سبکی، عبدالوهاب بن علی
تاج‌الدین عبدالوهاب بن علی سبکی (727- 771ق)، محدث، کلامی، اصولی، فقیه، مورخ، ادیب و نحوی شافعی مذهب، از شاگردان ذهبی و ابن نقیب و صاحب کتاب «طبقات الشافعية الكبری».
| نام | سبکی، عبدالوهاب بن علی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | تقی‌الدین علی بن عبدالکافی، |
| متولد | 727ق |
| محل تولد | روستای سبک‌العبيد في مصر |
| رحلت | 771ق |
| اساتید | پدرش تقی‌الدین علی بن عبدالکافی،
یوسف بن ابراهیم بن جمله محجی (686- 738ق) |
| برخی آثار | طبقات الشافعیة الکبری
حاشية العطار علی شرح الجلال المحلي علی جمع الجوامع في أصول الفقه الشافعي حاشية العلامة البناني علي شرح الجلال شمس الدين محمد بن احمد المحلي علي متن جمع الجوامع للإمام تاج الدين عبد الوهاب بن علي السبکي رفع الحاجب عن مختصر إبن الحاجب في أصول الفقه معيد النعم و مبيد النقم |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00491AUTHORCODE |
ولادت
تقریباً تمام تراجم و شرح‌حال‌نویسان، از جمله ابن حجر، ابن تغری بردی، حاجی خلیفه، ابن عماد حنبلی، شوکانی، کحاله و زرکلی، تاریخ ولادت وی را 727ق ذکر نموده‌اند؛ اما ذهبی، در «المعجم الصغير»، تاریخ آن را 728ق و زبیدی در «تاج العروس» و سیوطی در «حسن المحاضرة»، آن را 729ق دانسته‌اند[۱].
شیوخ
سبکی نزد بسیاری از علما و شیوخ زمان خویش تلمذ نمود که از جمله آنها:
- پدرش تقی‌الدین علی بن عبدالکافی؛ وی از ائمه فقه در دمشق و قاهره و از علمای بزرگ عصر خویش بود که توصیفات فراوانی از جمله «لواء العلماء»، «الإمام المجتهد»، «العلم المفرد» و «إمام المحدثین»، از طرف سایر علما برای وی، ذکر شده است.
- فتح‌الدین ابوالفتح محمد بن محمد بن محمد بن عبدالله بن محمد بن یحیی ابن سید الناس امام الحافظ شافعی اندلسی اشبیلی مصری (متوفی 634ق)؛
- امین‌الدین عبدالمحسن بن احمد بن محمد بن علی بن صابونی (657- 736ق)؛
- قاضی القضاه یوسف بن ابراهیم بن جمله محجی (686- 738ق)؛
- تقی‌الدین صالح بن مختار بن صالح بن ابی الفوارس عجمی عزازی مصری (642- 738ق)؛
- ام‌عبدالله زینب بنت الکمال احمد بن عبدالرحیم بن عبدالواحد بن احمد مقدسیه (متوفی 740ق)؛
- ابوالحجاج یوسف بن زکی عبدالرحمن بن یوسف بن علی قضاعی دمشقی (654- 742)؛
- محمد بن ابی‌بکر بن ابراهیم بن عبدالرحمن شمس‌الدین ابن نقیب (661- 745ق)؛
- محمد بن یوسف بن علی بن یوسف بن حیان نقری اندلسی (654- 745ق)؛
- ذهبی، شمس‌الدین ابوعبدالله محمد بن احمد بن احمد بن عثمان بن قایماز (673- 748ق)؛
- قاضی القضاه بدرالدین ابوعبدالله محمد بن ابراهیم بن سعدالله بن جماعه کنانی حموی (639- 767ق)[۲].
شاگردان
تقریباً کتب شرح‌حال و تراجم، ذکری از نام شاگردان وی، به میان نیاورده‌اند و شاید دلیل این امر، آن باشد که سبکی در کنف والد خویش بوده و شهرت پدرش بر وی، غلبه داشته است و یا آنکه به دلیل قاضی القضاه بودن، وقتی برای تربیت شاگردان نداشته است که البته این امر، می‌تواند، دلیل دیگری نیز داشته باشد و آن کمی سن اوست، زیرا وی بیش از چهل‌وچهار سال، عمر نکرده است[۳].
البته ناگفته نماند که شوکانی، در شرح‌حال «ابوالمحاسن حموی»، او را از شاگردان سبکی معرفی کرده است[۴].
وفات
وی در سن چهل‌وچهار سالگی، 3 جمادى الآخر سال 771ق، در دمشق دار فانی را وداع گفت[۵].
آثار
وی آثار فراوانی را از خود به یادگار گذاشته است که از جمله آنها، عبارتند از:
- أحاديث رفع اليدين؛
- جزء في الطاعون؛
- قاعدة في الجرح و التعديل و قاعدة في المؤرخين؛
- قواعد الدين و عمدة الموحدين؛
- السيف المشهور في شرح عقيدة أبي منصور؛
- جمع الجوامع؛
- الإبهاج في شرح المنهاج؛
- منع الموانع عن جمع الجوامع؛
- رفع الحاجب عن مختصر ابن الحاجب؛
- طبقات الشافعية الكبری، الوسطی، الصغری؛
و...[۶].
پانویس
منابع مقاله
ر.ک. معوض، علی محمد؛ عبدالموجود، عادل احمد، «رفع الحاجب عن مختصر ابن الحاجب»، تألیف تاج‌الدین سبکی، عالم الکتب، بیروت، چاپ اول، 1419ق- 1999م.
وابسته‌ها
تشنيف المسامع بجمع الجوامع لتاج‌الدين السبكي
رفع الحاجب عن مختصر ابن الحاجب
حاشية العطار علی شرح الجلال المحلي علی جمع الجوامع في أصول الفقه الشافعي
رفع الحاجب عن مختصر إبن الحاجب في أصول الفقه
الإبهاج في شرح المنهاج علی منهاج الوصول إلی علم الأصول للقاضي البيضاوي
الغيث الهامع شرح جمع الجوامع لتاج‌الدين عبدالوهاب بن علي السبكي
الإبهاج في شرح المنهاج (تحقیق احمد جمال‌الدین زمزی و نورالدین عبدالجبار صغیری)
شرح الكوكب الساطع نظم جمع الجوامع
تخريج أحاديث إحياء علوم الدين للعراقی 725- 806 و ابن السبکی ۷۲۷ - 771 و الزبیدی 1145- 1205