جغرافیا (ابهام‌زدایی)

جغرافیا، ممکن است عنوان برای نرم‌افزار یا کتاب‌های ذیل باشد:

• نرم‌افزار جغرافیای جهان اسلام 2،دربردارنده متن 414 عنوان کتاب فارسی و عربی در 826 جلد، طیّ موضوعاتی مانند: تاریخ عمومی، جغرافیای شهرها، جغرافیای عمومی، جغرافیای ایران، جغرافیای تاریخی، جغرافیای قصص قرآن، جغرافیای کشورها، سفرنامه، شرح حال، مزارات، مسالک، معجم جغرافیایی و ...

• تاریخچه جغرافیا در تمدن اسلامی،تأليف فرانتس تشنر مستشرق معروف آلمانى (م 1888) در يك مجلد است. موضوع كتاب همان گونه كه از نامش پيداست تاريخچه جغرافياست كه در عين اجمال از جامعيت برخوردار است.

• جغرافیای حافظ ابرو، اثر فارسى شهاب‌الدين عبداللّه بن لطف‌اللّه بن عبدالرشيد، مشهور به حافظ ابرو، مورخ قرن نهم هجرى، در زمينه جغرافيا و گوشه‌اى از تاريخ ايران و برخى از بلاد اسلامى است.

• جغرافیای بلوچستان، تألیف سال 1288ق احمد علیخان وزیرى با ترجمه فارسى محمدرضا نصیرى است.

• باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن اثرى است از دكتر عبدالكريم بى‌آزار شيرازى كه در همين زمينه به نگارش درآمده و قصص قرآنى را از زاويه باستان‌شناسى و جغرافياى تاريخى مورد بررسى و پژوهش قرار داده است.اهميت شناخت جغرافياى تاريخى وقتى روشن مى‌شود كه بدانيم در گذشته به علت عدم شناخت جغرافياى تاريخى قرآن، مفسرين و مورخين اماكن گوناگونى را براى هريك از قصص قرآن ذكر كرده‌اند كه بعضى از آنها با آيات قرآن منطبق نيست و بايد محققین تاريخ، تحقيقات جغرافيايى بر روى آنها به عمل آورند.

• جغرافیای تاریخی هجرت امام رضا علیه‌السلام از مدینه تا مرو، اثر جليل عرفان‌منش، جغرافياى تاريخى، سياسى و اجتماعى شهرهایى است كه امام رضا علیه‌السلام به دستور مأمون از آنجا عبور كرده يا در آنجا توقف داشته است. مبدأ اين خط سير، مدينه و مقصد آن مرو بود. مسيرى كه مأمون تأكيد داشت حضرت رضا(ع) را از آن عبور دهد، يكى از راه‌هاى متداول آن زمان بشمار مى‌رفت و آن از مدينه به بصره و از طريق سوق الاهواز به فارس و سپس از راه كوير و بيابان ميان ايالت‌هاى فارس و خراسان مى‌گذشت و به مرو ختم مى‌شد.

• جغرافیای تاریخی کشورهای اسلامی، نوشته دكتر حسین قرچانلو، كتابى است به زبان فارسى كه به بررسى جغرافياى تاريخى كشورهاى اسلامى می‌پردازد.

• جغرافیای تاریخی بلخ و جیحون و مضافات بلخ تألیف الهامه مفتاح (1330 ه.ش) درباره آثار تاریخى بلخ و شاعران بلخى و رود جیحون مى‌باشد که به زبان فارسى و در یک جلد نوشته شده است.

• جغرافیای تاریخی فارس اثر پاول شوارتس، بخش كوچكى از جغرافياى مفصل تاريخى ايران (به استثناى خراسان و سيستان) است كه مؤلف در سال 1896م، به عنوان رساله ورود به دانشگاه، بر مبناى آثار جغرافى‌دانان عربى‌نويس، آغاز به تأليف آن كرده و آن را ضمن نه دفتر، در سال 1934م به پايان برده است. كتاب حاضر، ترجمه دو دفتر و نيم (211 صفحه) آغازين از مجموع نه دفتر (1482 صفحه) اثر مذكور است كه به خطه پارس مربوط مى‌شود.

• جغرافیای تاریخی سیراف تألیف محمدحسن سمسار، به زبان فارسى درباره جغرافياى تاريخى بندرى نزدیک بندر طاهرى در سواحل خليج فارس مى‌باشد. سيراف از جمله شهرهایى است كه در گذشته شهرت داشته و در سده‌هاى نخستين اسلامى همواره مورد توجه جغرافيانويسان بوده است. اين كتاب ما را در شناخت بهتر و بيشتر اين بندر كهن سال ايران توانا مى‌كند. در اين كتاب نویسنده كوشيده به بررسى جنبه‌هاى تازه‌اى از زندگى سيراف و سيرافيان بپردازد كه در گذشته كمتر به آن توجه شده است.

• مروری بر جغرافیای تاریخی آوه مهد تشیع در ایران تأليف دكتر محسن الويرى، يك تك‌نگارى در حوزه جغرافياى تاريخى يكى از شهرهاى ازميان‌رفته شيعه‌نشين به نام آوه (يا آبه) است. مؤلف در اين كتاب، سابقه درخشان تاريخى تشيع اين شهر را در مقايسه با سه شهر ديگر شيعى ايران؛ يعنى قم، كاشان و تفرش شرح مى‌دهد. كتاب با مقدمه مرحوم دكتر سيد نورالله كسايى در يك جلد منتشر شده است.

• دانش جغرافیایی مسلمانان، تاریخچه آراء، آثار و نقشه‌های جغرافیایی در تمدن اسلامی، اثر فرانتس تشنر و مقبول احمد، با ترجمه فارسى محمدحسن گنجى و عبدالحسين آذرنگ، مجموعه دو مقاله پيرامون تاريخ علم جغرافيا نزد مسلمانان مى‌باشد كه در دوران معاصر نوشته شده است.

• تاریخ نوشته‌های جغرافیایی در جهان اسلامی، ترجمه فارسی یکى از آثار پژوهشى معتبر ایگناتى یولیانوویچ کراچکوفسکى(متوفاى 1951م) است که اصل آن به زبان روسى چاپ شده است.

• تطبیق لغات جغرافیایی قدیم و جدید ایران، تألیف محمدحسن‌خان اعتمادالسلطنه، و تصحیح میرهاشم محدث، كتابى است به زبان فارسى كه به موضوع تطبيق اسامى قديمى اماكن و شهرها و كوه‌ها و درياها و رودها و صحراها و طوايف و غيره در ايران با اسامى جديد آنها مى‌پردازد.

• ترجمه جغرافیای هند،اثر سید حسین شیرازی، معروف به مترجم هندی (مترجم دربار ظل‌السلطان، فرزند ارشد ناصرالدین شاه قاجار (درگذشته 1336ق))، از مجموعه گنجینه‌های خطی در شناخت جغرافیا، فرهنگ، آداب و رسوم هند است. این اثر به کوشش سید صادق حسینی اشکوری تهیه شده است.

• ایرانشهر در جغرافیای بطلمیوس، اثر ایران‌شناس آلمانى يوزف ماركوارت (1864-1930 م.)، شرح و تفسير كتاب «شهرستان‌هاى ایران» اثر موسى خورنى است كه به زبان ارمنى بوده است. اين اثر به قلم مريم مير احمدى به فارسی ترجمه شده است.

• ترجمه تاریخ و جغرافیای هندوستان، پرتغال و جزایر بریتانیا، شامل پنج رساله: تاریخ هندوستان، جغرافیای هند، تاریخ پرتغال، جزایر بریتانیا و مجموعه قوانین مصوبه دولت انگلیس در هندوستان است که در اوائل سده چهاردهم کتابت شده و به کوشش سید صادق حسینی اشکوری تهیه شده است.

• جغرافیای استرابو، سرزمینهای زیر فرمان هخامنشیان، ترجمه فارسى قسمتى از كتاب عظيم «جغرافياى استرابو» است كه در اصل توسط «استرابون» به زبان يونانى تأليف شده است و «هوراسل جونز» آن را به انگليسى ترجمه نموده و «همايون صنعتى‌زاده» قسمت مزبور را از انگليسى به فارسى برگردانده است.

• جغرافیای عربستان سعودی و اماکن حرمین شریفین،اثر آقاى سيد محمد احمدى (متولد 1339ش) است كه در آن، وضعيت اين كشور را از نظر جغرافياى طبيعى، انسانى و سياسى به‌صورت مختصر توضيح داده و همچنين اماكن مهم در حرمين شريفين (مكه مكرمه و مدينه منوره) را به‌صورت مفصل معرفى كرده است.

• مرو، بازسازی جغرافیای تاریخی یک شهر بر پایه نوشته‌های تاریخی و شواهد باستان شناسی، اثر دكتر سيد منصور سيد سجادى و به زبان فارسى است. اين كتاب دربازسازى جغرافياى تاريخى مرو و شهرهاى وابسته به آن از پيش از تاريخ تا زمان هجوم مغولان مى‌باشد كه بر اساس شواهد باستان شناسى و مدارک مكتوب تهيه شده است.

• تاريخ الأدب الجغرافي العربي (تعريب)، در اصل با قلم نویسنده توانمند معاصر روسى، ایگناتى یولیانوویچ کراچکوفسکی، به نگارش درآمده و صلاح‌الدین عثمان هاشم آن را به زبان عربى برگردانده و اداره فرهنگ در دانشگاه دول عربى آن را به چاپ رسانده است.

• إعجاز القرآن في العلوم الجغرافية، تألیف دكتر محمد مختار عرفات پيرامون اعجاز علمى قرآن نوشته شده است مؤلف در این کتاب یکى از بخش‌هاى اعجاز علمى قرآن يعنى علوم جغرافيا را مورد تجزيه و تحليل قرار داده است.