التحفة المدنية في العقيدة السلفية
التحفة المدنية في العقيدة السلفية، اثر حمد بن ناصر بن عثمان آل معمر (1160-1225ق)، رساله مختصری است که در آن، به تشریح اعتقاد اهل سنت و جماعت در باب اسماء و صفات الهی پرداخته شده است.
| التحفة المدنية في العقيدة السلفية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | آل معمر، حمد بن ناصر (نویسنده) آل عبدالکریم، عبدالسلام (محقق) |
| ناشر | دار العاصمة |
| مکان نشر | عربستان - رياض |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP۲۰۷/۵/آ۸ت۳ ۱۳۷۱ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تحقیق کتاب به قلم عبدالسلام بن برجس بن ناصر آل عبدالکریم صورت گرفته است.
کتاب در اجابت به نامه‌ای که از شهر مدینه برای نویسنده ارسال گردیده، نوشته شده است. در این نامه درخواست شده است که عقاید شیخ محمد عبدالوهاب و پیروانش پیرامون اسماء الهی، تبیین شود[۱].
ساختار
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب بدون تبویب و فصلبندی، در عنوانین متعدد، تنظیم شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن بیان انگیزه نگارش و اشاره به نسخ خطی کتاب و توثیق نسبت آن به مؤلف، زندگی‌نامه نسبتا مفصلی از نویسنده، ارائه گردیده است.[۲].
کتاب با اشاره به آیه شریفه 5 سوره طه: الرَّحْمٰنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى (خداى رحمان که بر عرش استیلا یافته است)، 10 سوره فتح: يدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيدِيهِمْ (دست خدا بالاى دستهاى آنان است) و روایت پیامبر(ص) که فرمودند: «ينزل ربنا كل ليلة إلی سماء الدنیا» (پروردگارمان هر شب به آسمان اول نزول می‌کند) و «قلب المؤمن بين إصبعين من أصابع الرحمن» (قلب مؤمن بین دو انگشت از انگشتان خداوند قرار دارد)، با این سؤال آغاز شده است که پاسخ صحیح و مناسب درباره آیات و روایاتی که به صفات الهی مربوط شده و توهم تشبیه در آنها وجود دارد، چیست؟[۳].
نویسنده در پاسخ به این سؤال، چنین بیان نموده که پاسخ صحیح، همان چیزی است که خداوند، پیامبر(ص)، سلف صالح، صحابه، تابعین، ائمه اربعه و دیگر علمای اسلام فرموده‌اند و خداوند را همان‌گونه که خود در قرآن کریم توصیف نموده، توصیف کرده و همان‌گونه که پیامبر(ص) تعریف نموده، تعریف کرده‌اند، بدون تحریف، تعطیل و تمثیل. در این رابطه، به آیه شریفه 11 سوره شوری: لَيسَ كَمِثْلِهِ شَيءٌ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ (چیزى مانند او نیست و اوست شنواى بینا) استناد شده است.[۴].
وی در ادامه، با توجه به آیه شریفه 5 سوره طه که قبلا ذکر شد و روایاتی که پیرامون آن وارد شده، به اثبات صفت علو از قرآن کریم و روایات و کیفیت علو پرداخته[۵] و سپس، با اشاره به آیه شریفه 12 و 13 سوره زخرف: جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْفُلْكِ وَ الْأَنْعَامِ مَا تَرْكَبُونَ لِتَسْتَوُوا عَلَى ظُهُورِهِ ثُمَّ تَذْكُرُوا نِعْمَةَ رَبِّكُمْ (برای شما از کشتی‌ها و دامها [وسیله‌اى که] سوار شوید قرار داد، تا بر پُشت آن [ها] قرار گیرید؛ پس چون بر آن [ها] برنشستید، نعمت پروردگار خود را یاد کنید)، به بررسی واژه «الاستواء» و معنای آن، پرداخته است.[۶].
اجماع اهل علم بر اثبات علو؛ صفاتی که خداوند با آنها خود را توصیف کرده و صفاتی که پیامبر(ص) با آنها خداوند را وصف فرموده؛ تنازع علمای متأخر پیرامون برخی از الفاظ قرآن کریم؛ بررسی برخی از روایات واردشده از صحابه و تابعین درباره موضوع علو خداوند؛ بیان عقیده محمد بن عبدالوهاب پیرامون این مسئله و کلام ائمه مشهور فرق و مذاهب و علمای متأخر درباره علو و صفات الهی، دیگر موضوعات مطرح‌شده در کتاب می‌باشد.
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع و توضیح پیرامون برخی از عبارات متن، به اختلاف نسخ اشاره شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.
وابسته‌ها
المسائل و الرسائل المروية عن الإمام أحمد بن حنبل في العقيدة
لوامع الأنوار البهية و سواطع الأسرار الأثرية
تخریب و بازسازی بقیع به روایت اسناد
تاریخ حرم ائمه بقیع و آثار دیگر در مدینه منوره
محبوبیت ائمه بقیع علیهم‌السلام نزد اهل سنت
الوهابية بين المباني الفكرية و النتايج العملية
شناخت سلفیه معنا شناسی تاریخچه پیدایش و تحولات آن
الأجوبة النجفية في الرد علی الفتاوی الوهابية
الوهابية بين المباني الفكرية و النتايج العملية
معجم المؤلفات الإسلامية في الرد علی الفرقة الوهابية
الأجوبة النجفية في الرد علی الفتاوی الوهابية
مباحث في عقائد أهل السنة المسمی المهند علی المفند
وهابیت از دیدگاه مذاهب اهل سنت