۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
موسوعة مصطلحات الكندي و الفارابي: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - 'فارابى' به 'فارابى') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
زبان و ادبيات كتاب حاضر، دوگانه است؛ به اين ترتيب كه بخش مقدمه، با استفاده از زبان عربى معاصر نوشته شده، ولى در بخش متن اصلى كتاب، مطالب و عبارات بدون دخل و تصرف از مجموعه آثار كندى و [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] انتخاب شده و به‌صورت نقل قول مستقيم آورده شده است كه به شيوه زبان عربى قديم است. | زبان و ادبيات كتاب حاضر، دوگانه است؛ به اين ترتيب كه بخش مقدمه، با استفاده از زبان عربى معاصر نوشته شده، ولى در بخش متن اصلى كتاب، مطالب و عبارات بدون دخل و تصرف از مجموعه آثار كندى و [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] انتخاب شده و به‌صورت نقل قول مستقيم آورده شده است كه به شيوه زبان عربى قديم است. | ||
نويسنده، در مطلبى كه تحت عنوان «منهجية تحقيق الموسوعة» نوشته، روش و مراحل انجام اين پژوهش را در مورد كندى به اين صورت شرح داده كه اين فعاليت علمى نخست با تعيين مضمون اصطلاحات آغاز شد و با تنظيم اصطلاحات و ترتيب نوشتن آن ادامه يافت و با ساماندهى به منابع پژوهش پايان پذيرفت. سپس نويسنده نام و نشان و مشخصات منابعى را ذكر كرده كه در اثر حاضر از آن استفاده كرده و بعد علامت‌هاى اختصارى آثار مذكور را كه در اين كتاب آمده، مشخص كرده است <ref>بخش اول، مقدمه كتاب، ص | نويسنده، در مطلبى كه تحت عنوان «منهجية تحقيق الموسوعة» نوشته، روش و مراحل انجام اين پژوهش را در مورد كندى به اين صورت شرح داده كه اين فعاليت علمى نخست با تعيين مضمون اصطلاحات آغاز شد و با تنظيم اصطلاحات و ترتيب نوشتن آن ادامه يافت و با ساماندهى به منابع پژوهش پايان پذيرفت. سپس نويسنده نام و نشان و مشخصات منابعى را ذكر كرده كه در اثر حاضر از آن استفاده كرده و بعد علامت‌هاى اختصارى آثار مذكور را كه در اين كتاب آمده، مشخص كرده است <ref>بخش اول، مقدمه كتاب، ص XV-XX ص </ref> | ||
در بخش دوم، همين توضيحات روش‌شناختى در مورد موسوعه اصطلاحات [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] نيز ذكر شده است <ref>بخش دوم، مقدمه كتاب، ص | در بخش دوم، همين توضيحات روش‌شناختى در مورد موسوعه اصطلاحات [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] نيز ذكر شده است <ref>بخش دوم، مقدمه كتاب، ص XX-XXVII ص </ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
#نويسنده مباحث كتاب «موسوعة مصطلحات الكندي» را از واژه‌هاى «ابتداء مخارج النغم من حدّ الإمكان»، «إبداع»، «اتصال»، «اتصال القمر بالرأس و الذنب» و «اتصال القمر بزحل» <ref>متن كتاب، بخش اول، ص1</ref>، شروع كرده و آنگاه با واژه‌هاى ديگرى همانند «تصعيد ماء الأترج» و «تصعيد ماء الآس» <ref>همان، ص42</ref> و «رؤيا» <ref>همان، ص80</ref> و... ادامه داده و با «يا» و «يبس» و «يقين» <ref>همان، ص190</ref> به پايان رسانده است. | #نويسنده مباحث كتاب «موسوعة مصطلحات الكندي» را از واژه‌هاى «ابتداء مخارج النغم من حدّ الإمكان»، «إبداع»، «اتصال»، «اتصال القمر بالرأس و الذنب» و «اتصال القمر بزحل» <ref>متن كتاب، بخش اول، ص1</ref>، شروع كرده و آنگاه با واژه‌هاى ديگرى همانند «تصعيد ماء الأترج» و «تصعيد ماء الآس» <ref>همان، ص42</ref> و «رؤيا» <ref>همان، ص80</ref> و... ادامه داده و با «يا» و «يبس» و «يقين» <ref>همان، ص190</ref> به پايان رسانده است. | ||
#:همچنين نويسنده مباحث كتاب «موسوعة مصطلحات الفارابي» را از واژه‌هاى «ائتلاف و ارتباط»، «إبداع»، «إبداع الجزئي بدل الكلي»، «إبدال عرض الشيئ بدل الشيئ» و «أبديات و موجودات» <ref>متن كتاب، بخش دوم، ص1</ref> شروع كرده و آنگاه با واژه‌هاى ديگرى همانند «اعتدال الأدباء» <ref>همان، ص65.</ref> و «تعقل» <ref>همان، ص150</ref> و «حركة طبيعية»، «حركة نفسانية» و «حروب» <ref>همان، ص218</ref> ادامه داده و با «ينفعل» <ref>همان، ص715</ref> به پايان رسانده است. | #:همچنين نويسنده مباحث كتاب «موسوعة مصطلحات الفارابي» را از واژه‌هاى «ائتلاف و ارتباط»، «إبداع»، «إبداع الجزئي بدل الكلي»، «إبدال عرض الشيئ بدل الشيئ» و «أبديات و موجودات» <ref>متن كتاب، بخش دوم، ص1</ref> شروع كرده و آنگاه با واژه‌هاى ديگرى همانند «اعتدال الأدباء» <ref>همان، ص65.</ref> و «تعقل» <ref>همان، ص150</ref> و «حركة طبيعية»، «حركة نفسانية» و «حروب» <ref>همان، ص218</ref> ادامه داده و با «ينفعل» <ref>همان، ص715</ref> به پايان رسانده است. | ||
#يكى از ابتكارات نويسنده آن است كه در مقدمه فرهنگ‌نامه اصطلاحات كندى، نمودارى در مورد مدلول‌هاى لفظ فلسفى ترسيم كرده است <ref>بخش اول، مقدمه كتاب، ص | #يكى از ابتكارات نويسنده آن است كه در مقدمه فرهنگ‌نامه اصطلاحات كندى، نمودارى در مورد مدلول‌هاى لفظ فلسفى ترسيم كرده است <ref>بخش اول، مقدمه كتاب، ص IXص </ref> | ||
#نويسنده به نقل از بعضى از آثار كندى در مورد حسود چنين نوشته است: هر كسى كه از مالك شدن طبيعى مردم محزون شود، او حسود است؛ پس سزاوار است كه جانمان را با حسادت آلوده نسازيم؛ چون‌كه آن كامل‌ترين شرارت است؛ زيرا كسى كه دوست دارد شرى به دشمنان برسد، دوستدار شرور است و هر كسى كه شر را دوست بدارد، خودش شرير است و... <ref>ر.ك: بخش اول، متن كتاب، ص70</ref>. | #نويسنده به نقل از بعضى از آثار كندى در مورد حسود چنين نوشته است: هر كسى كه از مالك شدن طبيعى مردم محزون شود، او حسود است؛ پس سزاوار است كه جانمان را با حسادت آلوده نسازيم؛ چون‌كه آن كامل‌ترين شرارت است؛ زيرا كسى كه دوست دارد شرى به دشمنان برسد، دوستدار شرور است و هر كسى كه شر را دوست بدارد، خودش شرير است و... <ref>ر.ك: بخش اول، متن كتاب، ص70</ref>. | ||
#نويسنده به نقل از آثار [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در مورد «مبادئ الحكمة» چنين آورده است: مبادى حكمت، مقدمات يقينى است و روش نظر كردن در آن عبارت است از تأمل كردن در شيئ از همه جهات <ref>بخش دوم، متن كتاب، ص523</ref> | #نويسنده به نقل از آثار [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در مورد «مبادئ الحكمة» چنين آورده است: مبادى حكمت، مقدمات يقينى است و روش نظر كردن در آن عبارت است از تأمل كردن در شيئ از همه جهات <ref>بخش دوم، متن كتاب، ص523</ref> | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
نويسنده در مقدمه كتاب، پاورقى‌هايى آورده است <ref>مثلاً ر.ك: بخش اول مقدمه كتاب، ص | نويسنده در مقدمه كتاب، پاورقى‌هايى آورده است <ref>مثلاً ر.ك: بخش اول مقدمه كتاب، ص LX ص </ref>، ولى براى متن كتاب هيچ پاورقى نياورده و به ارجاعات درون‌متنى اكتفا كرده است. | ||
در پايان كتاب، فهرست‌هاى فنى (يك- فهرست موضوعات و ريشه‌هايش؛ دو- مسند سه‌زبانه اصطلاحات (به چند صورت: 1. عربى - فرانسوى - انگليسى؛ 2. انگليسى - فرانسوى - عربى؛ 3. فرانسوى - انگليسى - عربى) و سه- فهرست اصطلاحات) به‌صورت جداگانه براى كندى <ref>ر.ك: بخش اول، متن كتاب، ص193-254</ref> و براى [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] <ref>ر.ك: بخش دوم، متن كتاب، ص719-877</ref> تنظيم شده است. | در پايان كتاب، فهرست‌هاى فنى (يك- فهرست موضوعات و ريشه‌هايش؛ دو- مسند سه‌زبانه اصطلاحات (به چند صورت: 1. عربى - فرانسوى - انگليسى؛ 2. انگليسى - فرانسوى - عربى؛ 3. فرانسوى - انگليسى - عربى) و سه- فهرست اصطلاحات) به‌صورت جداگانه براى كندى <ref>ر.ك: بخش اول، متن كتاب، ص193-254</ref> و براى [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] <ref>ر.ك: بخش دوم، متن كتاب، ص719-877</ref> تنظيم شده است. | ||
نويسنده در اقدامى ابتكارى در مقدمه كتاب «موسوعة مصطلحات الكندي» و تحت عنوان «نماذج من مخطوطات الكندي»، تصاويرى از صفحاتى از نسخه‌هاى خطى كتاب‌هاى كندى به نام‌هاى «كتاب الأقراباذين»، «كتاب الشعاعات»، «رسالة في عمل الساعات»، «في اختبارات الأيام» و «رسالة في استخراج الأبعاد بذات الشعبتين» آورده است <ref>بخش اول مقدمه كتاب، | نويسنده در اقدامى ابتكارى در مقدمه كتاب «موسوعة مصطلحات الكندي» و تحت عنوان «نماذج من مخطوطات الكندي»، تصاويرى از صفحاتى از نسخه‌هاى خطى كتاب‌هاى كندى به نام‌هاى «كتاب الأقراباذين»، «كتاب الشعاعات»، «رسالة في عمل الساعات»، «في اختبارات الأيام» و «رسالة في استخراج الأبعاد بذات الشعبتين» آورده است <ref>بخش اول مقدمه كتاب، XXI-XXXIV ص</ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||