تفکرات خیامی در شعر فارسی (از آغاز تا امروز)
| تفکرات خیامی در شعر فارسی (از آغاز تا امروز) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | گودینی، محمد (نویسنده) |
| ناشر | تیرگان |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 8‑87‑5330‑600‑978 |
| موضوع | خیام، عمر بن ابراهیم، 439-517ق -- نقد و تفسیر -- تأثیر -- شعر فارسی -- تاریخ و نقد |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR ۴۶۳۵ /گ۹ت۷ ۱۳۹۲ |
تفکرات خیامی در شعر فارسی (از آغاز تا امروز) تألیف محمد گودینی؛ کتابی است که به بررسی اصول اندیشههای خیام از قبیل بدبینی، جبرگرائی و شادخواری در رباعیاتش میپردازد و میزان تأثیرپذیری او از گذشتگان و همچنین اثرگذاری این اندیشهها را بر شاعران پس از او تا دورۀ معاصر مشخص مینماید. این اثر با تحلیل دقیق مبانی فکری خیام و ریشهیابی تاریخی آنها، سیر تحول تفکرات خیامی را در ادبیات فارسی از آغاز تا عصر حاضر بررسی میکند.
ساختار
این کتاب در سه بخش اصلی (بخش اول: کلیات در چهار فصل، بخش دوم: بررسی اصول تفکرات خیامی در شعر شعرای قبل از خیام در سه فصل، بخش سوم: بررسی تفکرات خیام در شعر فارسی پس از خیام تا معاصر در چهار فصل) تشکیل شده است.
گزارش کتاب
کتاب «تفکرات خیامی در شعر فارسی (از آغاز تا امروز)» اثر محمد گودینی، پژوهشی جامع در بررسی اندیشههای حکیم عمر خیام و تأثیر آن بر شعر فارسی از آغاز تا دوران معاصر است. نویسنده در این کتاب کوشیده است اصول اندیشههای خیام از قبیل بدبینی، جبرگرایی و شادخواری را در رباعیاتش بررسی نموده و میزان تأثیرپذیری او از گذشتگان و همچنین اثرگذاری این اندیشهها را بر شاعران پس از او معین نماید.
بخش اول کتاب با عنوان «کلیات» دربردارندۀ چهار فصل است. فصل اول به معرفی دقیق خیام از زادگاه تا وفات و بررسی حکایات و افسانههای مربوط به او میپردازد. فصل دوم به بررسی اوضاع تاریخی و اجتماعی عصر خیام اختصاص دارد. فصل سوم به بررسی اصول و مبانی اندیشههای خیامی میپردازد و فصل چهارم به ریشه و پیشینه تاریخی تفکرات خیام مربوط میشود. نویسنده در این بخش نشان میدهد که اندیشههای خیام حول یک محور اصلی یعنی بدبینی فلسفی نسبت به پدیدههای جهان میچرخد و دیگر اصول فکری او مانند شادخواری، پوچانگاری و جبرگرایی زیرمجموعۀ این بدبینی فلسفی قرار میگیرند.
بخش دوم کتاب به بررسی اصول تفکرات خیامی در شعر شاعران قبل از خیام میپردازد و در سه فصل تنظیم شده است. فصل اول به بررسی مضمون اغتنام فرصت و شادخواری در شعر شاعرانی مانند رودکی، فردوسی در شاهنامه، عنصری، فرخی سیستانی، منوچهری، امیر معزی، باباطاهر عریان، فخرالدین اسعد گرگانی و مسعود سعد سلمان اختصاص دارد. فصل دوم به تحلیل بدبینی فلسفی و حکیمانه در آثار همین شاعران میپردازد و فصل سوم به بررسی مضامین حیرتزدگی، استحاله و جبر در شاهنامه فردوسی و شعر مسعود سعد سلمان اشاره دارد.
بخش سوم که بزرگترین بخش کتاب است، به بررسی تفکرات خیام در شعر فارسی پس از او تا دوران معاصر در چهار فصل میپردازد. فصل اول به بررسی تفکرات خیامی در شعر شاعران غیرعارف مانند انوری، خاقانی، نظامی گنجوی، سراجالدین قمری، باباافضل کاشانی و سعدی اختصاص دارد. فصل دوم به تحلیل این تفکرات در شعر شاعران عارف مانند سنایی، عطار، مولوی، فخرالدین عراقی، خواجوی کرمانی، حافظ و جامی میپردازد. فصل سوم به بررسی تفکرات خیامی در شعر شاعران سبک هندی و دوره بازگشت مانند کلیم کاشانی، صائب تبریزی و فروغی بسطامی میپردازد. فصل چهارم و پایانی به بررسی این تفکرات در شعر شاعران معاصر مانند نیما یوشیج، پروین اعتصامی، شهریار، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، احمد شاملو و فریدون مشیری اختصاص یافته است.
این کتاب با ارائه تحلیلی نظاممند از سیر تحول تفکرات خیامی در ادبیات فارسی، منبعی ارزشمند برای شناخت عمیقتر اندیشههای این حکیم شاعر و تأثیر ماندگار او بر شعر فارسی به شمار میرود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات