خار دیوار رزان: گزیده مجالس سبعه و فیه ما فیه و مکتوبات مولانا
| خار دیوار رزان: گزیدۀ مجالس سبعه و فیه ما فیه و مکتوبات مولانا | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | هاشمپور سبحانی، توفیق (گزینش و توضیح) |
| ناشر | معین |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-964-165-075-1 |
| موضوع | عرفان,نثر فارسی,نامههای فارسی, -- متون قدیمی تا قرن ۱۴,-- قرن ۷ق.,-- قرن ۷ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP ۲۸۵/م۸م۳۰۲۱۸ ۱۳۹۲ |
خار دیوار رزان: گزیدۀ مجالس سبعه و فیه ما فیه و مکتوبات مولانا با انتخاب و توضیح توفیق ه. سبحانی؛ پژوهشگر و مولویشناس؛ این کتاب گزیدهای است از سه اثر نثری مولانا جلالالدین محمد بلخی شامل مجالس سبعه، فیه ما فیه و مکتوبات که با توضیحات روشنگرانه، دریچهای به جهان اندیشۀ این عارف بزرگ میگشاید.
ساختار
این کتاب در چهار بخش اصلی تنظیم شده است.
گزارش کتاب
کتاب «خار دیوار رزان: گزیدۀ مجالس سبعه و فیه ما فیه و مکتوبات مولانا» به گزینش و توضیح توفیق ه. سبحانی، منتخبی ارزشمند از سه اثر نثری مولانا جلالالدین محمد بلخی است که با دقت و شناخت عمیق از اندیشههای این عارف بزرگ گردآوری شده است. این اثر گزیدهای است از مجالس سبعه، فیه ما فیه و مکتوبات مولانا که هر یک جنبهای متفاوت از شخصیت و اندیشۀ او را نمایان میسازد.
مولانا جلالالدین محمد بلخی از برجستهترین عارفان و شاعران ایرانی است که پنج اثر ماندگار از او به جای مانده است: دو اثر منظوم شامل دیوان کبیر (کلیات شمس تبریزی) با حدود چهل هزار بیت و مثنوی معنوی در شش دفتر، و سه اثر منثور شامل مجالس سبعه، مکتوبات و فیه ما فیه که این کتاب به گزیدهای از همین سه اثر نثری اختصاص دارد.
بخش اول کتاب به «مجالس سبعه» میپردازد. مجلس در اصطلاح به سخنانی گفته میشود که در یک جلسۀ سخنرانی دربارۀ مسائل عرفانی یا مذهبی ایراد میشود. این کتاب مجموعۀ هفت خطابه یا سخنرانی است که مولانا به احتمال قوی پیش از دیدار با شمس تبریزی فراهم آورده است. پدر مولانا، بهاءولد، در بلخ وعظ میگفت و تدریس میکرد و مولانا نیز به شیوۀ پدر خود مجلس وعظ داشت که پس از ملاقات با شمس آن را کنار گذاشت. هر هفت مجلس با خطبهای عربی و عباراتی مسجع آغاز شده و در لابلای خطبه آیاتی از قرآن و سخنانی از پیامبر اسلام و مطالبی در مدح اصحاب رسول الله آمده است.
بخش دوم کتاب به «مکتوبات» اختصاص دارد که مجموعۀ نامههای مولانا به بزرگان و افراد خاندان خود است. بیشتر این نامهها که به بزرگان نوشته شده، در توصیۀ یکی از وابستگان یا نزدیکان مولاناست. برخی از نامهها به سلطان سلجوقی و برخی به معینالدین پروانه، وزیر سلجوقیان است. از این نامهها بسیاری از مسائل اجتماعی، تاریخی و ادبی دورۀ مولانا آشکارتر به دست میآید.
بخش سوم کتاب به «فیه ما فیه» میپردازد که در میان آثار مولانا جایگاهی ویژه دارد. این کتاب از آثار دورۀ پختگی و کمال مولاناست. دوم بسیاری از نظرات مولانا که در مثنوی به زبان شعر بیان شده، در این کتاب به نثر و به صورت مبسوط آمده است. سوم در این کتاب پرسشهایی که گاهی حاضران مجلس از مولانا پرسیدهاند و گاه پرسشی که خود مولانا طرح کرده، پاسخ داده شده است. این کتاب به احتمال زیاد بعد از غیبت شمس تبریزی (۶۴۵ قمری) تا وفات مولانا (۶۷۲ قمری) در طول ۲۶ یا ۲۷ سال پدید آمده است.
بخش پایانی کتاب نیز شامل «گزینگفتهها»یی از مولانا است که گوهرهای ناب اندیشه و عرفان او را در خود جای داده است.
این گزیده به کوشش توفیق ه. سبحانی، با توضیحات روشنگرانه و تحلیلهای دقیق، منبعی ارزشمند برای علاقمندان به عرفان اسلامی و ادبیات فارسی محسوب میشود و درک عمیقتری از جهان اندیشۀ مولانا جلالالدین محمد بلخی ارائه میدهد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات