سلسله مباحث اخلاق نظری: تفاوت میان نسخه‌ها

}}  

==ساختار==

اهمیت اخلاق و تهذیب نفس، اولین عنوان مباحث کتاب است که با ذکر آیات اول تا دهم سوره ضحی آغاز شده است. تزکیه نفس و خودسازی و ارزشمند شدن، از نظر قرآن مجید آن‎قدر اهمیت دارد که خداوند به‎خاطر آن یازده قسم یاد کرده است. این قسم‎ها را فقط برای تزکیه نفس یاد کرده و با این قسم‎ها برای انسان مؤمن اتمام حجت نموده و پیامبر عظیم‎الشأن خود را در چند آیه قرآنی و روایات فراوانی مأمور فرموده که نفس‎ها را تزکیه کند و ما را بسازد و متصف به صفات پسندیده و منزه از صفات ناپسند نماید. پس بر ماست که وجود خود را در اختیار نبی گرامی اسلام و اهل بیت طیبین و طاهرینش قرار دهیم و از سنت رسول گرامی اسلام و فرامین اهل بیتش از هر جهت اطاعت کنیم تا به مقام والای لقاء الله، رضوان الله، فناء فی الله و بقاء بالله برسیم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/9 ر.ک: متن کتاب، ج1، ص11-9]</ref>‎.  

از دیگر احادیث جالب، سخن رسول گرامی اسلام(ص) در پاسخ به مردی است که از روبه‎رو و طرف راست و چپ آمد و پرسید: دین چیست؟ حضرت فرمود: اخلاق نیکو. این حدیث عجیب دلالت دارد بر اینکه رسول گرامی اسلام(ص) همه دین را که روش صحیح زندگی است در اخلاق نیکو تفسیر فرموده است؛ پس معلوم می‎شود از نظر پیامبر اسلام کسی که دارای ارزش‎های والای انسانی، یعنی اخلاق نیکو نیست، به یک معنا دین ندارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/13 ر.ک: همان، ص13]</ref>‎.

پس از آن، ارزش طلبگی از دیدگاه آیات و روایات به‎تفصیل بررسی شده است. در بخش روایات، احادیث رسول مکرم اسلام(ص)، از روایات ائمه اطهار(ع) تفکیک شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/17 ر.ک: همان، ص‎35-17]</ref>‎.  

تعریف اخلاق الهی از دیگر سرفصل‎های مباحث است. از نظر لغت، خُلق، شکل درونی انسان است؛ لذا حضرت حق تبارک و تعالی می‎فرماید: [https://quran.inoor.ir/fa/quran/surahNum-17/pageNum-290/ قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ] ﴿الإسراء: 84﴾؛ یعنی هر انسانی بر اساس شاکله درونی خود عمل می‎کند. بنابراین اخلاق، صفات درونی است که در همه اعمال نقش زیربنایی و فرماندهی دارد. همان‎ گونه که خَلق، شکل برونی انسان است. بنابراین، غرائز، ملکات و صفات باطنی انسان، اخلاق و رفتاری که از آن ناشی می‎شود، رفتار اخلاقی نامیده می‎شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/70 ر.ک: همان، ج2، ص‎70]</ref>‎.

در قرآن مجید در موارد فراوانی نام ایمان با عمل صالح جفت شده است. از این‎گونه آیات می‎فهمیم که التزام به عمل صالح یکی از نشانه‎های ایمان واقعی است. عمل، یعنی کار و کوشش، سعی و تلاش و انجام وظیفه. و صالح، یعنی عملی که فرآورده و نتیجه داشته باشد و انسان را در زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی رشد دهد و به کمال برساند. نویسنده، با این توضیح، به ذکر نشانه‎های ایمان واقعی پرداخته و نوزده آیه از قرآن کریم را در این رابطه متذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/97 ر.ک: همان، ص102-97]</ref>‎. سپس خواننده را به کتاب ارزشمند «صفات الشيعة» محدث بزرگ شیخ صدوق ارجاع داده است. ایشان در این کتاب از ائمه اطهار(ع) بیش از هفتاد روایت مستند درباره صفات مؤمن واقعی، یعنی شیعه اثنا‎عشری نقل می‎کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/103 ر.ک: همان، ص103]</ref>‎.

علم الهامی، آخرین عنوان مطالب کتاب است. علومی که انسان فرامی‎گیرد، تنها از راه تعلیم و مطالعه و تحقیق نیست، بلکه درصورتی‎که شرایط قلبی از هر جهت فراهم باشد و شخص، صلاحیت لازم را دارا باشد می‎تواند از علم الهامی نیز بهره‎مند گردد. چنان علمی نوری است که به جهت وجود استحقاق و اقتضای حکمت و مشیت بالغه الهی از پشت پرده بر دل شایسته بنده می‎تابد و آن را از علوم و معارف و معانی بارور می‎سازد. از چنان علمی به علم اعطایی یا علم الهامی تعبیر می‎شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/122 ر.ک: همان، ص122]</ref>‎.  

==وضعیت کتاب==