استدراك علی الفصل الثالث من تشريح الأفلاك

‏استدراك علی الفصل الثالث من تشريح الأفلاك
پدیدآوران	شیخ بهایی، محمد بن حسین (نویسنده) شعرانی، ابوالحسن (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	‏استدراک علي الفصل الثالث من تشريح الأفلاک: يحتوي علي اهم ما عليه المتاخرون في الاوساط و التعديلات و قواعد استخراج التقويم ‏استدراک علي الفصل الثالث من تشريح الأفلاک يحتوي علي اهم ما عليه المتاخرون في الاوساط و التعديلات و قواعد استخراج التقويم
ناشر	مطبعة الاسلامية
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	1378ق
چاپ	چاپ اول
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏/‎‏ش‎‏7‎‏ف‎‏3* / 55/4 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

‏استدراك علی الفصل الثالث من تشريح الأفلاك، کتابی است یک جلدی با موضوع هیئت و نجوم. این کتاب، استدراکات آیت‌اللّه ابوالحسن شعرانی (۱۳۹۳-‌۱۳۲۰ق)، بر فصل سوم از کتاب «تشريح الأفلاك» شیخ بهایی است که به زبان عربی نوشته شده است.

اصطلاحات مستدرک و استدراک در موقعیت‌های متعددی به‌کار می‌روند؛ از جمله آن برای کتاب‌هایی است که در آن‌ها مطلبی مهم از دید نگارنده اصلی مغفول مانده باشد و دیگری آن نکته را یادآور شود. در این صورت نگارنده دوم این فعّالیت خود را استدراک و محصول این فعّالیت را مستدرک می‌نامد. در این کتاب نیز علامه شعرانی، با همین مقصود، مطالبی را به نوشته‌های شیخ بهایی اضافه کرده و نکاتی را هم تشریح کرده است.

کتاب «تشريح الأفلاك»، خلاصه‌ای است در هیئت که در یک مقدمه و پنج فصل تنظیم ‌شده است. در بین آثار علمی شیخ بهایی، «تشريح الأفلاك»، پس از «خلاصة الحساب» بیش از هر اثر دیگری مورد توجه دانشمندان واقع شده است و تا مدت‌ها از کتاب‌های درسی حوزه‌های علمیه بشمار می‌آمده است. به دلیل خلاصه بودن کتاب، شیخ بهایی شخصاً حاشیه‌ای دو برابر اصل بر آن نوشته است. فصل سوم از این کتاب درباره حرکات افلاک است و علامه شعرانی با توجه به داده‌های علمی جدید و برخی ملاحظات محتوایی و علمی دیگر، مطالب کتاب «تشريح الأفلاك» را شرح و تدارک کرده است.

این کتاب علاوه بر توضیحات علامه شعرانی درباره حرکات افلاک، مهم‌ترین مسائل جدید درباره اوساط و تعدیلات ستارگان و اجرام آسمانی و قواعد استخراج تقویم را نیز شامل می‌شود. در انتهای این استدراک نیز مواضع سیارات و اجرام سماوی را در ابتدای سال ۱۲۵۱ق و ابتدای سال ۱۹۰۰م، با استفاده از زیج بهادری و زیج فرنگی محاسبه و در جداولی جداگانه قرار داده است.

صفحات 7، 9، 11، 12 و 14، در کتاب، حاوی رسم شکل است. همچنین در صفحات 27 و 28 جدولی از «ظل» و «جیب» و «درجات» آنها بر اساس نصف قطر واحد ارائه شده است.

منابع مقاله

1. پایگاه اینترنتی آی نجوم، «استدراك علی فصل الثّالث من تشریح الأفلاك»، در تاریخ 2 بهمن 1399ش
2. متن کتاب.

وابسته‌ها

الدرجات الرفيعة في طبقات الشيعة

كاخ دلاویز یا تاریخ شریف رضی

یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی

الشريف الرضي

پیشگامان تشیع در ایران، همراه با رویکردی تفصیلی به رجال اشعریان

شیعه و پایه‌گذاری علوم اسلامی

اختران فضیلت

حياة الشيخ محمد بن يعقوب الكليني

مصفی المقال في مصنفي علم الرجال

التدوين في أخبار قزوين

أكذوبتان... حول الشريف الرضي التقي الزاهد

سید رضی مؤلف نهج‌البلاغه

زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی علامه میرزا ابوالحسن شعرانی

مع علماء النجف الأشرف

معجم أعلام الشيعة

تأسيس الشيعة لعلوم الإسلام

تراجم الرجال: مجموعه تراجم لأعلام اکثرهم مغمورون تنشر موادها التاریخیة لاول مرة

همرهی خضر: بیست‌و‌پنج سال همراه علامه امینی، گوشه‌هایی از زندگی علامه امینی

طبقات أعلام الشيعة و هو نقباء البشر في القرن الرابع عشر (دار المرتضی)

الفوائد الرضوية في أحوال علماء المذهب الجعفرية

یادنامه علامه طباطبایی

تكملة أمل الآمل

میرحامد حسین (حکیمی)

فهرست آل بابويه و علماء البحرين

النصرة لشيعة البصرة

مهر تابان: یادنامه و مصاحبات تلمیذ و علامه عالم ربانی علامه سید محمدحسین طباطبائی تبریزی (طبع جدید)

مهر تابان: یادنامه و مصاحبات تلمیذ و علامه، عالم ربانی علامه سید محمدحسین طباطبائی تبریزی (طبع قدیم)

میر محمدمؤمن استرآبادی مروج تشیع در جنوب هند

مؤلفو الشيعة في صدر الإسلام

مطلع انوار: احوال دانشوران شیعه پاکستان و هند

رياض العلماء و حياض الفضلاء (مطبعة الخيام)

موسوعة طبقات الفقهاء

آینه دانشوران

الشمس الساطعة؛ رسالة في ذكری العالم الرباني العلامة السيد محمدحسين الطباطبائي التبريزي