مقریزی، احمد بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '[[ ' به '[[') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد' به 'ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد') |
||
| (۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR00637.jpg|بندانگشتی|مقریزی، احمد بن علی]] | [[پرونده:NUR00637.jpg|بندانگشتی|مقریزی، احمد بن علی]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |مقریزی، احمد بن علی | ||
|- | |- | ||
| | |نام‌های دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | مقریزی، ابوالعباس | ||
مقریزی، | مقریزی، تقی‌الدین | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |علی | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |766ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |قاهره مصر | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |845 ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |[[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|عبدالرحمن بن خلدون]] | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[اتعاظ الحنفا باخبار الائمه الفاطمیین الخلفا]] | ||
[[النزاع و التخاصم فی ما بین بنی أمیة و بنی‌هاشم]] | [[النزاع و التخاصم فی ما بین بنی أمیة و بنی‌هاشم]] | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد | |کد مؤلف | ||
|data-type= | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE00637AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''ابوالعباس تقى‌الدین احمد بن على مقریزى'''، (766 - 845ق)، از نامورترین مورخان تاریخ مصر، در سده‌هاى هشتم و نهم هجرى در دوره ممالیک مصر، نویسنده کتاب [[المواعظ و الإعتبار في ذکر الخطط و الآثار|المواعظ و الإعتبار فی ذکر الخطط و الآثار]]. | |||
مقریزى، منسوب است به محله مقریز در بعلبک لبنان که جد اعلاى او، ابراهیم، از محدّثان بزرگ آن دیار به شمار مى‌آمده است و به سبب شهرت وى، فرزندانش هم به آن مکان منسوب شده‌اند. | |||
او در سال 766ق، در قاهره مصر به | ==ولادت== | ||
او در سال 766ق، در قاهره مصر به دنیا آمد و تحت تربیت جدّ مادرى‌اش، معروف به ابن صائغ حنفى، قرار گرفت و حافظ قرآن گردید. وى در خانواده‌اى مشهور به علم و دانش رشد یافت و دانش‌هاى عصر خویش را فراگرفت. | |||
دوران | دوران حیات مقریزى، معاصر با سال‌هاى پایانى دولت ممالیک بحرى (648 - 792ق) و آغاز حاکمیت ممالیک برجى و چرکسى (782 - 922ق) است که بر مصر و شام حکومت می‌کردند. این سلسله، سنیان متعصبى بودند و سیاست سنى‌مآبانه ایوبیان را دنبال می‌کردند و اینکه سلسله ناتوانى از خلفاى عباسى را در قاهره نگه داشته بودند، مبیّن همین سیاست است. | ||
از | از سلاطین معاصر مقریزى که وى براى آنها تاریخ نگاشته است، مى‌توان از الظاهر سیف برقوق (784 - 801ق) و پسرش، الناصر فرج بن برقوق (801 - 808ق) نام برد که کتاب «إغاثة الأمة بکشف الغمة»، پیرامون موضوع بحران‌هاى اقتصادى مصر و علل پیدایش آنها هم‌زمان با سلطنت سلطان اخیر، نوشته شده است. | ||
==تحصیلات== | |||
مقریزى براى فراگرفتن دانش و نشر آن، به سرزمین‌هایى چون مکه و دمشق، سفر نمود و در آنجا به تدریس مشغول گردید. وى علاقه‌مند بود که در مکه به کتابت مشغول شود و به نقل حدیث بپردازد. این آرزوى او، برآورده شد و مدتى در آنجا اقامت گزید و برخى از آثار خویش را در آنجا نگاشت. | |||
وى | مقریزى، براى فراگرفتن علوم و دانش‌هاى زمان خویش، نزد استادان فراوانى، شاگردى نمود. برخى شمار استادان و شیوخ او را تا 600 تن دانسته‌اند که یکى از بارزترین استادان وى، [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|عبدالرحمن بن خلدون]] است. به‌طور طبیعى هریک از استادان وى در دانش‌هایى همچون فقه، حدیث، ادبیات، تاریخ و دیگر علوم تأثیرهایى بر او داشته‌اند. | ||
شمار آثار و تألیف‌هاى مقریزى را تا 200 مجلد کتاب نوشته‌اند؛ هرچند فقط تعدادى از آنها را نام برده‌اند. برخى محققانِ آثار مقریزى، شُمار کتاب‌هاى موجود او را 36، 41 و 47 مجلد دانسته و نام همین تعداد را برده‌اند. | |||
آثار مقریزى را بر اساس معیارهاى گوناگون مى‌توان به چند دسته تقسیم نمود. اگر معیارِ تقسیم، حجم آثار باشد مى‌توان گفت کتاب‌هاى او بر دو گونه‌اند: | |||
آثار | برخى از آثار او به‌صورت دائرةالمعارف مى‌باشند، مانند کتاب «المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار» که به خطط مقریزى شهرت یافته است و نیز کتاب «السلوک لمعرفة دول الملوک». | ||
برخى از آثار | برخى دیگر از آثار او، کتاب‌هاى کم‌حجم در موضوع‌هاى معینى هستند، مانند کتاب «النزاع و التخاصم فى ما بین بنى امیة و بنى هاشم» و کتاب «اغاثة الأمة بکشف الغمة». این چند کتاب، از مشهورترین آثار مقریزى هستند که سخاوى و [[زرکلی، خیرالدین|زرکلى]] از آنها نام برده‌اند. | ||
اما اگر در کتاب‌هاى مقریزى، مکان و سرزمین، معیار تقسیم قرار گیرد، باز مى‌توان مجموعه آثار او را بر دو نوع تقسیم نمود: | |||
برخى از آثار وى در خصوص تاریخ مصر نگاشته شده‌اند (مقریزى با نگارش آثارى در تاریخ مصر پس از اسلام، تاریخ این کشور را انسجام ویژه‌اى بخشید)، مانند «عقد الجواهر الأسفاط فى ملوک مصر و الفسطاط» که با عنوان «عقد جواهر الأسفاط فى أخبار مدینة الفسطاط» نیز از آن نام برده‌اند و نیز کتاب «اتعاظ الحنفاء بأخبار الأئمة الفاطمیین الخلفاء». | |||
دسته دوم، آثارى هستند که در تاریخ عمومى و سیره نوشته شده‌اند، مانند «الخبر عن البشر» و نیز «[[إمتاع الأسماع بما للنبي من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع|إمتاع الأسماع بما للرسول من الأبناء و الأموال و الحفدة و المتاع]]». | |||
== وفات == | |||
وى پس از گذراندن عمر خویش در کسب و نشر دانش و علوم اسلامى و تألیف کتاب‌هاى فراوان و بر عهده داشتن عنوان‌هاى دینى و دولتى همچون قاضى، محتسب، مدرس و امام جماعت، در شانزدهم رمضان سال 845ق، در قاهره درگذشت. | |||
== | == آثار == | ||
#اتعاظ الحنفاء بأخبار الأئمة الفاطمیین الخلفاء؛ | |||
#عقد جواهر الأسفاط فى أخبار مدینة الفسطاط؛ | |||
#اتعاظ الحنفاء بأخبار الأئمة | #السلوک لمعرفة دول الملوک؛ | ||
#عقد جواهر الأسفاط فى أخبار | #اغاثة الأمة بکشف الغمة؛ | ||
# | #التاریخ الکبیر المقفى فى تاریخ اهل مصر و الواردین علیها؛ | ||
#اغاثة الأمة | #درر العقود الفریدة فى تراجم الأعیان المفیدة؛ | ||
# | #الدرر المضیئة فى تاریخ الدولة الإسلامیة؛ | ||
#درر العقود | |||
#الدرر | |||
#الخبر عن البشر؛ | #الخبر عن البشر؛ | ||
# | #البیان و الإعراب عما فى أرض مصر من الأعراب؛ | ||
#الإلمام فى من تأخر بأرض الحبشة من | #الإلمام فى من تأخر بأرض الحبشة من ملوک الإسلام؛ | ||
#الطرفة | #الطرفة الغریبة من أخبار حضرموت العجیبة؛ | ||
#معرفة ما | #معرفة ما یجب لآل البیت النبوى من الحقّ على من عداهم؛ | ||
#الإشارة و الإعلام ببناء | #الإشارة و الإعلام ببناء الکعبة بیت‌الله الحرام یا تاریخ بناء الکعبة؛ | ||
# | #ذکر من حجّ من الملوک و الخلفاء؛ | ||
#النزاع و التخاصم فى ما | #النزاع و التخاصم فى ما بین بنى امیة و بنى هاشم؛ | ||
#ضوء السارى فى معرفة | #ضوء السارى فى معرفة تمیم الدّارى؛ | ||
#الأوزان و | #الأوزان و الأکیال الشرعیة؛ | ||
#جنى الأزهار من الروض المعطار؛ | #جنى الأزهار من الروض المعطار؛ | ||
#إزالة التعب و العناء فى معرفة الحال فى الغناء؛ | #إزالة التعب و العناء فى معرفة الحال فى الغناء؛ | ||
#الإشارة و | #الإشارة و الإیماء فى حلّ لغز الماء؛ | ||
# | #البیان المفید فى الفرق بین التوحید و التلحید؛ | ||
# | #تجرید التوحید المفید؛ | ||
#شارع النجاة. | #شارع النجاة. | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[النزاع و التخاصم فی ما بین بنی أمیة و بنی‌هاشم]] | [[النزاع و التخاصم فی ما بین بنی أمیة و بنی‌هاشم]] | ||
[[الإلمام بأخبار من بأرض الحبشة من | [[الإلمام بأخبار من بأرض الحبشة من ملوك الإسلام]] | ||
[[المواعظ و الإعتبار بذکر الخطط و الآثار المعروف بالخطط المقریزیة (دار الکتب العلمیة)]] | [[المواعظ و الإعتبار بذکر الخطط و الآثار المعروف بالخطط المقریزیة (دار الکتب العلمیة)]] | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۵: | ||
[[إمتاع الأسماع بما للنبي من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع]] | [[إمتاع الأسماع بما للنبي من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع]] | ||
[[ | [[السلوك لمعرفة دول الملوك]] | ||
[[الذهب المسبوك في ذكر من حج من الخلفاء و الملوك]] | |||
[[رسائل المقريزي]] | [[رسائل المقريزي]] | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۷: | ||
[[درر العقود الفریدة فی تراجم الأعیان المفیدة (تحقیق: درویش و مصری)]] | [[درر العقود الفریدة فی تراجم الأعیان المفیدة (تحقیق: درویش و مصری)]] | ||
[[درر العقود الفريدة في تراجم الأعيان المفيدة]] | [[درر العقود الفريدة في تراجم الأعيان المفيدة]] | ||
[[تاريخ الأقباط المعروف بالقول الإبريزي]] | [[تاريخ الأقباط المعروف بالقول الإبريزي]] | ||
[[جنی | [[جنی الأزهار من الروض المعطار]] | ||
[[تاريخ اليهود و آثارهم في مصر]] | [[تاريخ اليهود و آثارهم في مصر]] | ||
| خط ۱۲۴: | خط ۱۲۹: | ||
[[اتعاظ الحنفا باخبار الائمه الفاطمیین الخلفا]] | [[اتعاظ الحنفا باخبار الائمه الفاطمیین الخلفا]] | ||
[[المنتقی من اخبار مصر لابن میسر | [[المنتقی من اخبار مصر لابن میسر تاج‌الدین محمد بن علی بن یوسف بن جلب راغب]] | ||
[[إغاثة الأمة بکشف الغمة (أو تاريخ المجاعات في مصر)]] | [[إغاثة الأمة بکشف الغمة (أو تاريخ المجاعات في مصر)]] | ||
[[ستیز و دشمنی | [[ستیز و دشمنی بنی‌أمیه و بنی هاشم و پیامد‌های آن]] | ||
[[معجزات الرسول الاعظم محمد | [[معجزات الرسول الاعظم محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌سلم]] | ||
[[تجريد التوحيد المفيد؛ ويليه تطهير الاعتقاد عن أدران الإلحاد]] | [[تجريد التوحيد المفيد؛ ويليه تطهير الاعتقاد عن أدران الإلحاد]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۵۹
| نام | مقریزی، احمد بن علی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مقریزی، ابوالعباس
مقریزی، تقی‌الدین |
| نام پدر | علی |
| متولد | 766ق |
| محل تولد | قاهره مصر |
| رحلت | 845 ق |
| اساتید | عبدالرحمن بن خلدون |
| برخی آثار | اتعاظ الحنفا باخبار الائمه الفاطمیین الخلفا |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00637AUTHORCODE |
ابوالعباس تقى‌الدین احمد بن على مقریزى، (766 - 845ق)، از نامورترین مورخان تاریخ مصر، در سده‌هاى هشتم و نهم هجرى در دوره ممالیک مصر، نویسنده کتاب المواعظ و الإعتبار فی ذکر الخطط و الآثار.
مقریزى، منسوب است به محله مقریز در بعلبک لبنان که جد اعلاى او، ابراهیم، از محدّثان بزرگ آن دیار به شمار مى‌آمده است و به سبب شهرت وى، فرزندانش هم به آن مکان منسوب شده‌اند.
ولادت
او در سال 766ق، در قاهره مصر به دنیا آمد و تحت تربیت جدّ مادرى‌اش، معروف به ابن صائغ حنفى، قرار گرفت و حافظ قرآن گردید. وى در خانواده‌اى مشهور به علم و دانش رشد یافت و دانش‌هاى عصر خویش را فراگرفت.
دوران حیات مقریزى، معاصر با سال‌هاى پایانى دولت ممالیک بحرى (648 - 792ق) و آغاز حاکمیت ممالیک برجى و چرکسى (782 - 922ق) است که بر مصر و شام حکومت می‌کردند. این سلسله، سنیان متعصبى بودند و سیاست سنى‌مآبانه ایوبیان را دنبال می‌کردند و اینکه سلسله ناتوانى از خلفاى عباسى را در قاهره نگه داشته بودند، مبیّن همین سیاست است.
از سلاطین معاصر مقریزى که وى براى آنها تاریخ نگاشته است، مى‌توان از الظاهر سیف برقوق (784 - 801ق) و پسرش، الناصر فرج بن برقوق (801 - 808ق) نام برد که کتاب «إغاثة الأمة بکشف الغمة»، پیرامون موضوع بحران‌هاى اقتصادى مصر و علل پیدایش آنها هم‌زمان با سلطنت سلطان اخیر، نوشته شده است.
تحصیلات
مقریزى براى فراگرفتن دانش و نشر آن، به سرزمین‌هایى چون مکه و دمشق، سفر نمود و در آنجا به تدریس مشغول گردید. وى علاقه‌مند بود که در مکه به کتابت مشغول شود و به نقل حدیث بپردازد. این آرزوى او، برآورده شد و مدتى در آنجا اقامت گزید و برخى از آثار خویش را در آنجا نگاشت.
مقریزى، براى فراگرفتن علوم و دانش‌هاى زمان خویش، نزد استادان فراوانى، شاگردى نمود. برخى شمار استادان و شیوخ او را تا 600 تن دانسته‌اند که یکى از بارزترین استادان وى، عبدالرحمن بن خلدون است. به‌طور طبیعى هریک از استادان وى در دانش‌هایى همچون فقه، حدیث، ادبیات، تاریخ و دیگر علوم تأثیرهایى بر او داشته‌اند.
شمار آثار و تألیف‌هاى مقریزى را تا 200 مجلد کتاب نوشته‌اند؛ هرچند فقط تعدادى از آنها را نام برده‌اند. برخى محققانِ آثار مقریزى، شُمار کتاب‌هاى موجود او را 36، 41 و 47 مجلد دانسته و نام همین تعداد را برده‌اند.
آثار مقریزى را بر اساس معیارهاى گوناگون مى‌توان به چند دسته تقسیم نمود. اگر معیارِ تقسیم، حجم آثار باشد مى‌توان گفت کتاب‌هاى او بر دو گونه‌اند:
برخى از آثار او به‌صورت دائرةالمعارف مى‌باشند، مانند کتاب «المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار» که به خطط مقریزى شهرت یافته است و نیز کتاب «السلوک لمعرفة دول الملوک».
برخى دیگر از آثار او، کتاب‌هاى کم‌حجم در موضوع‌هاى معینى هستند، مانند کتاب «النزاع و التخاصم فى ما بین بنى امیة و بنى هاشم» و کتاب «اغاثة الأمة بکشف الغمة». این چند کتاب، از مشهورترین آثار مقریزى هستند که سخاوى و زرکلى از آنها نام برده‌اند.
اما اگر در کتاب‌هاى مقریزى، مکان و سرزمین، معیار تقسیم قرار گیرد، باز مى‌توان مجموعه آثار او را بر دو نوع تقسیم نمود:
برخى از آثار وى در خصوص تاریخ مصر نگاشته شده‌اند (مقریزى با نگارش آثارى در تاریخ مصر پس از اسلام، تاریخ این کشور را انسجام ویژه‌اى بخشید)، مانند «عقد الجواهر الأسفاط فى ملوک مصر و الفسطاط» که با عنوان «عقد جواهر الأسفاط فى أخبار مدینة الفسطاط» نیز از آن نام برده‌اند و نیز کتاب «اتعاظ الحنفاء بأخبار الأئمة الفاطمیین الخلفاء».
دسته دوم، آثارى هستند که در تاریخ عمومى و سیره نوشته شده‌اند، مانند «الخبر عن البشر» و نیز «إمتاع الأسماع بما للرسول من الأبناء و الأموال و الحفدة و المتاع».
وفات
وى پس از گذراندن عمر خویش در کسب و نشر دانش و علوم اسلامى و تألیف کتاب‌هاى فراوان و بر عهده داشتن عنوان‌هاى دینى و دولتى همچون قاضى، محتسب، مدرس و امام جماعت، در شانزدهم رمضان سال 845ق، در قاهره درگذشت.
آثار
- اتعاظ الحنفاء بأخبار الأئمة الفاطمیین الخلفاء؛
- عقد جواهر الأسفاط فى أخبار مدینة الفسطاط؛
- السلوک لمعرفة دول الملوک؛
- اغاثة الأمة بکشف الغمة؛
- التاریخ الکبیر المقفى فى تاریخ اهل مصر و الواردین علیها؛
- درر العقود الفریدة فى تراجم الأعیان المفیدة؛
- الدرر المضیئة فى تاریخ الدولة الإسلامیة؛
- الخبر عن البشر؛
- البیان و الإعراب عما فى أرض مصر من الأعراب؛
- الإلمام فى من تأخر بأرض الحبشة من ملوک الإسلام؛
- الطرفة الغریبة من أخبار حضرموت العجیبة؛
- معرفة ما یجب لآل البیت النبوى من الحقّ على من عداهم؛
- الإشارة و الإعلام ببناء الکعبة بیت‌الله الحرام یا تاریخ بناء الکعبة؛
- ذکر من حجّ من الملوک و الخلفاء؛
- النزاع و التخاصم فى ما بین بنى امیة و بنى هاشم؛
- ضوء السارى فى معرفة تمیم الدّارى؛
- الأوزان و الأکیال الشرعیة؛
- جنى الأزهار من الروض المعطار؛
- إزالة التعب و العناء فى معرفة الحال فى الغناء؛
- الإشارة و الإیماء فى حلّ لغز الماء؛
- البیان المفید فى الفرق بین التوحید و التلحید؛
- تجرید التوحید المفید؛
- شارع النجاة.
وابسته‌ها
النزاع و التخاصم فی ما بین بنی أمیة و بنی‌هاشم
الإلمام بأخبار من بأرض الحبشة من ملوك الإسلام
المواعظ و الإعتبار بذکر الخطط و الآثار المعروف بالخطط المقریزیة (دار الکتب العلمیة)
إمتاع الأسماع بما للنبي من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع
الذهب المسبوك في ذكر من حج من الخلفاء و الملوك
المواعظ و الإعتبار في ذکر الخطط و الآثار
درر العقود الفریدة فی تراجم الأعیان المفیدة (تحقیق: درویش و مصری)
درر العقود الفريدة في تراجم الأعيان المفيدة
تاريخ الأقباط المعروف بالقول الإبريزي
اتعاظ الحنفا باخبار الائمه الفاطمیین الخلفا
المنتقی من اخبار مصر لابن میسر تاج‌الدین محمد بن علی بن یوسف بن جلب راغب
إغاثة الأمة بکشف الغمة (أو تاريخ المجاعات في مصر)
ستیز و دشمنی بنی‌أمیه و بنی هاشم و پیامد‌های آن