موسوی گرمارودی، سید علی
سید على موسوى گرمارودى (متولد 1320ش)، نویسنده، محقق، منتقد، شاعر معاصر، حافظ پژوه، مترجم قرآن و نهج‌البلاغة، چهره ماندگار بخش شعر بنیاد چهره‌هاى ماندگار در سال 1385ش
| سید على موسوى گرمارودى | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | موسوی گرمارودی، سید علی |
| نام پدر | سید محمدعلی |
| ولادت | 1320 ش |
| محل تولد | محله چهارمردان قم، ایران |
| اطلاعات علمی | |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
ولادت
در 31 فروردین‌ماه 1320ش، برابر با ۲۲ربیع‌الاول۱۳۶۰ق در محله چهارمردان قم متولد شد. پدرش، حجت‌الاسلام سید محمدعلی موسوی گرمارودی، از بزرگان اهل گرمارود الموت قزوین و مادرش تنکابنی بود. نیاکانش از سادات روستای “میخسار ” کجور مازندران بودند که در زمان قاجاریه به الموت و سپس به گرمارود کوچ کرده بودند.
پدر او ابتدا در مسجد جامع «گرمارود» مردم را راهنمایی می‌کرد، سپس در دوران جوانی وی به قم و سپس نجف، هجرت و آنگاه دوباره به قم بازگشت و در همانجا سکنی گزید.
تحصیلات
سید على از پنج‌سالگى تحصیلات مقدماتى را نزد پدر آغاز کرد. «قرآن»، «نصاب الصبیان» ابونصر فراهى، «گلستان» سعدى، «طاقدیس» شیخ نراقى و گزیده‌هایى از «خمسه» نظامى را فراگرفت.
سپس به دبستان ملى «باقریه» رفت. تحصیلات متوسطه را در دبیرستان «دین و دانش» - که شهید آیت‌الله بهشتى دایر کرده بود - دنبال نمود و از محضر اساتید برجسته‌اى چون على‌اصغر فقیهى، دکتر حسین اشراقى، شهید دکتر مفتح، دکتر بزرگ‌نیا، دکتر مظاهر مصفا، دکتر شیمى، دکتر رضوانى و شهید دکتر بهشتى بهره برد. در 1338ش، همراه پدر به مشهد رفت، مدت چهار سال در آنجا اقامت گزید. او در حوزه علمیه مشهد نزد حاج شیخ مجتبى قزوینى و شیخ محمدتقى ادیب نیشابورى مشهور به ادیب ثانى تلمذ کرد و کتاب‌هاى «سیوطى»، «مغنى» و «مطول» را خواند. همچنین منطق و مقدمات اصول و فقه را نزد مدرسان دیگر حوزه مشهد ازجمله مرحوم «نهنگ» و «واعظ طبسى» آموخت.
مدت یک سال نیز در حوزه «فردوس» به تدریس پرداخت. سرانجام پس از بهره‌گیرى از اساتید برجسته حوزه علمیه مشهد، به قم بازگشت. با قیام 15 خردادماه 1342ش و دستگیرى امام خمینى(ره)، همراه پدر به تهران آمد و در دبیرستان «علوى» به تدریس پرداخت.
موسوى گرمارودى در 1345ش، به دانشکده حقوق دانشگاه تهران رفت و در رشته علوم قضایى مشغول تحصیل شد. در این ایام با برخى از چهره‌هاى فعال سیاسى چون شهید رجایى و شهید باهنر آشنا گردید. در 1348ش، در مسابقه شعرى که در مجله ادبى «یغما» به مناسبت آغاز پانزدهمین قرن بعثت برگزار شده بود، در زمینه «شعر نو» شرکت کرد و منظومه «خاستگاه نور» را ارائه داد و رتبه اول را کسب کرد.
از 1348ش، به‌عنوان دبیر در اداره آموزش و پرورش به کار پرداخت. همچنین در اداره برنامه‌ها در وزارت آموزش و پرورش «برنامه آئین نگارش کل کشور» را نوشت. مدتى نزد شهید آیت‌الله مرتضى مطهرى «شرح منظومه» را آموخت.
فعالیت‌ها
در 1352ش، به واسطه فعالیت‌های انقلابى علیه رژیم پهلوى، توسط ساواک دستگیر شد و چهار سال به زندان افتاد. او پس از رهایى، شرح ماجراى دستگیرى و زندانى شدن خود را طى مقاله‌اى در روزنامه «کیهان» تحت عنوان «از دوزخ بگو» در 1357ش، منتشر کرد. او پس از آزادى، چاپ دوم مجموعه شعر «عبور» و سپس «سایه‌سار نخل ولایت» و آنگاه «سرود رگبار» را منتشر کرد.
گرمارودى تحصیلات خود را در مقطع فوق لیسانس در رشته ادبیات در دانشگاه تهران ادامه داد. پایان‌نامه او با عنوان «جوشش و کوشش در شعر» بود که با راهنمایى استاد سید ضیاءالدین سجادى به انجام رسید. بعد تحصیلات خود را در مقطع دکترا در همان دانشگاه پى گرفت و موفق به اخذ دانشنامه دکتراى ادبیات شد. موضوع رساله دکتراى وى، «زندگى و شعر ادیب‌الممالک فراهانى» بود که با راهنمایى دکتر سید جعفر شهیدى به انجام رسید. این اثر بعدها به‌صورت کتاب منتشر شد و تاکنون نیز دو بار تجدید چاپ گردیده است.
دکتر موسوى گرمارودى با پیروزى انقلاب اسلامى، همراه طاهره صفارزاده، شاعر معاصر، «کانون فرهنگى نهضت اسلامى» را تأسیس کرد و به سمت دبیرى کانون منصوب شد. مدتى نیز سرپرست انتشارات فرانکلین و مدیر عامل افست گردید. حدود هشت ماه نیز مشاور فرهنگى و سخنگوى وزارت پست و تلگراف و تلفن شد.
از 15 فروردین‌ماه 1359ش، با سمت مشاور مطبوعاتى و فرهنگى رئیس جمهور در دوران ریاست جمهورى بنى‌صدر مشغول به کار گردید، اما چند ماه بعد، از سمت مشاور مطبوعاتى استعفا داد. پس از فرار ابوالحسن بنى‌صدر، به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى بازگشت؛ زیرا کارمند رسمى آنجا بود. مدت دو سال بر اثر همکارى که سابقاً با بنى‌صدر داشت، مورد آزار و اذیت قرار گرفت و خانه‌نشین شد. بعدها مجله ادبى «گلچرخ» را بنیان نهاد که به‌طور ماهنامه انتشار مى‌یافت. از 1378 تا 1382ش، با سمت رایزن فرهنگى به تاجیکستان رفت.
انجمن آثار و مفاخر فرهنگى به پاس سال‌ها فعالیت علمى و فرهنگى وى، طى برگزارى مراسم بزرگداشتى در اول شهریورماه 1390 ایشان را به‌عنوان یکى از مفاخر ایران‌زمین معرفى کرد و لوح تقدیرى همراه با نشان زرین انجمن به استاد اهدا نمود.
آثار
تاکنون آثار ارزنده‌اى از این شاعر و مترجم تواناى معاصر منتشر شده است که از آن جمله مى‌توان به
شعر
- چمن لاله
- خط خون،
- تا ناکجا» (این اثر به زبان ایتالیایى ترجمه شده است)
- دستچین»، «باران اخم»، «گزیده شعر نیستان
- سرود رگبار
- در فصل مردن سرخ»
- آغاز روشنایى آیینه
- گوشواره عرش
- تا محراب آن دو ابرو
- برآشفتن گیسوى تاک
- سفر به فطرت گل‌سنگ
- پیوند زیتون بر شاخه ترنج
- خواب ارغوانى
- ما کجا، آن خوب، آن زیبا کجا
کتاب‌های ادبی، پژوهش‌های ادبی (نقد و بررسی؛ مقالات و...)
- غوطه در مهتاب: بررسى و نقد شعر 32 شاعر معاصر
- «شعر و زندگى ادیب‌الممالک فراهانى»
- از ساقه تا صدر (تذکرهٔ شعرای قرن بیستم تاجیکستان، به‌اهتمام علی موسوی گرمارودی)
- دگرخند: بررسى طنز و هزل و هجو در ادب فارسى
- جوشش و کوشش در شعر
- زندگانى حاج شیخ محمدتقى بافقى
- صدای سبز (مجموعه‌اشعار؛ زندگی‌نامهٔ خودنوشت گرمارودی و...)
- اختر چرخ ادب (مقدمه و انتخاب اشعار پروین اعتصامی)
- به‌گزین علی‌نامه (کهن‌ترین منظومهٔ شیعهٔ فارسی؛ سرودهٔ ۴۸ هجری قمری)
داستان
- پرتو انسان‌ها» (2 جلد)
- در مسلخ عشق
- صلیب نخل»
- داستان پیامبران» (2 جلد)
- بابا تاریخ (داستانی برای نوجوان‌هایی که پیر به دنیا آمده‌اند).
- با دل شیر
- نواب صفوى
- به کوتاهی آه به بلندای ماه (زندگی خاتون کبریا حضرت زهرا)
ترجمه
- در کرانه با دریا
- منشور دادگرى (عهدنامهٔ مالک اشتر)
- ترجمه قرآن مجید
- ترجمه صحیفه سجادیه
- ترجمهٔ نهج‌البلاغة
منابع مقاله
- ر.ک. سایت انجمن آثار و مفاخر فرهنگى در تاریخ 18 تیرماه 1392
- ر.ک.زندگي وآثارعلي موسوي گرمارودي، گلشن ادب، مباحث ومسائل ادبي (گروه ادبيات فارسیمتوسطه شهرستان دهاقان)
- ر.ک.ویکی ادبیات