این کتاب آمده است؛ از قبیل «مذکورات تاریخی» است و البته نه اینکه هر آنچه نقل شده است، از روایات صحیح است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات