الذهب المسبوك في ذكر من حج من الخلفاء و الملوك
| الذهب المسبوك في ذكر من حج من الخلفاء و الملوك | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مقریزی، احمد بن علی (نويسنده) شیال، جمال‌الدین (مصحح) |
| ناشر | مکتبة الثقافة الدينية |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1420ق - 2000م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-5250-78-1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | آ2م7 38/4 DS |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الذهب المسبوك في ذكر من حج من الخلفاء و الملوك، اثر ابوالعباس تقى‌الدین احمد بن على مقریزى (766-845ق)، کتابی است در معرفی خلفا و سلاطینی که حج به‌جای آورده‌اند. کتاب با تحقیق جمال‌الدین شیال، منتشر شده است.
مقریزی در این کتاب، به شرح چگونگی حج‌گزاری هریک از خلفا و پادشان، پرداخته است. وی مطالب را با ذکر تاریخ آخرین حج پیامبر(ص) آغاز نموده و پس از آن، مطالب کتاب را به دو قسم، تقسیم کرده است:
در قسمت اول، به شرح حج خلفا در مدت خلافت هریک از آنها پرداخته و به این نکته اشاره نموده است که سه تن از خلفای راشدین ابتدایی، همواره مشتاق انجام فریضه حج بوده، بلکه برخی از آنها، در مدت خلافت خود، هر سال حج به‌جای آورده‌اند؛ مثلا عمر بن خطاب، به‌غیر از سال اول (بنا بر برخی اقوال)، در مدت خلافتش، هر سال به حج رفته است. عثمان نیز چنین بوده و به‌غیر از دو سال ابتدایی، هر سال خلافتش را حج گزارده و امام علی(ع) به دلیل اشتغال به جنگ صفین و جمل، در مدت خلافت خویش، حج انجام نداده است[۱].
مقریزی، معتقد به خلافت عبدالله بن زبیر بوده، ولذا حج وی را نیز در کنار حج سایر خلفا و همراه آنها ذکر کرده است و به این نکته اشاره نموده است که وی، هشت مرتبه، حج به‌جای آورده است[۲].
از میان خلفای بنی‌امیه، فقط پنج تن از ایشان در اثنای خلافت خود، حج گزارده‌اند که عبارتند از: معاویة بن ابی‌سفیان، عبدالملک بن مروان، ولید و سلیمان و هشام بن عبدالملک که معاویه و عبدالملک، بیش از یک حج و مابقی، فقط یک حج انجام داده‌اند. از خلفای بنی‌عباس در بغداد نیز فقط سه خلیفه به سفر حج رفته‌اند که عبارتند از: ابوجعفر منصور، ابوعبدالله مهدی و هارون‌الرشید. در ادامه، درباره حج خلفای عصر دوم عباسی، خلفای عباسی قاهره، خلفای اموی اندلس و خلفای فاطمی، سخن به میان آمده است[۳].
قسم دوم، به حج ملوک و سلاطین، تا دوران سلطان ملک اشرف شعبان، یکی از سلاطین ممالیک مصر اختصاص یافته است. نویسنده در این قسمت، مباحث را مقید به دولت خاصی نکرده و تمامی ملوک از مصر تا یمن و شام را بررسی نموده است[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق.