مصفی المقال في مصنفي علم الرجال

مصفی المقال في مصنفي علم الرجال
پدیدآوران	منزوی، احمد (مصحح) آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن (نویسنده)
ناشر	نشر عترت
مکان نشر	تهران - ایران
چاپ	1
موضوع	حدیث - علم الرجال محدثان شیعه - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی نویسندگان شیعه - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏55‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏آ‎‏7‎‏م‎‏6
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مصفى المقال فى مصف علم الرجال از جمله كتابشناسى‌هاى موضوعى، اثر گران‌قدر و سودمند كتابشناس بزرگ، شيخ آقا بزرگ تهرانى در عهد حاضر است كه به زبان عربى نوشته شده است.

ساختار

با مقدمه‌اى از مؤلف محترم و سپس به ترتيب حروف الفبا به ذكر اسامى عالمان شيعى كه تصنيفى در باب علم رجال داشته‌اند، پرداخته است.

گزارش محتوا

مصفى المقال، مورد توجه عالمان و محققان بسيارى واقع شده و رجاليان و پژوهشگران بزرگى؛ همانند: مرحوم علامه حاج شيخ عبدالله مامقانى، به آن به ديده تحسين نگريسته‌اند. اينك اين كتاب، به عنوان يكى از منابع مهم شرح حال نگارى و كتاب‌شناسى مشهور است.

مؤلف بزرگوار، اين كتاب را براساس نامه‌اى مؤلفان ترتيب داده است، بدين سان كه پس از ياد كرد، افراد و اشاره‌اى به شرح حال آنها، كتاب يا كتاب‌هاى آنان را در شرح حال‌نگارى مى‌آورد و با اشاره‌اى گذرا به محتواى آن‌ها از مطالب آن مطالبى اجمالى بيان مى‌كند. نكته ديگر اين كه علامه تهرانى از عنوان [علم الرجال] مفهوم وسيعى را اراده كرده است. وى در پايان مقدمه كوتاه خود مى‌نويسد:

[مراد ما از مصنفان در [رجال]، تنها كسانى كه در شرح حال راويان و اصحاب امامان [ع]، كتابى مستقل نگاشته‌اند، نيست. گو اين كه اين معنا روشن‌ترين مصادق اين عنوان و متبادر به اذهان است. مقصود ما از اين عنوان هر آن كسى است كه در هر موضوعى با هر عنوان كتابى نگاشته و در آن شرح حال عده‌اى از راويان احاديث و خدمت‌گذاران احكام را آورده است. به گونه‌اى كه توان گفت او با اين كار، ياد آنان را زنده كرده و گزارش‌هائى به اجمال يا تفصيل از زندگانى آنان بدست داده است. فرق نمى‌كند كه آنان كه شرح حال‌شان آمده است، از صحابه باشند يا تابعان و يا عالمان، حكيمان، حافظان، قاريان و شاعرانى كه پس از عصر غيبت بوده‌اند].

[بنياد تاريخ انقلاب اسلامى] در آغاز تاسيس و شروع به پژوهش‌هاى علمى، در بخش رجال، به ترتيب و تنظيم [مصلى المقال] براساس كتاب‌ها پرداخت. بدينسان فهرستى فراهم آمد، از مجموعه‌هاى شرح حال‌نگارى كه عالمان شيعه به نگارش آن‌ها همت گماشته‌اند. آنچه در مصفى المقال آمده است، اولا تمام آثار نگاشته شده در اين موضوع را در بر نمى‌گيرد، مرحوم علامه تهرانى خود در اين زمينه فرموده‌اند:

[اين كتاب ثمره، نيم قرن تلاش قرن اخير است، كه در ضمن يادداشت‌هاى گسترده من در تألیف الذريعه فراهم آمده است. با اين همه اعتراف مى‌كنم به مطلوب نرسيده‌ام به بسيارى از نگاشته‌ها دست نيافته ام و استقصاء تام نكرده ام].

و ثانيا اطلاعات ارائه شده درباره كتاب‌ها و مؤلفان و مصنفان آن‌ها نيز كامل نيست.

كتاب، شامل شرح حال ششصد تن از متخصصين شيعه در فن تاريخ و رجال از گذشته تا زمان حيات مؤلف است كه هر يك از آن‌ها حداقل يك كتاب در رجال تألیف و نام چند شخص را زنده و جاويد نگاه داشته است. اين كتاب به عنوان يكى از منابع مهم شرح حال نگارى و كتاب‌شناسى مشهور است.

وضعيت كتاب

تصحيح كتاب توسط، احمد منزوى؛ در تهران در سال 1337ش در 626 صفحه در چاپخانه مجلس به چاپ رسيده است.

فهارس كتاب شامل: اشخاص، كتب، نسب و قبائل و ملل، اماكن مى‌باشد.

منابع مقاله

متن و مقدمه كتاب

وابسته‌ها

الدرجات الرفيعة في طبقات الشيعة

كاخ دلاویز یا تاریخ شریف رضی

یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی

الشريف الرضي

پیشگامان تشیع در ایران، همراه با رویکردی تفصیلی به رجال اشعریان

شیعه و پایه‌گذاری علوم اسلامی

اختران فضیلت

حياة الشيخ محمد بن يعقوب الكليني

زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی علامه میرزا ابوالحسن شعرانی

التدوين في أخبار قزوين

سید رضی مؤلف نهج‌البلاغه

أكذوبتان... حول الشريف الرضي التقي الزاهد

مع علماء النجف الأشرف

معجم أعلام الشيعة

تأسيس الشيعة لعلوم الإسلام

تراجم الرجال: مجموعه تراجم لأعلام اکثرهم مغمورون تنشر موادها التاریخیة لاول مرة

همرهی خضر: بیست‌و‌پنج سال همراه علامه امینی، گوشه‌هایی از زندگی علامه امینی

طبقات أعلام الشيعة و هو نقباء البشر في القرن الرابع عشر (دار المرتضی)

الفوائد الرضوية في أحوال علماء المذهب الجعفرية

یادنامه علامه طباطبایی

تكملة أمل الآمل

میرحامد حسین (حکیمی)

فهرست آل بابويه و علماء البحرين

النصرة لشيعة البصرة

مهر تابان: یادنامه و مصاحبات تلمیذ و علامه عالم ربانی علامه سید محمدحسین طباطبائی تبریزی (طبع جدید)

مهر تابان: یادنامه و مصاحبات تلمیذ و علامه، عالم ربانی علامه سید محمدحسین طباطبائی تبریزی (طبع قدیم)

میر محمدمؤمن استرآبادی مروج تشیع در جنوب هند

مؤلفو الشيعة في صدر الإسلام

مطلع انوار: احوال دانشوران شیعه پاکستان و هند

رياض العلماء و حياض الفضلاء (مطبعة الخيام)

موسوعة طبقات الفقهاء

آینه دانشوران

الشمس الساطعة؛ رسالة في ذكری العالم الرباني العلامة السيد محمدحسين الطباطبائي التبريزي تنقیح المقال في علم الرجال (رحلي)