منهج الرشاد في معرفة المعاد: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۱۱۴: خط ۱۱۴:
    [[رده:کلام و عقاید]]
    [[رده:کلام و عقاید]]
    [[رده:مباحث خاص کلامی]]
    [[رده:مباحث خاص کلامی]]
    [[رده:معادشناسی]]

    نسخهٔ ‏۳۱ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۴۷

    منهج الرشاد في معرفة المعاد
    منهج الرشاد في معرفة المعاد
    پدیدآوراننعیما طالقانی، محمد نعیم بن محمدتقی (نویسنده) استادی، رضا (محقق)
    ناشرآستانة الرضوية المقدسة، مجمع البحوث الإسلامية
    مکان نشرمشهد مقدس - ایران
    سال نشر1419 ق
    چاپ1
    شابک964-444-109-5
    موضوعخدا شناسی معاد
    زبانعربی
    تعداد جلد3
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏222‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏7‎‏م‎‏8‎‏
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    منهج الرشاد في معرفة المعاد، تألیف محمد نعيم‌طالقانى، از معدود کتاب‌هايى است كه از معاد روحانى و جسمانى با استفاده از مبانى حكمى، عرفانى و تفسيرى بحث كرده است. مؤلف اگرچه به طور كلى در مباحث حكمى بيشتر از صدر المتألهين تأثير پذيرفته، اما در اين جا مباحث را به عنوان يك متكلم بيان كرده و به آراء و عقايد غياث‌الدين منصور دشتكى، ميرصدر شيرازى، محقق خفرى، ملا جلال دوانى، مولانا جمال‌الدين محمود سحاكى، عبدالرزاق لاهيجى و ميرداماد توجه داشته است. با اين وجود در همه جا مباحث معاد اسفار، شواهد الربوبيه و مبدا و معاد صدر المتألهين او را به تكاپو واداشته است.

    كتاب منهج الارشاد آخرين اثر به جاى مانده، از ملا يغما طالقانى است كه در سال 1151ق تأليف شده است.

    ساختار و گزارش محتوا

    اين كتاب به طور كلى از يك مقدمه، پنج باب و يك خاتمه تشكيل يافته است كه تفصيل آن به اين شرح است:

    مقدمه: حقيقت و ضرورت معاد، معاد در آيات قرآن، مراد از معاد روحانى و جسمانى، مبناى اثبات كنندگان معاد، معاد بدن، معاد نفس، جواز انعدام عالم و امتناعش، نقد كلام حكماء در امتناع انعدام عالم، امتناع اعادة المعدوم و نقد كلام متكلمين در اين زمينه و در نهايت نتيجه‌گيرى مؤلف از مباحث فوق.

    1. اثبات نفس و بيان انيت آن و تحديد نفس: شرح كلام شيخ الرئيس در طبیعیات شفاء و كلام خواجه نصير طوسى در شرح اشارات و رد شبهات وارده است.
    2. بيان حقيقت نفس و ماهيت آن:
      الف) تأويل روايات مربوط به نفس و روح و شرح نظر حكماء در ماهيت نفس.
      ب) بيان خصائص انسان؛ مانند عقل، اختيار، خجالت و...
      ج) توضيح علم و حقيقت آن، اتحاد عاقل و معقول و توجيه اين نظريه.
      د) افعال انسان و کیفیت ارتباط نفس به بدن.
    3. تعديد قواى نفس: اثبات قواى پنج‌گانۀ ظاهرى نفس(حس لامسه، ذائقه، شامه، سامعه و باصره) حس مشترك و حواس باطنى و شرح احكام آنها طبق مسلك حكماء.
    4. الف) اثبات حدوث نفس با حدوث بدن؛ بيان حال نفس بعد از فساد بدن؛ بررسى آيات و روايات مربوط به حدوث و بقاء آن.
      ب) تعريف تناسخ و اثبات بطلان آن.
      ج) بيان احوالات نفس بعد از فساد بدن(سعادت، شقاوت، لذت عقليه، ثواب و عقاب)
    5. اثبات معاد جسمانى و پاسخ به شبهات مطرح شده است.

    خاتمه:الف) پاسخ به شبهات منكرين معاد جسمانى.

    ب) احوالات روز قيامت نظير: نفخ الصور صراط، اعراف، سور، كتاب، ميزان، حساب، سؤال، حوض، شفاعت، جنت و دوزخ.

    ج) اصناف اهل آخرت و احكامشان(خلود در جنت و دوزخ و اثبات آنها و...).

    ویژگی‌ها و معايب كتاب

    گرچه مؤلف با آراء و نظرات محققین حكيم؛ مانند صدر المتألهين آشنا بوده، اما در بحث معاد معتقد است، «ان الشخص الانسانى عبارة عن مجموع النفس و البدن و المركب منها».[1]

    به همين دليل مرگ را انقطاع نفس از بدن دانسته و معاد را اين‌گونه شرح مى‌دهد: «عود تعلق النفس ببدنها الاصلى مرة اخرى بعد جمع اجزاء البدن و لا سيما الاجزاء الاصلیه منه و عود تأليف البدن كرّة بعد اولى بهيئته الاولى كما يدل عليه الايات و الاخبار».[2]

    به اين ترتيب با نظر متكلمين(كه قائل به معاد مادى هستند) موافقت كرده و به شبهات وارده جواب مى‌دهد.

    نسخه شناسى

    اين اثر براى اولين‌بار سال 1419ق توسط بنياد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى، با مقدمۀ آقايان سيد جلال‌الدين آشتيانى و رضا استادى، در سه جلد به چاپ رسيد.

    (1)-ج 3 ص 164.

    (2)-ج 3 ص 168.


    وابسته‌ها