سعادت‌پرور، علی

على سعادت‌پرور (1305-1383ش)، معروف به پهلوانى تهرانى، نویسنده، از فقهای عارف معاصر و از شاگردان امام خمینى، آیت‌الله بروجردى و علامه طباطبایى،

سعادت‌پرور، علی

نام	سعادت‌پرور، علی
نام‎های دیگر	پهلوانی، علی پهلوان تهرانی، علی
نام پدر	عبدالله
متولد	1305 ش
محل تولد	تهران
رحلت	1383 ش یا 1425 ق یا 2004 م
اساتید	علامه طباطبایی - آیت‌الله مرعشی نجفی - امام خمینی
برخی آثار	جمال آفتاب و آفتاب هر نظر : شرحی بر دیوان حافظ الشموس المضیئة في الغیبة و الظهور و الرجعة ظهور نور نور هدایت
کد مؤلف	AUTHORCODE04744AUTHORCODE

ولادت

در سال 1305ش مصادف با سالروز میلاد مولى الموحدین، امیرالمؤمنین(ع) (1346ق)، در خانواده‌اى متدیّن متولد شد.

تحصیلات

با توجه به نامناسب بودن فضاى تربیتى و اخلاقى مدارس جدید التأسیس آن زمان تهران، ایشان به مسجد امین‌الدوله رفته، خدمت مرحوم آقا میرزا ابوالقاسم مکتب دار، به فراگیرى کتب رایج آن دوران، همچون: فرائد الأدب، گلستان سعدى و... پرداختند. همچنین در همین مسجد، قرائت و تجوید قرآن و مقدارى از علم هندسه را فراگرفتند. افزون بر موارد یادشده، ادبیات عرب و کتاب‌هاى: معالم، قوانین و لمعه را در محضر مرحوم آیت‌الله حاج شیخ على اکبر برهان آموختند.

ایشان در نوجوانى با عالم اخلاقى، مرحوم حاج شیخ محمدحسین زاهد ارتباط برقرار کرده، به حلقه دروس اخلاقى این عالم وارسته پیوستند و از همراهى ایشان بهره‌هاى اخلاقى و معنوى بسیارى بردند.

شوق زیارت

شور و اشتیاق زیارت عتبات عالیات، قلب مشتاق ایشان را بى تاب کرده بود؛ تا جایى که همواره با تضرع و توسل، از خداوند درخواستِ توفیقِ زیارت می‌نمودند.

خداوند (تبارک و تعالى) به این درخواست درونى و اشتیاق قلبى پاسخ گفت و به این ترتیب، ایشان و حدود بیست نفر از طلاب و دوستان به همراه آیت‌الله برهان که توفیق زیارت آل الله علیهم‌السلام را پیدا کرده بودند، راهى دیار محبوب گشتند.

ادامه تحصیلات و اساتید

مرحوم آیت‌الله سعادت پرور مدتى پس از بازگشت از این سفر معنوى، براى ادامه تحصیل و تهذیب به قم مهاجرت نمودند و در دروس اساتید بزرگى همچون: حضرت امام خمینى، آیت‌الله بروجردى، آیت‌الله نجفى مرعشى، آیت‌الله شهید صدوقى و آیت‌الله سلطانى شرکت کرده، مراتب علمى خود را به کمال رساندند.

در محضر علامه طباطبایى(ره)

نقطه عطف و سرنوشت ساز معنوى و روحانى ایشان، در آشنایى و ارتباط با عارف کامل و جامع منقول، معقول و مشهود، حضرت علامه طباطبایى بود. پس از آشنایى و ارتباط با مرحوم علامه ، آمال و آرزوهاى دیرینه معنوى وتوحیدى خود را در این شخصیت کم نظیر دیدند. شوق و اشتیاق و جدّیت ایشان باعث شد، علامه طباطبایى، بالاخره ایشان را به شاگردى معنوى و روحانى بپذیرند. بدین ترتیب، نفس زکیّه، جان شیفته و قلب طاهر آیت‌الله پهلوانى تهرانى تقدیم به این عالم ربّانى، پیر معنوى و مرشد روحانى شد تا جایى که نفَس کیمیاگر حضرت علامه ، پله به پله این شاگرد مستعد را به منازل توحیدى رهنمون گشته، باعث شد قله‌هایى از معارف حقّه اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام را فتح کند. در واقع، باید گفت، شاکله و شخصیت معنوى و سلوک توحیدى استاد سعادت پرور به طور عمیقى تحت تأثیر سلوک توحیدى و نظام تربیتى و معرفتى حضرت علامه و بر مبناى قرآن و سنت شکل گرفته است. آیت‌الله پهلوانى تهرانى بعد از سالیان طولانى تهذیب نفس و اشتغال به ریاضتهاى علمى و عملى، و استفاده از محضر حضرت علامه ، خود از مشعل داران مکتب تربیتى و تهذیبى این سلسله جلیله شد؛ سلسله‌اى که در نهایت به مرحوم، عارف کامل و جامع علم و عمل و شهود، مرحوم آخوند ملا حسینقلى همدانى منتهى گشته، بزرگانى چون حضرات آیات: آقا میرزا جواد ملکى، آقا شیخ محمد بهارى، آقا سید احمد کربلایى، آقا سید على قاضى(رضوان‌الله‌تعالى‌علیهم)، که با تفقّه و تعمّق جامع در معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام توانستند یک جریان توحیدى و هدایتى بسیار عمیق را در حوزه‌هاى علمیه نجف و قم به یادگار بگذارند؛ به طورى که هر یک، از درخشانترین و نام آورترین افراد این سلسله جلیله توحیدى و تهذیبى مى باشند.

دستگیرى و تربیت شاگردان سلوکى

حضرت آیت‌الله سعادت پرور، از جمله عالمان وارسته و بزرگى بود که با اشتیاق، همّت و استقامت والا، گام در طریق روحانى و سفر معنوى نهاده و در منزل توحید، تمکّن پیدا کرده بود.

استاد پهلوانى تهرانى توجه خاصى به تهذیب نفس و مسائل سیر و سلوکى طلاب داشت و عمر شریف خود را وقف این مسئولیت الهى کرده بود. ایشان در این راه که راه انبیا و اولیا است، از هیچ تلاش و کوششى فروگذار نمی‎کرد.

همّت والاى این عالم وارسته تا جایى بود که حتى در روزهاى کهولت و بیمارى نیز به هیچ وجه، ارتباط سلوکى، درس و جلسات معنوى و روحانى خود را تعطیل نکرد و تا آخرین روزهاى عمر شریفش با شور و اشتیاق و تعهد الهى، و با مهر و محبت وصف ناشدنى، به تربیت شاگردان خود ادامه داد.

نظام تربیتى

شایان ذکر است که نظام تربیتى ایشان بنا به پیروى از اساتید بزرگوارشان، تنها در مسائل اخلاقى رایج نبود، بلکه همان گونه که اشاره شد، روش تربیتى ایشان به واسطه مرحوم علامه طباطبایى، در نهایت، به مکتب تربیتى وتوحیدى مرحوم آخوند ملا حسینقلى همدانى که توحید شهودى و عینى را مدّ نظر داشتند، مى رسد.

البته این مطالب مهم احتیاج به بسط و بیان کافى در محل دیگرى دارد. آشنایان این گونه مطالب و اسلام شناسان واقعى، باید حدود و ثغور، مبانى و اساس علمى و عملى این مسلک حق و این روش نورانى را در حدّ ممکن براى شیفتگان و علاقه مندان به سیر و سلوک معنوى، به ویژه جوانان مستعد تبیین کنند تا دکان داران و شیطان صفتان اجازه جَوَلان پیدا نکنند.

در جلسات خصوصى حضرت استاد سعادت پرور، به طور غالب، شرح و تفسیر احادیث و ادعیه اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام بر مبناى کتاب‌هایى، مثل: بحار الأنوار و اقبال الأعمال، همچنین شرح غزلیات دیوان لسان الغیب، حضرت خواجه حافظ شیرازى و کلمات اهل معرفت خوانده مى شد، و به مناسبت توسط ایشان مورد شرح و تفسیر قرار مى گرفت. در این جلسات نورانى چنان فضایى از عطر معنویت و طهارت ایجاد مى شد که شرکت کنندگان را، از مُلک به ملکوت و از فرش به عرش برده، غبار غفلت را از قلب آنها مى زدود.

فعالیت‌هاى علمى

آیت‌الله پهلوانى تهرانى، افزون بر تربیت و تهذیب نفوس مستعد، آثار گرانبها و نفیسى را در حوزه معارف عرشى و توحیدى از خود به یادگار گذاشتند که البته بعضى از آنها به چاپ رسیده است. امیدواریم آثار دیگر ایشان نیز در آینده نزدیک، در دست دوستداران و علاقه مندان به سیر و سلوک و معارف توحیدى قرار گرفته، جان‌شیفتگان و مشتاقان لقاى حضرت دوست از شراب طهور آنها سیراب گردد.

گفتنى است، از جمله ارزشمندترین خدمات استاد سعادت پرور این بود که با تألیفات ارزشمند خود بخش قابل توجهى از «افادات علمى و سرمایه‌هاى معنوى و روحانى» و «آموزه‌هاى عرفانى، تربیتى و سلوکى» استاد خود، علامه طباطبایى را حفظ کرده و زنده نگه داشتند؛ اهمیت و ارزش کار ایشان آنگاه بیشتر روشن می‌شود که بدانیم، افادات و آموزه‌هاى حضرت علامه از جمله میراث معنوى شفاهى شیعه به شمار مى‌آید.

سیاست و انقلاب

اگرچه حضرت آیت‌الله پهلوانى تهرانی به معناى مصطلح امروز، فردى سیاسى نبود و به کارهاى سیاسى و اجرایى اشتغال نداشت، امّا اوّلاً، استحکام و بقاى نظام مقدس جمهورى اسلامى را در استحکام و تثبیت پایه‌هاى علمى و عملى حوزه‌هاى علمیه مى دانست و در این راه، از هیچ کوششى فروگذار نمی‎کرد.

ثانیاً، ایشان مراتب ارادت و اخلاص و علاقه به استاد و مُراد خود، یعنى حضرت امام خمینى را همواره یادآورمى شدند و همچنین بعد از رحلت حضرت امام، ارادت و ارتباط ایشان با مقام معظم رهبرى، حضرت آیت‌الله خامنه‌اى (مدّ‌ظلّه‌العالى) برقرار بود و همواره به پشتیبانى و پیروى از ایشان توصیه و سفارش می‌نمودند و مخالفت، بى تفاوتى و تضعیف نظام و رهبرى را به هیچ وجه تحمل نکرده، در مقابل آن سکوت نمی‌نمودند.

پرواز به ملکوت

مرحوم آیت‌الله سعادت پرور پس از سالیان دراز توجه تام به ذات اقدس الهى، ریاضت علمى و عملى، سحرخیزى و گریه‌هاى عارفانه، طهارت نفس و زهد، سوز و گداز عاشقانه و همت گماشتن به تألیف و تربیت نفوس، در موعد قرار با محبوب و معشوق ازلى، یعنى سحرگاه پنجشنبه 12 شوال 1425 مطابق با 5 آذر 1383، نداى حق تعالى را لبیک گفت و آنگاه مرغ ملکوتى جانش، مسندنشین سدره طوبى گشته، با اولیاى الهى همنشین شد؛ «سَلامٌ عَلیه یَوم وُلدَ وَیَومَ یَموت وَیَوم یُبعث حیّا».

پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب به مناسبت رحلت ایشان

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب مستطاب حجت‌الاسلام و المسلمين آقاى حاج شيخ حسن آقاى پهلوانى تهرانى (دامت بركاته) با تأسف و تأثر، خبر رحلت برادر بزرگوارتان عالم عامل و عارف پارسا و پرهيزكار مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ على آقا پهلوانى تهرانى را دريافت كردم. آن بزرگوار، عمر طيّب و طاهر و همراه با تلاش مبارکى را، در تعليم و ترويج معارف الهى و توحيدى گذراندند، و نمونه‌اى از صفا و اخلاص بودند. اميد است، لطف و فضلِ الهى، و مغفرت و رحمتى كه به بندگان صالح خود وعده فرموده است، شامل حال اين بنده پاک و بى آلايش باشد. اينجانب به جناب‌عالى و خانواده محترم و مكرم ايشان صميمانه تسليت عرض مى‌كنم.

والسلام عليكم ورحمةالله

سيد على خامنه‌اى 1383/09/07

آثار

1. جمال آفتاب و آفتاب هر نظر

   این اثر گرانسنگ که دربردارنده شرح غزلیات حضرت خواجه حافظ می‌باشد، با نگاه به «آیات، روایات و ادعیه» و «تجربیّات و حالات سلوکى مؤلف» و «اقتباس از جلسات مرحوم علامه » تألیف شده است.

2. راز دل

   این کتاب ارزشمند، تقریر بیانات و تفسیر علامه طباطبایى بر کتاب «گلشن رازِ» عارف محقق، شیخ محمود شبسترى می‌باشد که در جلسات خصوصى عرفانى و اخلاقى حضرت علامه ایراد شده است.

3. پاسداران حریم عشق (کلمات عرفا)

   این اثر که طرح نخستین تألیف و جمع‌آورى آن در محضر مرحوم علامه و با راهنماییهاى ایشان انجام شده است، مجموعه‌اى ارزشمند در 10 جلد، شامل سخنان تربیتى و توحیدى اهل معرفت و عارفان سترگ جهان اسلام (از صدر اسلام تا زمان معاصر) می‌باشد.

4. نور هدایت

   این اثر زیبا و بدیع، شرح بخشهایى مهم از ادعیه، مناجات و زیاراتى می‌باشد که سید اهل مراقبه، حضرت سید بن طاووس ، با عنوان کتاب «إقبال الأعمال» نگاشته است. این اثر گرانسنگ استاد نیز مانند دیگر آثار معظمٌ له، حاوى مسائل دقیق و عمیق توحیدى و تربیتى، و سیر و سلوک عملى می‌باشد.

5. سرّ الإسراء

   این کتاب نفیس و کم نظیر، شرح حدیث معراج پیامبر اکرم(صلى‌الله‌علیه وآله) می‌باشد. مؤلف دانشمند آن، در این شرح نفیس، حجم بالایى از معارف توحیدى و مسائل سلوکى، تربیتى و اخلاقى را با بیاناتى عالمانه و مستند به کتاب و روایات اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام گنجانده است. اصل این کتاب، به زبان عربى است که خوشبختانه توسط حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین، آقاى سید محمدجواد وزیرى(زید عزّه) به فارسى ترجمه شده است.

6. جلوه نور

   این اثر در شناخت منزلت و مقام نورانى حضرت صدیقه طاهره (سلام‌الله‌علیها) می‌باشد. در این کتاب، گوشه‌اى از مقامات معنوى و روحانى آن حضرت ترسیم شده است.

7. فروغ شهادت

   این اثر، پژوهشى بدیع و تحقیقى لطیف درباره آثار هدایتى و توحیدى نهضت جاودان حضرت سیدالشهداء، امام حسین(ع) می‌باشد.

8. الشموس المضیئة فى الغیبة والظهور والرجعة

   این کتاب که به زبان عربى نگاشته شده است، درباره حضرت بقیة الله الأعظم امام عصر(عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف) می‌باشد. در این اثر، مسائل گوناگون مربوط به آن حضرت، وقایع و حوادث دوره‌هاى مختلف غیبت و ظهور، مسئله رجعت و... مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.

9. ظهور نور

   این اثر ترجمه ى کتاب الشموس المضیئة فى الغیبة والظهور والرجعة است که به قلم تواناى جناب حجت‌الاسلام سید محمد جواد وزیرى فرد انجام پذیرفته است.

10. ثمرات حیات

    مباحث عرشى، نفیس و متنوع این کتاب، گوشه‌اى دیگر از شخصیت علمى و عرفانى، و عمق و جامعیت مرحوم علامه طباطبایى در علوم مختلف اسلامى را نمایان مى‌کند که شاید در دیگر آثار ایشان مشهود نباشد. مؤلف محترم آن، به نیکویى، اسم کتاب را «ثمرات حیات» نامیده است.

    این کتاب ارزشمند و بى نظیر، حاصل پرسش و پاسخهایى است که مرحوم علامه طباطبایى در جلسات خصوصى با بعضى اصحاب معرفتى و یا سلوکى خود داشته‌اند. محور این جلسات و بیشتر پرسشها و درخواستها، از سوى استاد سعادت پرور بوده است. به هرحال، این جلسات مبارک و پربار، سالیان دراز ادامه داشته، و پرسشها و پاسخهاى عرفانى، اخلاقى و توحیدى نفیس و ارزشمند این جلسات، به دقت توسط آیت‌الله پهلوانى تهرانى جمع‌آورى، تنظیم و تبویب شده است. این مجموعه معارف اسلامى، به حق، در نوع خود کم نظیر و بسیار ارزشمند می‌باشد. امید که هر چه زودتر با چاپى نفیس در اختیار علاقه مندان و مشتاقان عرفان ناب محمّدى(صلى‌الله‌علیه وآله) قرار بگیرد.

11. پندنامه سعادت

    رساله‌اى که برگرفته از کتاب آسمانى قرآن و کلمات هادیان دین، یعنى اهل‌بیت عصمت علیهم‌السلام می‌باشد. این وصایا، افزون بر استناد به کتاب و عترت، حاصل تجربه‌هاى سلوکى و تهذیبى این پهلوان توحید و زهد به شمار مى رود.

12. رسائل عرفانى

    این مجموعه نفیس، در بردارنده یازده رساله عرفانى است که عموماً به قلم حضرت آیت‌الله سعادت پرور (پهلوانى تهرانى) نگارش یافته و برخى نیز به وسیله آن بزرگوار تحقیق و تصحیح شده و به پانوشت‌هاى محققانه ایشان و حضرت علامه طباطبایى آراسته گردیده است. این رساله‌ها عبارتند از:

    رساله سیر و سلوک منسوب به بحرالعلوم، رساله نور و وحدت، فرموده‌هاى حضرت آیت‌الله بهجت، رساله وصایا، نامه‌ها، شرح حال آیت‌الله قاضى، دستور العمل آیت‌الله میرزا جوادآقا ملکى تبریزى به آیت‌الله محمدحسین اصفهانى کمپانى، گزیده دیوان ابن فارض، منطق الطیر به ضمیمه داستان شیخ صنعان و تحفه عارفه.

وابسته‌ها

الشموس المضیئة في الغیبة و الظهور و الرجعة

راز دل؛ شرحی بر منظومه «گلشن راز»، سروده نجم‌الدین شیخ محمود شبستری

ظهور نور

نور هدایت

رسائل عرفانی (مجموعه یازده رساله عرفانی)

پاسداران حریم عشق

سر الاسراء: شرح حدیث معراج همراه با ترجمه فارسی

جلوه نور پرتوی از فضایل معنوی فاطمه زهرا علیهاالسلام

فروغ شهادت، یا، اسرار مقتل سیدالشهداء علیه‌السلام

سر الاسراء فی شرح حدیث المعراج

فروغ شهادت، يا، اسرار مقتل سيدالشهداء عليه‌السلام