پرش به محتوا

نگاهی به اقتصاد سیاسی ایران از دهه‌ی 1340 تا سال 1395: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ه ی ' به 'ه‌ی '
جز (جایگزینی متن - 'ی های ' به 'ی‌های ')
جز (جایگزینی متن - 'ه ی ' به 'ه‌ی ')
خط ۲۵: خط ۲۵:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
'''نگاهی به اقتصاد سیاسی ایران از دهه‌ی 1340 تا سال 1395''' تألیف [[رحمان‌زاده هروی، محمد|محمد رحمان‌زاده هروی]]، هدف از نوشتن کتابی که پیش رو دارید، نگاهی گذرا به دگرگونی‌های اقتصادی و صنعتی ایران در بازه ی زمانی سال‌های 1345 تا 1395، و روند این دگرگونی ها است. در این اثر چند و چون و چرایی دگرگونی اقتصادی ایران در 50 سال گذشته، به عنوان یکی از پرسش ها و نگرانی‌های بسیاری از کنشگران، نخبگان، برنامه ریزان و مدیران اقتصادی و سیاسی کشور معرفی گردیده است. پرسش از این رو که هنوز بسیاری به درستی نمی دانند که چه شده است که اقتصاد کشور در گذر 50 سال گذشته به شرایط ناخوشایند کنونی رسیده است.
'''نگاهی به اقتصاد سیاسی ایران از دهه‌ی 1340 تا سال 1395''' تألیف [[رحمان‌زاده هروی، محمد|محمد رحمان‌زاده هروی]]، هدف از نوشتن کتابی که پیش رو دارید، نگاهی گذرا به دگرگونی‌های اقتصادی و صنعتی ایران در بازه‌ی زمانی سال‌های 1345 تا 1395، و روند این دگرگونی ها است. در این اثر چند و چون و چرایی دگرگونی اقتصادی ایران در 50 سال گذشته، به عنوان یکی از پرسش ها و نگرانی‌های بسیاری از کنشگران، نخبگان، برنامه ریزان و مدیران اقتصادی و سیاسی کشور معرفی گردیده است. پرسش از این رو که هنوز بسیاری به درستی نمی دانند که چه شده است که اقتصاد کشور در گذر 50 سال گذشته به شرایط ناخوشایند کنونی رسیده است.
==ساختار==
==ساختار==
کتاب در هفت فصل به نگارش درآمده است.
کتاب در هفت فصل به نگارش درآمده است.
خط ۳۵: خط ۳۵:
بخش یکم- انقلاب 1357 و تأثیر آن بر اقتصاد ایران از آغاز تاکنون
بخش یکم- انقلاب 1357 و تأثیر آن بر اقتصاد ایران از آغاز تاکنون


بخش دوم- چکیده ی روند دگرگونی در ساختار کلان اقتصاد ایران از سال 1358 تاکنون
بخش دوم- چکیده‌ی روند دگرگونی در ساختار کلان اقتصاد ایران از سال 1358 تاکنون


فصل دوم: پیدایش صنعت مدرن در ایران از قاجاریان تا آغاز دهه ی 1340 خورشیدی
فصل دوم: پیدایش صنعت مدرن در ایران از قاجاریان تا آغاز دهه‌ی 1340 خورشیدی


بخش یکم- روند صنعتی شدن کشور از ناصرالدین شاه تا کودتای 1299
بخش یکم- روند صنعتی شدن کشور از ناصرالدین شاه تا کودتای 1299
خط ۵۱: خط ۵۱:
فصل سوم: پایه گذاری صنایع سنگین و ماشین سازی از 1340 تا 1357 خورشیدی
فصل سوم: پایه گذاری صنایع سنگین و ماشین سازی از 1340 تا 1357 خورشیدی


بخش یکم- شالوده ی اندیشگی و اقتصادی سال‌های 1330 تا 1357
بخش یکم- شالوده‌ی اندیشگی و اقتصادی سال‌های 1330 تا 1357


بخش دوم- فولاد سازی و صنایع سنگین و پایه از سال 1341 تا کنون
بخش دوم- فولاد سازی و صنایع سنگین و پایه از سال 1341 تا کنون
خط ۶۷: خط ۶۷:
بخش سوم- صنایع قطعه سازی خودرو از سال 1341 تاکنون
بخش سوم- صنایع قطعه سازی خودرو از سال 1341 تاکنون


فصل پنجم: چکیده ی عملکرد صنایع ایران از 1358 تاکنون
فصل پنجم: چکیده‌ی عملکرد صنایع ایران از 1358 تاکنون


بخش یکم- عملکرد بخش صنایع و معادن در تولید ناخالص  داخلی از سال 1358 تاکنون
بخش یکم- عملکرد بخش صنایع و معادن در تولید ناخالص  داخلی از سال 1358 تاکنون
خط ۷۹: خط ۷۹:
بخش یکم- کشاورزی ایران، و جایگاه بخش خصوصی در آن
بخش یکم- کشاورزی ایران، و جایگاه بخش خصوصی در آن


بخش دوم- ساختار مالکیتی و فنی اقتصاد کشاورزی ایران در دهه ی گذشته
بخش دوم- ساختار مالکیتی و فنی اقتصاد کشاورزی ایران در دهه‌ی گذشته


بخش سوم- برپایی کشت و صنعت‌های مدرن و بزرگ در دهه‌های 1340 و 1350
بخش سوم- برپایی کشت و صنعت‌های مدرن و بزرگ در دهه‌های 1340 و 1350


بخش چهارم- نگاهی به عملکرد اقتصاد کشاورزی ایران در 6 دهه ی گذشته
بخش چهارم- نگاهی به عملکرد اقتصاد کشاورزی ایران در 6 دهه‌ی گذشته


فصل هفتم: نقش و جایگاه بخش خدمات در اقتصاد ایران در 5 دهه ی گذشته
فصل هفتم: نقش و جایگاه بخش خدمات در اقتصاد ایران در 5 دهه‌ی گذشته


بخش یکم- روند دگرگونی گروه بازرگانی، رستوران و هتلداری از سال 1340 تا 1394
بخش یکم- روند دگرگونی گروه بازرگانی، رستوران و هتلداری از سال 1340 تا 1394
خط ۹۶: خط ۹۶:


==گزاش کتاب==
==گزاش کتاب==
هدف از نوشتن کتابی که پیش رو دارید، نگاهی گذرا به دگرگونی‌های اقتصادی و صنعتی ایران در بازه ی زمانی سال‌های 1345 تا 1395، و روند این دگرگونی ها است. اما دامنه ی فراگیری اقتصاد و صنعت در یک بازه ی زمانی 50 سال در کشوری مانند ایران، بسیار گسترده و گوناگون است و پرداختن به همه ی نمودهای این پهنه، اگر نگوییم ناشدنی اما کاری بسیار سترگ است و نیازمند یک گروه گسترده ی کارشناسی، از این رو آنچه در این کتاب آمده، تنها نمونه هایی از بخش‌های گوناگون اقتصادی و صنعتی کشور در این 50 سال است. آن هم نه از دریچه ی چشم یک اقتصاددان آکادمیک، که از دید یک مدیر و مشاور مدیریتی بنگاه‌های تولیدی و صنعیت کشور که بخشی از آنچه را نوشته، به چشم خود دیده و حس کرده است. بر این پایه، درون مایه ی این کتاب بیش از آنکه یک بررسی آکادمیک و کتابخانه‌ای باشد، یک بررسی میدانی بر پایه ی رویکرد اقتصاد سیاسی و از چشم یک صنعتگر است. درون مایه و روند رخداد همه ی رویدادهای اقتصادی 50 سال گذشته که در این کتاب بررسی شده اند، پیوندی ناگسستنی با انقلاب 1357 و زمینه‌ها و پی آمدهای آن دارد. از این رو، در بخش‌های گوناگون کتاب، گرچه بسیار فشرده، نگاهی دوباره به مفهوم های هم پیوند با پدیده ی «انقلاب» شده است، بی آنکه بخواهد مفهوم پردازی تئوریک بسنده‌ای در این زمینه ارائه دهد.  
هدف از نوشتن کتابی که پیش رو دارید، نگاهی گذرا به دگرگونی‌های اقتصادی و صنعتی ایران در بازه‌ی زمانی سال‌های 1345 تا 1395، و روند این دگرگونی ها است. اما دامنه‌ی فراگیری اقتصاد و صنعت در یک بازه‌ی زمانی 50 سال در کشوری مانند ایران، بسیار گسترده و گوناگون است و پرداختن به همه‌ی نمودهای این پهنه، اگر نگوییم ناشدنی اما کاری بسیار سترگ است و نیازمند یک گروه گسترده‌ی کارشناسی، از این رو آنچه در این کتاب آمده، تنها نمونه هایی از بخش‌های گوناگون اقتصادی و صنعتی کشور در این 50 سال است. آن هم نه از دریچه‌ی چشم یک اقتصاددان آکادمیک، که از دید یک مدیر و مشاور مدیریتی بنگاه‌های تولیدی و صنعیت کشور که بخشی از آنچه را نوشته، به چشم خود دیده و حس کرده است. بر این پایه، درون مایه‌ی این کتاب بیش از آنکه یک بررسی آکادمیک و کتابخانه‌ای باشد، یک بررسی میدانی بر پایه‌ی رویکرد اقتصاد سیاسی و از چشم یک صنعتگر است. درون مایه و روند رخداد همه‌ی رویدادهای اقتصادی 50 سال گذشته که در این کتاب بررسی شده اند، پیوندی ناگسستنی با انقلاب 1357 و زمینه‌ها و پی آمدهای آن دارد. از این رو، در بخش‌های گوناگون کتاب، گرچه بسیار فشرده، نگاهی دوباره به مفهوم های هم پیوند با پدیده‌ی «انقلاب» شده است، بی آنکه بخواهد مفهوم پردازی تئوریک بسنده‌ای در این زمینه ارائه دهد.  


بنابراین در این کتاب چند و چون و چرایی دگرگونی اقتصادی ایران در 50 سال گذشته، به عنوان یکی از پرسش ها و نگرانی‌های بسیاری از کنشگران، نخبگان، برنامه ریزان و مدیران اقتصادی و سیاسی کشور معرفی گردیده است. پرسش از این رو که هنوز بسیاری به درستی نمی دانند که چه شده است که اقتصاد کشور در گذر 50 سال گذشته به شرایط ناخوشایند کنونی رسیده است. چه شده است که از سودای تبدیل شدن به ژاپن خاورمیانه، اکنون ناگزیراست با عربستان و امارات رقابت کند، و نه تنها ژاپن نشده که کره هم از آن پیشی گرفته است. نگرانی نیز از این رو که روشن نیست ایرانیان در آینده ی دور و نزدیک، در کدامین سپهر اقتصادی و چگونه زندگی خواهند کرد. در پاسخ به این پرسش، البته تاکون کتاب ها و گفتار(مقاله) های بسیاری از سوی دیگران نوشته شده است. اما به چند دلیل این نوشته‌ها کمتر توانسته است پاسخی بسنده درپی داشته باشد. کهنه شدن داده ها، کهنگی پاردایم ها و پیش فرض های پژوهش و تحلیل دستوری یا تبلیغی بودن نوشته و مانند آن، می تواند، بخشی از دلیل این ناکامی باشد. در پی یافتن پاسخی به این پرسش ها و نگرانی ها، کتاب حاضر به رشته ی تحریر درآمده است. برخی پژوهش‌های تاریخ اقتصادی کشور در کمابیش دو سده ی گذشته، آمارهای رسمی کشور مانند گزارش‌های مرکز آمار یا بانک مرکزی و دیگر نهادهای رسمی 50 سال گذشته و برخی آمارهای رسمی بین المللی، و نیز پیشینه ی بیش از 40 سال مدیریت و مشاوره در بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی، دست مایه ی این نگارش بوده است. با ساماندهی این اطلاعات در 160 جدول، تلاش شده است تا روند دست آوردها و فرصت‌های از دست رفته ی 50 سال گذشته ارائه گردد و فرصت ها و تهدید های اقتصادی پیش روی کشور به نمایش گذارده شود. به این ترتیب ساختار این کتاب بر آمیزه‌ای از زمان و صنعت استوار است ، گرچه دامنه ی بررسی آن، تنها سال‌های 1345 تا 1395 را دربر می گیرد.<ref> [https://www.historylib.com/books/2239 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>
بنابراین در این کتاب چند و چون و چرایی دگرگونی اقتصادی ایران در 50 سال گذشته، به عنوان یکی از پرسش ها و نگرانی‌های بسیاری از کنشگران، نخبگان، برنامه ریزان و مدیران اقتصادی و سیاسی کشور معرفی گردیده است. پرسش از این رو که هنوز بسیاری به درستی نمی دانند که چه شده است که اقتصاد کشور در گذر 50 سال گذشته به شرایط ناخوشایند کنونی رسیده است. چه شده است که از سودای تبدیل شدن به ژاپن خاورمیانه، اکنون ناگزیراست با عربستان و امارات رقابت کند، و نه تنها ژاپن نشده که کره هم از آن پیشی گرفته است. نگرانی نیز از این رو که روشن نیست ایرانیان در آینده‌ی دور و نزدیک، در کدامین سپهر اقتصادی و چگونه زندگی خواهند کرد. در پاسخ به این پرسش، البته تاکون کتاب ها و گفتار(مقاله) های بسیاری از سوی دیگران نوشته شده است. اما به چند دلیل این نوشته‌ها کمتر توانسته است پاسخی بسنده درپی داشته باشد. کهنه شدن داده ها، کهنگی پاردایم ها و پیش فرض های پژوهش و تحلیل دستوری یا تبلیغی بودن نوشته و مانند آن، می تواند، بخشی از دلیل این ناکامی باشد. در پی یافتن پاسخی به این پرسش ها و نگرانی ها، کتاب حاضر به رشته‌ی تحریر درآمده است. برخی پژوهش‌های تاریخ اقتصادی کشور در کمابیش دو سده‌ی گذشته، آمارهای رسمی کشور مانند گزارش‌های مرکز آمار یا بانک مرکزی و دیگر نهادهای رسمی 50 سال گذشته و برخی آمارهای رسمی بین المللی، و نیز پیشینه‌ی بیش از 40 سال مدیریت و مشاوره در بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی، دست مایه‌ی این نگارش بوده است. با ساماندهی این اطلاعات در 160 جدول، تلاش شده است تا روند دست آوردها و فرصت‌های از دست رفته‌ی 50 سال گذشته ارائه گردد و فرصت ها و تهدید های اقتصادی پیش روی کشور به نمایش گذارده شود. به این ترتیب ساختار این کتاب بر آمیزه‌ای از زمان و صنعت استوار است ، گرچه دامنه‌ی بررسی آن، تنها سال‌های 1345 تا 1395 را دربر می گیرد.<ref> [https://www.historylib.com/books/2239 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>


==پانويس ==
==پانويس ==