تاريخ الإسماعيلية و فرق الفطحية، الواقفية، القرامطة، الدروز و النصيرية: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'می‎د' به 'می‌د'
جز (جایگزینی متن - 'آیت‎الله' به 'آیت‌الله')
جز (جایگزینی متن - 'می‎د' به 'می‌د')
خط ۴۱: خط ۴۱:
اسماعیلیه، مذهب خود را با مسائل و آموزه‎های فلسفی همراهی نموده است. در این‎باره مورخ اسماعیلی معاصر، مصطفی غالب می‎گوید: هرچند کلمه اسماعیلیه، در آغاز بر اینکه این فرقه از جمله فرق معتدل شیعی است، دلالت می‎کرد، ولی در طول زمان به یک جنبش عقلی تبدیل گردید که دلالت بر مذاهب دینی مختلف، احزاب سیاسی و اجتماعی متعدد و آراء فلسفی و علمی متنوع می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>.
اسماعیلیه، مذهب خود را با مسائل و آموزه‎های فلسفی همراهی نموده است. در این‎باره مورخ اسماعیلی معاصر، مصطفی غالب می‎گوید: هرچند کلمه اسماعیلیه، در آغاز بر اینکه این فرقه از جمله فرق معتدل شیعی است، دلالت می‎کرد، ولی در طول زمان به یک جنبش عقلی تبدیل گردید که دلالت بر مذاهب دینی مختلف، احزاب سیاسی و اجتماعی متعدد و آراء فلسفی و علمی متنوع می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>.


هیچ‎یک از دول یا فرق، آن‎چنان‎که فرقه اسماعیلیه به دعوت و سازمان‎دهی آن اهمیت می‎دادند، اهمیت نمی‎داد؛ همین را، یک وسیله اساسی و مهم برای تحقق موفقیت‎های خویش در تمام زمان‎ها قرار داده بودند. برنامه‎های آن‎ها به‎گونه‎ای سازمان‎ یافته بود که در هیچ جای جهان چنین چیزی به چشم نمی‎خورد. آنان مبتکر روش‎هایی بودند که ساختار آن الهام‎گرفته از عقاید محکمشان بود<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>.
هیچ‎یک از دول یا فرق، آن‎چنان‎که فرقه اسماعیلیه به دعوت و سازمان‎دهی آن اهمیت می‌دادند، اهمیت نمی‌داد؛ همین را، یک وسیله اساسی و مهم برای تحقق موفقیت‎های خویش در تمام زمان‎ها قرار داده بودند. برنامه‎های آن‎ها به‎گونه‎ای سازمان‎ یافته بود که در هیچ جای جهان چنین چیزی به چشم نمی‎خورد. آنان مبتکر روش‎هایی بودند که ساختار آن الهام‎گرفته از عقاید محکمشان بود<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>.


امامت در نظر اسماعیلیه دارای جایگاه والا و درجات و مقامات مختلفی است؛ بنابراین به یکی از برجسته‎ترین ویژگی‎های این مذهب تبدیل شده است. آنان معتقد به نطقاء شش‎گانه هستند که هرکدام از ناطقین، رسولی است که بعد از او هفت امام می‎آید<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>.
امامت در نظر اسماعیلیه دارای جایگاه والا و درجات و مقامات مختلفی است؛ بنابراین به یکی از برجسته‎ترین ویژگی‎های این مذهب تبدیل شده است. آنان معتقد به نطقاء شش‎گانه هستند که هرکدام از ناطقین، رسولی است که بعد از او هفت امام می‎آید<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>.
خط ۴۷: خط ۴۷:
اسماعیلیه برای حفظ کیان خود گروهی از انسان‎ها را به‎عنوان فداییان برای حفظ ائمه و دعات خود تربیت می‎نمودند. در این‎باره نقل شده که سلطان سلجوقی در سال 501ق، قلعه الموت را محاصره نمود و فرستاده‎ای به‎سوی حسن بن صباح فرستاد تا او را به تسلیم شدن دعوت کند. حسن صباح یکی از آن فداییان را صدا زد و به او دستور داد که خودش را از برج به پایین پرت کند و او چنین کرد، به دومی گفت که خود را با خنجر از پای دربیاورد و او چنین کرد؛ آنگاه به آن فرستاده گفت: برو و به مولای خود بگو که نزد من هفتاد هزار از این فداییان مخلص هست..<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>.
اسماعیلیه برای حفظ کیان خود گروهی از انسان‎ها را به‎عنوان فداییان برای حفظ ائمه و دعات خود تربیت می‎نمودند. در این‎باره نقل شده که سلطان سلجوقی در سال 501ق، قلعه الموت را محاصره نمود و فرستاده‎ای به‎سوی حسن بن صباح فرستاد تا او را به تسلیم شدن دعوت کند. حسن صباح یکی از آن فداییان را صدا زد و به او دستور داد که خودش را از برج به پایین پرت کند و او چنین کرد، به دومی گفت که خود را با خنجر از پای دربیاورد و او چنین کرد؛ آنگاه به آن فرستاده گفت: برو و به مولای خود بگو که نزد من هفتاد هزار از این فداییان مخلص هست..<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>.


اسماعیلیه، اسناد، کتب، تألیفات و هر آنچه به آن‎ها ارتباط داشته را مخفی می‎نمودند و به هیچ‎کس غیر از خود اجازه دسترسی نمی‎دادند؛ بنابراین بحث از اسماعیلیه و طوایف آن ‎یک امر غیر ممکن است، مگر اینکه به کتب و آثار مخالفانشان مراجعه کرد و این عمل خارج از ادبیات پژوهشی صادقانه است.<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>. دراین‎بین، برخی از مستشرقان، همچون «ایوانف»، «[[ماسینیون، لویی|لویس ماسینیون]]»، «شتروطمان»، «[[کربن، هانری|هانری کوربن]]» و «برنارد لویس»، به اسنادی درباره اسماعیلیه دست یافتند و آن‎ها را منتشر نمودند<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>.
اسماعیلیه، اسناد، کتب، تألیفات و هر آنچه به آن‎ها ارتباط داشته را مخفی می‎نمودند و به هیچ‎کس غیر از خود اجازه دسترسی نمی‌دادند؛ بنابراین بحث از اسماعیلیه و طوایف آن ‎یک امر غیر ممکن است، مگر اینکه به کتب و آثار مخالفانشان مراجعه کرد و این عمل خارج از ادبیات پژوهشی صادقانه است.<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>. دراین‎بین، برخی از مستشرقان، همچون «ایوانف»، «[[ماسینیون، لویی|لویس ماسینیون]]»، «شتروطمان»، «[[کربن، هانری|هانری کوربن]]» و «برنارد لویس»، به اسنادی درباره اسماعیلیه دست یافتند و آن‎ها را منتشر نمودند<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>.


اسماعیلیه برای ائمه خود رتبه و درجاتی در نظر گرفته است که یکی از آن‎ها امام مستور است. امامان مستور در نظر آن‎ها چهار نفرند: محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق(ع)، عبدالله بن محمد بن اسماعیل، احمد بن عبدالله بن محمد بن اسماعیل، حسین بن احمد بن عبدالله بن محمد<ref>ر.ک: همان، ص15-16</ref>.
اسماعیلیه برای ائمه خود رتبه و درجاتی در نظر گرفته است که یکی از آن‎ها امام مستور است. امامان مستور در نظر آن‎ها چهار نفرند: محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق(ع)، عبدالله بن محمد بن اسماعیل، احمد بن عبدالله بن محمد بن اسماعیل، حسین بن احمد بن عبدالله بن محمد<ref>ر.ک: همان، ص15-16</ref>.
خط ۷۴: خط ۷۴:
نویسنده در فصل پانزدهم درباره قرامطه سخن به میان آورده است. قرامطه یکی از فرق اسماعیلیه است که معتقد به امامت محمد بن اسماعیل به‎جای اسماعیل بن جعفر الصادق(ع) هستند<ref>ر.ک: همان، ص325</ref>. آن‎ها معتقدند که محمد بن اسماعیل، زنده و همان مهدی قائم است و معنای قائم نزد آنان این است که وی به رسالت و شریعت جدید مبعوث می‎گردد و شریعت محمد(ص) را نسخ می‎نماید<ref>ر.ک: همان، ص326</ref>. در ادامه مؤسسین، اسباب نشو، اعتقادات، افکار و سرانجام این فرقه بیان شده است.<ref>ر.ک: همان، ص327-340</ref>.
نویسنده در فصل پانزدهم درباره قرامطه سخن به میان آورده است. قرامطه یکی از فرق اسماعیلیه است که معتقد به امامت محمد بن اسماعیل به‎جای اسماعیل بن جعفر الصادق(ع) هستند<ref>ر.ک: همان، ص325</ref>. آن‎ها معتقدند که محمد بن اسماعیل، زنده و همان مهدی قائم است و معنای قائم نزد آنان این است که وی به رسالت و شریعت جدید مبعوث می‎گردد و شریعت محمد(ص) را نسخ می‎نماید<ref>ر.ک: همان، ص326</ref>. در ادامه مؤسسین، اسباب نشو، اعتقادات، افکار و سرانجام این فرقه بیان شده است.<ref>ر.ک: همان، ص327-340</ref>.


یکی دیگر از فرقه‎هایی اسماعیلیه که نویسنده به آن می‎پردازد، فرقه دروزیه است. او بعد از معرفی این فرقه، به عقایدشان اشاره می‎کند. اعتقاد دروزیان به تأویل، باعث برداشت‎های مختلفی از فرایض دینی شده است که در برخی از موارد به اسقاط تکلیف می‎انجامد. آن‎ها نماز را به معنای اتصال قلب با مولای حاکم خویش، زکات را به معنای اعتقاد به یگانگی مولای حاکم و تزکیه قلب، روزه را به معنای حفظ قلب نسبت به یگانگی مولای حاکم و حج را به معنای شناخت مولای حاکم می‎دانند<ref>ر.ک: همان، ص352-353</ref>.
یکی دیگر از فرقه‎هایی اسماعیلیه که نویسنده به آن می‎پردازد، فرقه دروزیه است. او بعد از معرفی این فرقه، به عقایدشان اشاره می‎کند. اعتقاد دروزیان به تأویل، باعث برداشت‎های مختلفی از فرایض دینی شده است که در برخی از موارد به اسقاط تکلیف می‎انجامد. آن‎ها نماز را به معنای اتصال قلب با مولای حاکم خویش، زکات را به معنای اعتقاد به یگانگی مولای حاکم و تزکیه قلب، روزه را به معنای حفظ قلب نسبت به یگانگی مولای حاکم و حج را به معنای شناخت مولای حاکم می‌دانند<ref>ر.ک: همان، ص352-353</ref>.


[[سبحانی تبریزی، جعفر|آیت‌الله سبحانی]] به دنبال این فصل، به ترجمه برخی از اعلام آن‎ها از قبیل حمزة بن علی فارسی، جمال‎الدین عبدالله تنوخی، یوسف کفرقوقی و محمد ابوهلال می‎پردازد.
[[سبحانی تبریزی، جعفر|آیت‌الله سبحانی]] به دنبال این فصل، به ترجمه برخی از اعلام آن‎ها از قبیل حمزة بن علی فارسی، جمال‎الدین عبدالله تنوخی، یوسف کفرقوقی و محمد ابوهلال می‎پردازد.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش