پرش به محتوا

سلسله مباحث اخلاق نظری: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - 'فارسي' به 'فارسی')
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
خط ۴: خط ۴:
| عنوان‌های دیگر =سلسله مباحث اخلاق نظري (2-1)
| عنوان‌های دیگر =سلسله مباحث اخلاق نظري (2-1)


ويژه طلاب علوم ديني
ويژه طلاب علوم ديني  
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[نجفي قمشه‌اي، قدرت الله]] (نويسنده)
[[نجفي قمشه‌اي، قدرت الله]] (نويسنده)
خط ۳۱: خط ۳۱:


==ساختار==
==ساختار==
کتاب، مشتمل بر مقدمه مصحح و متن درس‎‎ها در ضمن عناوین متعدد است.
کتاب، مشتمل بر مقدمه مصحح و متن درس‎‎ها در ضمن عناوین متعدد است.  


شیوه نویسنده مبتنی بر بررسی و تحلیل آیات و روایات اهل‎بیت(ع) با نگاه به نیاز امروز جامعه اسلامی است.  
شیوه نویسنده مبتنی بر بررسی و تحلیل آیات و روایات اهل‎بیت(ع) با نگاه به نیاز امروز جامعه اسلامی است.  
خط ۴۶: خط ۴۶:
در بخش دیگری از مباحث، ارزش طلبگی و اهداف آن بررسی شده است: باید دانست که برای جوانی که به خدا و انبیای الهی و آنچه انبیا آورده‎اند، ایمان دارد و استعداد و آمادگی همه‎جانبه طلبگی را دارا است و ذوق و فطرت باطنی او نیز تقاضا می‎نماید، ارزشی بالاتر از پیشه کردن این کار برای او نیست؛ زیرا راه او راه انبیا و اولیا و علمای ربانی است و هدف او اولاً علم و عمل و ثانیاً هدایت مردم و دستگیری از آنها و تبلیغ دین مبین اسلام و معارف الهی است. البته علوم و دانش‎های دیگر نیز به‎جای خود ارزش و فضیلت دارند، اما به رتبه و درجه و ارزش علوم دینی نمی‎رسند؛ زیرا علوم دینی اگر درست انجام شد، می‎تواند اهداف الهی فراوانی داشته باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/14 ر.ک: همان، ص14]</ref>‎.  
در بخش دیگری از مباحث، ارزش طلبگی و اهداف آن بررسی شده است: باید دانست که برای جوانی که به خدا و انبیای الهی و آنچه انبیا آورده‎اند، ایمان دارد و استعداد و آمادگی همه‎جانبه طلبگی را دارا است و ذوق و فطرت باطنی او نیز تقاضا می‎نماید، ارزشی بالاتر از پیشه کردن این کار برای او نیست؛ زیرا راه او راه انبیا و اولیا و علمای ربانی است و هدف او اولاً علم و عمل و ثانیاً هدایت مردم و دستگیری از آنها و تبلیغ دین مبین اسلام و معارف الهی است. البته علوم و دانش‎های دیگر نیز به‎جای خود ارزش و فضیلت دارند، اما به رتبه و درجه و ارزش علوم دینی نمی‎رسند؛ زیرا علوم دینی اگر درست انجام شد، می‎تواند اهداف الهی فراوانی داشته باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/14 ر.ک: همان، ص14]</ref>‎.  


پس از آن، ارزش طلبگی از دیدگاه آیات و روایات به‎تفصیل بررسی شده است. در بخش روایات، احادیث رسول مکرم اسلام(ص)، از روایات ائمه اطهار(ع) تفکیک شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/17 ر.ک: همان، ص‎35-17]</ref>‎.
پس از آن، ارزش طلبگی از دیدگاه آیات و روایات به‎تفصیل بررسی شده است. در بخش روایات، احادیث رسول مکرم اسلام(ص)، از روایات ائمه اطهار(ع) تفکیک شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/17 ر.ک: همان، ص‎35-17]</ref>‎.  


از امام سجاد(ع) روایت است: اگر مردم می‎دانستند که علم‎آموزی چه فضیلت و ارزشی دارد همانا آن را می‎آموختند، ولو به ریخته شدن خونشان و فرو رفتن در سختی‎ها<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/35 ر.ک: همان، ص‎35]</ref>‎.  
از امام سجاد(ع) روایت است: اگر مردم می‎دانستند که علم‎آموزی چه فضیلت و ارزشی دارد همانا آن را می‎آموختند، ولو به ریخته شدن خونشان و فرو رفتن در سختی‎ها<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/35 ر.ک: همان، ص‎35]</ref>‎.  
خط ۵۴: خط ۵۴:
تعریف اخلاق الهی از دیگر سرفصل‎های مباحث است. از نظر لغت، خُلق، شکل درونی انسان است؛ لذا حضرت حق تبارک و تعالی می‎فرماید: [https://quran.inoor.ir/fa/quran/surahNum-17/pageNum-290/ قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ] ﴿الإسراء: 84﴾؛ یعنی هر انسانی بر اساس شاکله درونی خود عمل می‎کند. بنابراین اخلاق، صفات درونی است که در همه اعمال نقش زیربنایی و فرماندهی دارد. همان‎ گونه که خَلق، شکل برونی انسان است. بنابراین، غرائز، ملکات و صفات باطنی انسان، اخلاق و رفتاری که از آن ناشی می‎شود، رفتار اخلاقی نامیده می‎شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/70 ر.ک: همان، ج2، ص‎70]</ref>‎.
تعریف اخلاق الهی از دیگر سرفصل‎های مباحث است. از نظر لغت، خُلق، شکل درونی انسان است؛ لذا حضرت حق تبارک و تعالی می‎فرماید: [https://quran.inoor.ir/fa/quran/surahNum-17/pageNum-290/ قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ] ﴿الإسراء: 84﴾؛ یعنی هر انسانی بر اساس شاکله درونی خود عمل می‎کند. بنابراین اخلاق، صفات درونی است که در همه اعمال نقش زیربنایی و فرماندهی دارد. همان‎ گونه که خَلق، شکل برونی انسان است. بنابراین، غرائز، ملکات و صفات باطنی انسان، اخلاق و رفتاری که از آن ناشی می‎شود، رفتار اخلاقی نامیده می‎شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/70 ر.ک: همان، ج2، ص‎70]</ref>‎.


سپس در ادامه در تفسیر کلمه اخلاق چنین می‎گوید: علمای اخلاق، اخلاق را به دو قسمت فطری و طبیعی و اکتسابی و اختیاری تقسیم کرده‎اند. اخلاق فطری آن است که کسب در آن دخیل نیست؛ مانند فطرت خداجویی، کمال‎جویی، عرفان، معرفت، حس ماورایی، حس کنجکاوی، حس حق‎طلبی و... که اینها فصل ممیز انسان از سایر حیوانات است. اما اخلاق اکتسابی و اختیاری، آنهایی هستند که در مقام عمل و اکتساب به‎تدریج برای انسان حاصل می‎شوند؛ مانند: ایمان قوی، اخلاص لله، صدق و راستی، ثبات و استقامت و امثال آن. لذا به این‎گونه صفات، اخلاق عملی و اکتسابی می‎گویند. به‎طور کلی به این خلقیات، حکمت عملی - در مقابل حکمت نظری - ‎می‎گویند.
سپس در ادامه در تفسیر کلمه اخلاق چنین می‎گوید: علمای اخلاق، اخلاق را به دو قسمت فطری و طبیعی و اکتسابی و اختیاری تقسیم کرده‎اند. اخلاق فطری آن است که کسب در آن دخیل نیست؛ مانند فطرت خداجویی، کمال‎جویی، عرفان، معرفت، حس ماورایی، حس کنجکاوی، حس حق‎طلبی و... که اینها فصل ممیز انسان از سایر حیوانات است. اما اخلاق اکتسابی و اختیاری، آنهایی هستند که در مقام عمل و اکتساب به‎تدریج برای انسان حاصل می‎شوند؛ مانند: ایمان قوی، اخلاص لله، صدق و راستی، ثبات و استقامت و امثال آن. لذا به این‎گونه صفات، اخلاق عملی و اکتسابی می‎گویند. به‎طور کلی به این خلقیات، حکمت عملی - در مقابل حکمت نظری - ‎می‎گویند.  


علمای علم اخلاق فرموده‎اند: اگر آنچه حضرت حق بدون اکتساب، بلکه از طریق فطرت و سرشت انسانی، به انسان داده است، درست به‎کار گرفته شود و مشغول کسب اخلاق اختیاری و اکتسابی شویم، می‎توانیم به تمام ارزش‎های والای انسانی برسیم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/72 ر.ک: همان، ص‎73-72]</ref>‎.  
علمای علم اخلاق فرموده‎اند: اگر آنچه حضرت حق بدون اکتساب، بلکه از طریق فطرت و سرشت انسانی، به انسان داده است، درست به‎کار گرفته شود و مشغول کسب اخلاق اختیاری و اکتسابی شویم، می‎توانیم به تمام ارزش‎های والای انسانی برسیم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/72 ر.ک: همان، ص‎73-72]</ref>‎.  
۶۱٬۱۸۹

ویرایش