سید ضامن بن شدقم
| نام | سید ضامن بن شدقم |
|---|---|
| نامهای دیگر | ضامن بن شدقم بن علي بن حسن بن حسين بن علي بن شدقم بن ضامن بن محمد الحمزي الحسيني المدني
ابن شدقم، ضامن ح‍م‍زي ح‍س‍ي‍ن‍ي، م‍دن‍ي، ضامن بن شدقم ش‍دق‍م‍ي، ضامن بن شدقم م‍دن‍ي، ضامن بن شدقم |
| نام پدر | شدقم |
| متولد | |
| محل تولد | مدینه |
| رحلت | زنده در 1092ق |
| اساتید | سید عبدالرضا بن عبدالشمس |
| برخی آثار | تحفة الأزهار و زلال الأنهار في نسب آبناء الأئمة الأطهار عليهم‌صلوات‌الملك‌الغفار
مختصر تحفة الأزهار و زلال الأنهار في نسب أبناء الأئمة الأطهار |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00925AUTHORCODE |
سید ضامن بن شدقم، عالم نسب‌شناس و کاتب شیعی قرن یازدهم، از نوادگان امام زین‌العابدین(ع) و نویسنده «تحفة الأزهار وزلال الأنهار في نسب أولاد الأئمة الأطهار».
نسب
سید ضامن بن شدقم بن زین‌العابدین علی بن بدرالدین حسن نقیب، با 27 نسل به امام سجاد(ع) می‌رسد. او گاه به جهت انتساب به جد نزدیکش، ضامن بن علی و به جهت انتساب به جد دورش، ضامن بن حسن نامیده شده است.
ولادت
درباره شرح حال وی در کتب تراجم مطالب زیادی ذکر نشده است، اما آثار و کتاب‌های باقی‌مانده او و اطلاعاتی که از حیات علمی‌اش ارائه داده، حاکی از این است که وی از نسب‌شناسان بنام و فرهیخته زمان خود بوده که در قرن یازدهم هجری می‌زیسته است.
تاریخ ولادت او دانسته نیست و خود او هم اشاره‌ای به آن ندارد، بلکه بیشتر به شرح سفرهایش برای علم‌آموزی و یادگیری انساب پرداخته است.
با توجه به تاریخ نخستین سفر وی در 1050ق و اینکه در سال 1079 دو پسر بزرگ داشته، می‌توان حدس زد که تاریخ ولادتش در دهه بیست همین سده بوده است و با این احتساب، وی در آخرین سفرش به سال 1092ق، حدود 70 سال از عمرش می‌گذشته است.
سفرها
او می‌گوید: «در ربیع‌الثانی 1068، به بصره رسیدم و با سید شریف عبدالرضا بن عبدالشمس ملاقات کردم» و در جای دیگر می‌گوید که در جمادی‌الثانی 1068، در دورق بوده است. او در سال 1078، به ایران آمده و در اصفهان رحل اقامت افکند و گویا تا 1080، در این شهر بوده؛ زیرا از دیدارش با سید یحیی در اصفهان به سال 1082، یاد کرده است و نیز در 1082، در همان شهر با سید یعقوب‌نامی ملاقات داشته که برخی انساب را از وی آموخت. پس از چندی برای زیارت راهی عراق شده و دوباره به اصفهان بازمی‌گردد و تا 1085، در آنجا می‌ماند و در این مدت کتاب «تحفة الأزهار» را می‌نویسد.
سید ضامن اظهار داشته که سه بار موفق به زیارت شاه عبدالعظیم در ری شده بود که نخستین آن‌ها در سال 1050 و دومین در 1053 و سومین در 1079ق، بوده است که در سفر آخر دو پسرش محمدابراهیم عزالدین و قاسم جمال‌الدین همراه او بودند. آخرین تاریخ سفر وی مربوط به ذی‌الحجه 1092ق، است که در بصره با سید ناجی دیدار داشت.
با این توضیحات معلوم می‌شود که مؤلف در طی سال‌های 1050 تا 1092ق در قید حیات بوده است.
اساتید و مشایخ
- سید عبدالرضا بن عبدالشمس ساکن بصره؛
- سید محمد بن جویبر حسینی.
سید محسن امین در «أعيان الشيعه» احتمال داده است که شیخ بهایی و میرداماد نیز از مشایخ او بوده باشند.
آثار
- تحفة الأزهار وزلال الأنهار في نسب أولاد الأئمة الأطهار؛
- تحفة لب اللباب في نسب السادة الأنجاب؛
- دیوان شعر که صاحب الذریعه از آن نام برده است؛
- زلال الأنهار في نسب السادة الأبرار؛
- زهرة الأنوار في نسب الأئمة الأطهار؛
- وقعة الجمل[۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: شانه‌چی، حسن، ص8-14
منابع مقاله
شانه‌چی، حسن، «نبرد جمل»، تألیف سید ضامن بن شدقم حسینی مدنی، قم، دلیل ما، چاپ اول، 1381ش.