رسائل عرفانی (مجموعه یازده رساله عرفانی)
| رسائل عرفانی (مجموعه یازده رساله عرفانی) | |
|---|---|
 | |
| ناشر | تشيع |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1390ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-6399-31-0 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 286 /س7ر5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
رسائل عرفانی (مجموعه یازده رساله عرفانی)، دربردارنده یازده رساله عرفانی به زبان فارسی است که عموماًبه قلم آیت‌الله سعادت‌پرور نگارش یافته و برخی نیز به قلم ایشان، تحقیق و تصحیح شده و به پانوشتهای محققانه وی و علامه طباطبایی، آراسته گردیده است.[۱].
ساختار
کتاب با مقدمه‌ای از ناشر آغاز و مطالب در یازده عنوان، تنظیم شده است. در چینش مقالات، تربیب خاصی لحاظ نگردیده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، خلاصه و توضیحات جامعی از هر رساله، ذکر شده است.[۲].
عنوان مقالات کتاب، به ترتیب عبارتند از: «رساله سیر و سلوک منسوب به بحرالعلوم»: برخی صحت انتساب این رساله به بحرالعلوم را مورد تردید قرار داده، اما برخی از عارفان بزرگ، از جمله آیت‌الله قاضی، آن را متعلق به ایشان، دانسته‌اند[۳].
این رساله که با زندگی‌نامه سید بحرالعلوم آغاز گردیده، در دو بخش و هر بخش در چندین فصل، تنظیم شده است. نویسنده این رساله، ابتدا به طرح کلی از حقیقت سیر و سلوک الی الله و مقصد آن پرداخته، پس از شرح منازل عالم خلوص و عوالم قبل و بعد از آن، طریق سلوک و مسافرت الی الله را به تصویر کشیده است.[۴].
آیت‌الله سعادت‌پرور با تحقیقات فراوان و مشاهده نسخه‌های متعدد، این رساله را تصحیح نموده و نیز تعلیقه‌هایی را که عموماًشرح روایات و بیان پاره‌ای از نکات کلیدی رساله می‌باشد، در پاورقی بدان افزوده است.[۵].
«رساله نور وحدت»: نویسنده این رساله، خواجه عبدالله، معروف به خواجه حوراء و متخلص به مغربی است. این رساله، درباره توحید و دستورالعمل سالکین بوده که در سال 1153 نگاشته شده است. اساس سیر و سلوک توحیدی نویسنده، چنانکه از متن این رساله روشن می‌شود، بر معرفت نفس در پرتو فکر، ذکر و مراقبه موحدانه است. معارف توحیدی ناب این رساله عرفانی می‌تواند طالبان و تشنگان طریق توحید و ولایت را سیراب نماید[۶].
این رساله، دربردارنده پاره‌ای از دستورهای سیر و سلوک فکری است برای رفع اثنینیت و انیت موهوم و رساندن سالک به توحید خالص. این رساله، مزین است به تعلیقات علامه طباطبایی که با حرف «ط» مشخص شده است و تعلیقات آیت‌الله سعادت‌پرور که در پایان آن‌ها، حرف «پ» ذکر شده است.[۷].
«نکته‌های ناب از آیت‌الله بهجت»: غرض از گردآوری این مجموعه، ذکر مختصری از حالات، کمالات و گفتار آیت‌الله محمدتقی بهجت می‌باشد[۸].
مؤلف این رساله، سالهای متمادی از محضر ایشان بهره برده و پاره‌ای از نکات مهم ایشان را در این رساله، ذکر کرده است.[۹].
«رساله وصایا»: آنچه در این رساله آمده، یکصدوچهلویک توصیه عارفانه است که یادگاری از آیت‌الله سعادت‌پرور می‌باشد. ایشان در این گنجینه، گوهرهای ناب مقصود را برای رسیدن به مطلوب نهایی سالکان طریق الی الله عرضه نموده است. در حقیقت می‌توان گفت این دستورالعملها، عصاره دریافتها و تجربه‌های حیات معنوی ایشان است.[۱۰].
این رساله، دربردارنده سفارش‌های مؤلف به شارگران، طلاب و عموم مؤمنان می‌باشد. این توصیه‌ها که در واقع بیانگر افکار و تجارب علمی و عملی استاد است، شوری مضاعف در سالک ایجاد نموده و پرتگاه‌های وادی سیر و سلوک را به او گوشزد می‌کند. از آنجا که به نظر گردآورنده، سادگی، روانی و بی‌پیرایه بودن نگارش این رساله، تأثیر معنوی در جان خواننده خواهد داشت، هیچگونه تغییری درشیوه نگارش آن داده نشده است.[۱۱].
«نامه‌ها»: مجموعه نامه‌هایی است که در پاسخ طالبین راه سلوک نگاشته شده و راهنمای ایشان در مسیر بوده است. این نامه‌ها، بیانگر حالات درونی و عرفانی آیت‌الله سعادت‌پرور می‌باشد که درعین‌حال، سالکان را بهره فراوان می‌بخشد[۱۲].
«شرح حال آیت‌الله قاضی»: آیت‌الله سعادت‌پرور در سیر و سلوک، شاگرد علامه طباطبایی بوده و خود علامه، شاگرد آیت‌الله قاضی و او نیز، شاگرد آیت‌الله سید احمد کربلایی بود. با توجه به این که آیت‌الله قاضی در سلسله اساتید و مشایخ سیر و سلوک عرفان نظری و عملی مؤلف قرار دارد، بدین لحاظ سیره علمی و عملی و سخنان آن بزرگوار برای ایشان، اهمیت بسزایی داشته است. این رساله در واقع حکایات و شرح حال کوتاه آیت‌الله قاضی است که مؤلف از استاد خود، علامه طباطبایی نقل نموده است.[۱۳].
«دستورالعمل آیت‌الله ملکی تبریزی به آیت‌الله اصفهانی (کمپانی)»: این نامه عرفانی حاوی دستوراتی است که میرزا جواد آقا ملکی، از استاد عرفانی خود، ملا حسنقلی همدانی اخذ نموده است. این وجیزه عرفانی، مزین به پاره‌ای از تعلیقات، توضیحات و بیانات علامه طباطبایی و مؤلف می‌باشد[۱۴].
«گزیده دیوان ابن فارض»: دیوان ابن فارض که در زبان عربی، نظیر دیوان حافظ در زبان فارسی است، فراز و نشیب بسیار دارد و پاره‌ای از ابیات آن، بسیار شورانگیز است. مؤلف ابیاتی از اشعار او را که در آن‌ها، تذکر و یا تنبه برای سالکین است، گزینش نموده و سپس این اشعار به قلم یکی از شاگردان برجسته ایشان، به فارسی ترجمه شده است.[۱۵].
«رساله منطق الطیر و دو رساله دیگر»: این رساله، برگردان اشعار دیوان منطق الطیر عطار نیشابوری، از نظم به نثر، با روشی بدیع و هنرمندانه است و به‌تناسب هریک از موضوعات مطرح‌شده، اشعاری از دیوان خواجه حافظ، در پانوشت گنجانده شده است. مؤلف در این رساله، مراحل سلوک را از آغاز تا پایان، به تصویر کشیده و موانع سیر را گوشزد کرده است. ایشان مطالعه این رساله را در هر سال یک بار، به سالکان توصیه می‌نمودند[۱۶].
از پی این رساله، ماجرای «شیخ صنعان» آمده است که از آغاز تا پایان، سالکان را به دست برداشتن از تعلقات و توجه به توحید ناب، فرامی‌خواند[۱۷].
در رساله پسین، حکایت «سری» و «تحفه» آمده است که حالات و سخنان شورانگیز عرفانی بانوی عارفه، «تحفه» را به تصویر کشیده است.
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است. پاورقی‌ها، عموماًبه ذکر منابع، توضیح برخی کلمات و عبارات متن و نص آیات و روایاتی که در متن به آن‌ها اشاره شده، اختصاص یافته است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.