تکمیل همایون، ناصر
ناصر تکمیل همایون (۱۳۱۵-۱۴۰۱ش)، مورخ، جامعهشناس و پژوهشگر برجسته ایرانی بود. وی دارای دکترای تاریخ و دکترای جامعهشناسی از دانشگاه پاریس و استاد بازنشسته پژوهشکده تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بود. تکمیل همایون از چهرههای ملی و تهرانپژوه شناخته میشد و آثار متعددی در زمینه تاریخ ایران، جامعهشناسی و فرهنگ ایرانی تألیف کرده است.
| ناصر تکمیل همایون | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ناصر تکمیل همایون |
| لقب | دکتر |
| ولادت | ۲ آذر ۱۳۱۵ |
| محل تولد | قزوین، ایران |
| محل زندگی | تهران |
| رحلت | ۲۵ آبان ۱۴۰۱ |
| مدفن | آرامستان بهشت حسینی قزوین |
| طول عمر | ۸۵ سال |
| همسر | مهیندخت مرادی |
| فرزندان | نادر |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| پیشه | مورخ، جامعهشناس، پژوهشگر |
| منصب | استاد پژوهشکده تاریخ |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | استاد |
| دانشگاه | پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی |
| علایق پژوهشی | تاریخ ایران، جامعهشناسی، تهرانپژوهی |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
ولادت
ناصر تکمیل همایون در دوم آذرماه ۱۳۱۵ در محله حسینیه آسیدجمال شهر قزوین به دنیا آمد. پدرش کاسب بود و مادرش از سواد بهرهمند بود و جلسات مقابله قرآن برگزار میکرد. خانواده او در محیطی مذهبی و سنتی رشد یافتند و نخستین آموزههای دینی و فرهنگی را در همین فضا فراگرفت.[۱]
تحصیلات
تکمیل همایون تحصیلات ابتدایی را در مکتبخانههای قزوین آغاز کرد و سپس به مدارس جدید راه یافت. در سال ۱۳۲۵ به همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد و در دبیرستان علامه به تحصیل ادامه داد. وی در سال ۱۳۳۳ در رشته فلسفه و علوم تربیتی دانشگاه تهران پذیرفته شد و تحت تأثیر استادانی چون غلامحسین صدیقی و یحیی مهدوی قرار گرفت.
وی در سالهای ۱۳۵۱ و ۱۳۵۶ به ترتیب موفق به اخذ مدرک دکترای تاریخ و دکترای جامعهشناسی از دانشگاه پاریس شد. رساله دکترای تاریخ او با موضوع "تاریخنگاری دوره قاجار" و رساله دکترای جامعهشناسیاش با موضوع "تغییرات سیاسی در ایران عهد قاجار" بود.[۲]
فعالیتها
تکمیل همایون پس از بازگشت به ایران، در مؤسسه تحقیقات و برنامهریزی علمی و آموزشی زیرنظر احسان نراقی به فعالیت پرداخت. پس از انقلاب، مدتی معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و هنر و دبیر شورای عالی فرهنگ بود. وی از سال ۱۳۶۶ همکاری خود را با پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی آغاز کرد و تا زمان بازنشستگی در سال ۱۳۸۵ به تحقیق و تدریس مشغول بود.
از جمله فعالیتهای علمی و پژوهشی او میتوان به:
- عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
- تهرانپژوهی و پژوهش در زمینه تاریخ اجتماعی و فرهنگی پایتخت
- تألیف دهها کتاب و مقاله در زمینه تاریخ ایران و جامعهشناسی
- همکاری با دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
- عضویت در هیئت تحریریه مجلات تخصصی تاریخ و علوم اجتماعی
وفات
ناصر تکمیل همایون در ۲۵ آبان ۱۴۰۱ پس از یک دوره بیماری در بیمارستان طالقانی تهران درگذشت.[۳] مراسم تشییع پیکر او در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد و سپس در زادگاهش قزوین، در آرامستان بهشت حسینی به خاک سپرده شد.
آثار
- تاریخ ایران در یک نگاه
- آموزش و پرورش در ایران
- آبسكون، يا، جزيره آشوراده
- سلطانيه
- دانشگاه گنديشاپور
- تاریخ اجتماعی و فرهنگی تهران: از آغاز تا دارالخلافه ناصری
- مشروطهخواهي ايرانيان (مجموعه مقالات)
- جاده ابريشم[۴]
- میهندوستی در ایران
- خلیج فارس
- سرگذشت دریای مازندران
- دکتر محمد مصدق در دوران سلطنت قاجار
- ایران جان (آماده انتشار)
پانويس
- ↑ ر.ک: استاد ناصر تکمیل همایون، نماد پیوند جامعهشناسی و تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
- ↑ ر.ک: استاد ناصر تکمیل همایون، نماد پیوند جامعهشناسی و تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
- ↑ ر.ک:صبح امروز ۲۵ آبان؛ ناصر تکمیل همایون درگذشت، خبرگزاری مهر
- ↑ ر.ک: وداع با ناصر تكميل همايون، روزنامه اعتماد
منابع مقاله
وابستهها
همایوننامه: نکوداشت کوششهای علمی و فرهنگی دکتر ناصر تکميل همايون
نظام و نهادهای آموزشی در ایران باستان
زبان و جامعه شناسی (مجموعه مقالات)
ایران جان: هویت فرهنگی و ملی ایرانیان (بررسی تاریخی - اجتماعی)
ایران جان: هویت فرهنگی و ملی ایرانیان
وزیران ایرانی محبوس و مقتول؛ از حاکمیت امویان تا اواسط دوره صفویه