پرش به محتوا

تاريخ الإسماعيلية و فرق الفطحية، الواقفية، القرامطة، الدروز و النصيرية: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ی‎ش' به 'ی‌ش'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ن' به 'ی‌ن')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ش' به 'ی‌ش')
خط ۲۷: خط ۲۷:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
اسماعیلیه یکی از فرقه‎های منشعب از شیعه است که فعالیت آن‎ها در بسیاری از کشورها از قبیل هند، پاکستان، یمن، سوریه، لبنان، افغانستان، کشورهای آفریقایی و ایران بوده است. اسماعیلیه خود به فرقه‎هایی تقسیم می‎شوند:
اسماعیلیه یکی از فرقه‎های منشعب از شیعه است که فعالیت آن‎ها در بسیاری از کشورها از قبیل هند، پاکستان، یمن، سوریه، لبنان، افغانستان، کشورهای آفریقایی و ایران بوده است. اسماعیلیه خود به فرقه‎هایی تقسیم می‌شوند:
# قرامطه: این فرقه معتقد به امامت «محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق(ع)» است و می‎گویند او غائب شده است.
# قرامطه: این فرقه معتقد به امامت «محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق(ع)» است و می‎گویند او غائب شده است.
# دروز: این فرقه معتقد به یازده امام هستند که آخرین امام غایب آن‎ها «الحاکم‎بامرالله» است.
# دروز: این فرقه معتقد به یازده امام هستند که آخرین امام غایب آن‎ها «الحاکم‎بامرالله» است.
# مستعلیه: این فرقه، امامت را به امام سیزدهم، «المستنصربالله»، می‎رسانند و بعد از وی معتقد به امامت فرزند او «المستعلی‎بالله» هستند. این فرقه خود به دو قسمت داودیه و سلیمانیه منقسم می‎شود.
# مستعلیه: این فرقه، امامت را به امام سیزدهم، «المستنصربالله»، می‎رسانند و بعد از وی معتقد به امامت فرزند او «المستعلی‎بالله» هستند. این فرقه خود به دو قسمت داودیه و سلیمانیه منقسم می‌شود.
# نزاریة: این فرقه نیز امامت را به «المستنصربالله» رسانده و پس از وی قائل به امامت فرزند دیگر او «نزار بن معد» هستند. این فرقه نیز به مؤمنیه و قاسمیه که معروف به آغاخانیه هستند، منقسم می‎شود<ref>ر.ک: مقدمه، ص3-4</ref>.
# نزاریة: این فرقه نیز امامت را به «المستنصربالله» رسانده و پس از وی قائل به امامت فرزند دیگر او «نزار بن معد» هستند. این فرقه نیز به مؤمنیه و قاسمیه که معروف به آغاخانیه هستند، منقسم می‌شود<ref>ر.ک: مقدمه، ص3-4</ref>.


نویسنده در فصل اول می‎گوید: مذهب اسماعیلیه دارای آراء و عقایدی است که در این فصل به خلاصه آن‎ها اشاره می‎شود و در فصول بعد ‎تفصیلا بیان می‎گردد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص7</ref>.
نویسنده در فصل اول می‎گوید: مذهب اسماعیلیه دارای آراء و عقایدی است که در این فصل به خلاصه آن‎ها اشاره می‌شود و در فصول بعد ‎تفصیلا بیان می‎گردد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص7</ref>.


اسماعیلیه، همچون بسیاری از انقلاب‌های ضد اموی، با شعار دوستی و پیروی از اهل‎بیت آغاز گردید و از افتخارات آن‎ها وابستگی خلفای آن‎ها به خاندان رسالت و نبوت بود؛ به‎گونه‌ای که نام حکومت خود را فاطمیون نهادند و هدف از این نام‎گذاری تحریک احساسات بود؛ با این حجت که فرزندان، فضائل پدرانشان را به ارث می‎برند و اینکه تکریم خاندان رسول خدا، همان تکریم رسول خداست.<ref>ر.ک: همان</ref>.
اسماعیلیه، همچون بسیاری از انقلاب‌های ضد اموی، با شعار دوستی و پیروی از اهل‎بیت آغاز گردید و از افتخارات آن‎ها وابستگی خلفای آن‎ها به خاندان رسالت و نبوت بود؛ به‎گونه‌ای که نام حکومت خود را فاطمیون نهادند و هدف از این نام‎گذاری تحریک احساسات بود؛ با این حجت که فرزندان، فضائل پدرانشان را به ارث می‎برند و اینکه تکریم خاندان رسول خدا، همان تکریم رسول خداست.<ref>ر.ک: همان</ref>.


تأویل ظواهر و حمل آن‎ها برخلاف آنچه در عرف متشرعه از آن‎ها متبادر می‎شود، از خصوصیات بارز و از پایه‎های اصلی این فرقه بشمار می‎رود؛ به‎گونه‌ای که اگر این نباشد، تمایزی از سایر فرق شیعه ندارند، جز صرف امامت از امام کاظم(ع)، به برادرش اسماعیل<ref>ر.ک: همان، ص8</ref>.
تأویل ظواهر و حمل آن‎ها برخلاف آنچه در عرف متشرعه از آن‎ها متبادر می‌شود، از خصوصیات بارز و از پایه‎های اصلی این فرقه بشمار می‎رود؛ به‎گونه‌ای که اگر این نباشد، تمایزی از سایر فرق شیعه ندارند، جز صرف امامت از امام کاظم(ع)، به برادرش اسماعیل<ref>ر.ک: همان، ص8</ref>.


اسماعیلیه، مذهب خود را با مسائل و آموزه‎های فلسفی همراهی نموده است. در این‎باره مورخ اسماعیلی معاصر، مصطفی غالب می‎گوید: هرچند کلمه اسماعیلیه، در آغاز بر اینکه این فرقه از جمله فرق معتدل شیعی است، دلالت می‎کرد، ولی در طول زمان به یک جنبش عقلی تبدیل گردید که دلالت بر مذاهب دینی مختلف، احزاب سیاسی و اجتماعی متعدد و آراء فلسفی و علمی متنوع می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>.
اسماعیلیه، مذهب خود را با مسائل و آموزه‎های فلسفی همراهی نموده است. در این‎باره مورخ اسماعیلی معاصر، مصطفی غالب می‎گوید: هرچند کلمه اسماعیلیه، در آغاز بر اینکه این فرقه از جمله فرق معتدل شیعی است، دلالت می‎کرد، ولی در طول زمان به یک جنبش عقلی تبدیل گردید که دلالت بر مذاهب دینی مختلف، احزاب سیاسی و اجتماعی متعدد و آراء فلسفی و علمی متنوع می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>.
خط ۵۳: خط ۵۳:
فصل دوم کتاب به بازگویی مطالبی درباره اسماعیلیه با توجه به معاجم و کتب ملل و نحل اختصاص یافته است. نویسنده در این‎باره می‎گوید: مطالبی که درباره اسماعیلیه در این منابع آمده، از زندگی‌نامه اسماعیل بن جعفر صادق و مطالبی جزئی درباره عقیده آن‎ها تجاوز نمی‎کند. ایشان در ادامه قول نوبختی، [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعری]]، [[بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر|بغدادی]]، اسفراینی، [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|شهرستانی]]، [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] و [[امین، محسن|سید محسن امین]] در [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] را نقل می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص23-27</ref>.
فصل دوم کتاب به بازگویی مطالبی درباره اسماعیلیه با توجه به معاجم و کتب ملل و نحل اختصاص یافته است. نویسنده در این‎باره می‎گوید: مطالبی که درباره اسماعیلیه در این منابع آمده، از زندگی‌نامه اسماعیل بن جعفر صادق و مطالبی جزئی درباره عقیده آن‎ها تجاوز نمی‎کند. ایشان در ادامه قول نوبختی، [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعری]]، [[بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر|بغدادی]]، اسفراینی، [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|شهرستانی]]، [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] و [[امین، محسن|سید محسن امین]] در [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] را نقل می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص23-27</ref>.


نویسنده در ادامه می‎گوید: از اسماعیلیه در این زمان فقط دو فرقه «آغاخانیه» و «بهره» باقی مانده‌اند؛ که امام آغاخانیه به نام محمد شاه (آغاخان سوم) هم‎اکنون در بمبئی است. شمار بهره (بر وزن زهره)، در هند و یمن، حدود چهارصد هزار نفر است و همگی اهل کار و تلاشند و هیچ نیازمندی در میان آنها یافت نمی‎شود (اساسا واژه بهره، یک واژه هندی و به معنای تلاش و جدیت می‎باشد)<ref>ر.ک: همان، ص27-28</ref>.
نویسنده در ادامه می‎گوید: از اسماعیلیه در این زمان فقط دو فرقه «آغاخانیه» و «بهره» باقی مانده‌اند؛ که امام آغاخانیه به نام محمد شاه (آغاخان سوم) هم‎اکنون در بمبئی است. شمار بهره (بر وزن زهره)، در هند و یمن، حدود چهارصد هزار نفر است و همگی اهل کار و تلاشند و هیچ نیازمندی در میان آنها یافت نمی‌شود (اساسا واژه بهره، یک واژه هندی و به معنای تلاش و جدیت می‎باشد)<ref>ر.ک: همان، ص27-28</ref>.


محمد بن مقلاص معروف به ابوالخطاب اسدی، مغیرة بن سعید، بشار شعیری و... از جمله کسانی هستند که حرکات باطنی را ابداع و گروهی از شیعیان ائمه اهل‎بیت(ع) را اغفال نمودند. [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] آشکار از آن‎ها برائت جست<ref>همان، ص33</ref>.
محمد بن مقلاص معروف به ابوالخطاب اسدی، مغیرة بن سعید، بشار شعیری و... از جمله کسانی هستند که حرکات باطنی را ابداع و گروهی از شیعیان ائمه اهل‎بیت(ع) را اغفال نمودند. [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] آشکار از آن‎ها برائت جست<ref>همان، ص33</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش