موسيقی کبير فارابی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''موسیقی کبیر فارابی بخش سازها'''، ترجمه فارسی بخش سازهای کتاب «الموسيقي الكبير» ابونصر محمد بن محمد فارابی طرخان (257-339ق) است که با ترجمه ابوالفضل بافنده اسلام‌دوست، منتشر شده است.

اثر حاضر، تنها منبع ارزشمند بازمانده از موسیقی قدیم می‌باشد. فارابی در این کتاب، ما را با کلیه سازهای دوره خود و همچنین با موسیقی آن زمان آشنا ساخته و ابعاد و دستان‌ها که همان فواصل موسیقایی است را کاملا تشریح نموده است و در مورد هم‌خوانی سازها و آوازها و ریتم، به‌طور گسترده‌ای سخن گفته است<ref>ر.ک: مقدمه، ص9</ref>.

کتاب «الموسيقي الكبير»، بسیار حجیم است، ولذا ترجمه و تحقیق فقط در مورد بخش‌هایی از آن امکان‌پذیر است که بخش سازشناسی در اثر حاضر از آن جمله می‌باشد. فارابی در این بخش، به تشریح دقیق نغمات موسیقایی در سازهای مختلف پرداخته و سازهایی چون عود، طنبور خراسانی، طنبور بغدادی، مزامیر (نی‌ها) و انواع آن (مثل دونای و سرنا)، رباب و معازف (از قبیل: قانون و چنگ و سنتور) را مورد بررسی قرار داده است<ref>ر.ک: همان، ص9-10</ref>. این کتاب دو جلدی بوده که متأسفانه جلد دوم آن، به‌مرور زمان، از بین رفته است. فارابی این کتاب را به دو قسمت تقسیم نموده که قسمت اول، داخل شدن به هنر موسیقی است و قسمت دوم، فقط به هنر موسیقی اختصاص دارد. وی در کتاب، از سه هنر نام می‌برد و کتاب بر این سه هنر استوار است، به قرار زیر: