دستغیب، سید عبدالحسین

عبدالحسین دستغیب (۱۲۹۲ ـ ۱۳۶۰ش)، معروف به شهید دستغیب، رئیس حوزه علمیهٔ فارس، نماینده ولی فقیه در استان فارس، امام جمعه شیراز و نمایندهٔ استان فارس در مجلس خبرگان قانون اساسی، سومین شهید محراب

دستغیب، عبدالحسین

نام	دستغیب، عبدالحسین
نام‎های دیگر	آیت‌الله دستغیب دستغیب شیرازی، عبدالحسین
نام پدر	سید محمدتقی
متولد	1292 ش یا 1913 م
محل تولد	شیراز
رحلت	1360 ش یا 1402ق یا 1981 م
اساتید	سید ابوالحسن اصفهانى، آقا ضیاء عراقى، آقا سید باقر اصطهباناتى
برخی آثار	گناهان کبیره اخلاق اسلامی (دستغیب) استعاذه (پناهندگی به خدا)
کد مؤلف	AUTHORCODE06793AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، دستغیب (ابهام زدایی) را ببینید.

ولادت

در عاشوراى 1332ق در شیراز در ایام شهادت سالار شهیدان، امام حسین(ع) در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد و به همین مناسبت نامش را «عبدالحسین» نهادند.

خاندان دستغیب از سادات حسنى و حسینى به‌شمار مى‌رفتند که از حدود چهار قرن پیش در شیراز به «دستغیب» معروف شده بودند. سیادت نشان افتخار این خانواده بود و حلقه‌هاى نورانى پیوند او را (با 32 واسطه) به حضرت «زید شهید» فرزند امام سجاد(ع) مى‌رساند.

تحصیلات

ایشان درس را از مکتب‌خانه شروع کرد و با فراگیرى قرآن و نصاب و خواندن چند کتاب منظوم منشور فارسى، دوره مکتب را پشت‌سر گذاشت. پس از آن شروع به تحصیل علوم اسلامی‌نمود و درس‌هاى ابتدایى حوزه علمیه را نزد پدر خواند و از محبت‌هاى پدرانه و استادانه‌اش بهره برد. در سال 1342ق در حالى که یازده ساله بود، پدر را از دست داد و در نوجوانى روح لطیفش سخت آزرده و از نعمت پدر محروم گشت.

پس از فوت پدر، تحصیلات را در مدرسه خان شیراز ادامه داد و از نورانیت و روحانیت مدرسه نیز بهره‌مند بود. او در حوزه شیراز، مدت‌ها به تحصیل پرداخت و نزد اساتیدى همچون شیخ اسماعیل، ملااحمد دارابى، و آیت‌الله ملا على‌اکبر ارسنجانى دوره مقدماتى و سطح را به پایان رساند. پایان یافتن دروس سطح حوزه او همزمان با غائله کشف حجاب رضاخانى بود و دستغیب جوان در همان سنین (حدود 25 سالگى) به مبارزه با این تهاجم بزرگ پرداخت. اما مأموران او را زیر فشار قرار دادند و او نیز در سال 1314ش مجبور به حرکت به سوى نجف شد. در نجف اشرف تحصیلات خود را ادامه داد و با تلاش پیگیر در طول هفت سال به مقام شامخ اجتهاد نایل آمد.

استادان وى در نجف

آیات عظام: سید ابوالحسن اصفهانى، آقا ضیاء عراقى، آقا سید باقر اصطهباناتى، شیخ محمدکاظم شیرازى از معماران علمى او در حوزه نجف بودند.

اساتید اخلاق و تهذیب نفس

روح جستجوگر آن شهید بزرگوار، بلند پروازتر از آن بود که به درس و بحث بسنده کند و از علوم مرسوم حوزه نجف سیراب شود. عطش عصیانگر او پس از سال‌ها درس و تدریس آرام نگرفت و او همچنان در پى‌یافتن صاحب‌دلى بود که بتواند او را به وادى ایمن رسانده، در معرفت خود و خداى خویش به کمال برساند.

در همان ایام این توفیق و موهبت نصیب او شد و به محضر پرفیض استاد اخلاق حوزه نجف، عارف نامور میرزا محمدعلى قاضى تبریزى راه یافت و در مکتب عرفانى او رشد کرد.

پس از گذشت چند سال، مرحوم قاضى به سراى باقى شتافت و او به محضر آیت‌الله آقا شیخ محمدجواد انصارى همدانى را یافت و مدت‌ها تحت نظر وى راه‌هاى ظریف و لطیف معرفت نفس را طى کرد. ارتباط او با آیت‌الله انصارى همدانى در ایامى بود که وى در شیراز به سرمى‌برد و براى استفاده از استاد به همدان مى‌رفت.

مهاجرت به شیراز

در سال 1321ش آیت‌الله دستغیب بر خلاف میل خود و به توصیه استادانش به ایران بازگشت. بنابراین با گرفتن اجازه اجتهاد از استادانش به شیراز مراجعت کرد.

با آمدن به شیراز، از ابتدا در مسجد طالبیون به اقامه جماعت پرداخت و پس از آن چون ماه رمضان نزدیک مى‌شد و جمعیت زیادتر، صلاح دیده شد که طاق منبرى مسجد جامع عتیق شیراز را (شبستان وسطى مسجد جامع) نخاله بردارى و آماده انجام مراسم ماه رمضان شود. این کار با زحمت فراوان انجام شد و مسجد تا حدودى آماده پذیرایى زائران خانه دوست شد.

پس از ماه رمضان و زمینه‌سازى‌ها آقاى دستغیب، تصمیم گرفتند مسجد را از آن غربت درآورند و آن بناى مقدس و دیرینه را احیا نمایند. بر این اساس، کار را شروع کردند. پس از چندین سال تلاش پیگیر، کار تکمیل بنا پایان یافت و از آن پس شهید دستغیب در مسجد جامع عتیق، کار فرهنگى وسیعى را شروع کرد.

او که از پشتوانه غنى اخلاقى برخوردار بود، انسان‌هاى زیادى را جذب مسجد کرد. شیوه‌هاى تربیت اسلامى را در قالبى لطیف براى نسل‌هاى جامعه مطرح کرد و خود عملا به تربیت جوانان و مستعدان جامعه اسلامى همت گماشت. بسیارى از سوره‌هاى قرآن را در آن روزگاران تفسیر کرد (که در بخش تألیفات از آن نام خواهیم برد) و زمینه تربیت عده‌اى را فراهم نمود. این برنامه‌هاى زندگى‌ساز تا قبل از سال 1340 به خوبى پیش مى‌رفت و او در این کار پرتوفیق‌ترین بود. علاوه بر این، در شیراز نیز کارهاى خدماتى فراوانى را بنیان و تکمیل کرد. از ساختمان مساجد و مدارس و تعمیر آن‌ها و تأسیس مراکز خدماتى و خیریه گرفته تا ایجاد مشاغل گوناگون براى کارگران و بیکاران و دستگیرى مستمندان همه را عهده‌دار شد و از عهده خدمت و تلاش به نحو شایسته برآمد.

مبارزات سیاسى

با شروع نهضت روحانیت در سال 1341 مبارزه ایشان با رژیم شاه که از زمان رضاخان ادامه داشت، علنى و آشکار گردید و شب‌هاى جمعه پس از دعاى کمیل، سخنرانى سیاسى و تهییج‌کننده ایشان تا نیمه خرداد 42 در جمع انبوه شنوندگان نقش بزرگى در پیشبرد انقلاب داشت و نوار سخنرانى‌هاى ایشان تا اقصى نقاط ایران منتشر مى‌گردید. در خرداد 42 بازداشت و به تهران اعزام گردیدند و پس از آزادى از زندان مدتى نیز تبعید و در سال 43 نیز مجددا زندانى و تبعید گردیدند و در سال 56 نیز مدتى زندانى و یا در منزل محاصره و تحت نظر بودند و با تمام این فشارها حاضر به مذاکره و مصالحه با رژیم پهلوى نشدند و پرچم مبارزات مردم فارس را در این مدت پانزده ساله بر دوش داشتند.

خدمات بعد از انقلاب

پس از پیروزى انقلاب، به نمایندگى اول فارس در مجلس خبرگان انتخاب شده و همزمان به درخواست اهالى شیراز و فرمان امام خمینى(ره)، امامت جمعه را عهده‌دار شدند و مشغول خدمت به مردم مستضعف بودند.

شهادت

در تاریخ بیستم آذرماه 1360 مطابق با 14 صفر 1402 هنگامى که عازم نماز جمعه بود، به دست منافقین به درجه رفیع شهادت نایل گردید و به اجداد طاهرینش پیوست.

امام خمینی در بیانیه‌ای به مناسبت شهادت آیت‌الله دستغیب، وی را معلم اخلاق و مهذب نفوس و متعهد به اسلام و جمهوری اسلامی نامید.

آثار

شرح کفایة الاصول آخوند خراسانى، تقریرات درس فقه و اصول آیت‌الله شیخ محمدکاظم شیرازى، داستان‌هاى شگفت، رساله توضیح المسائل، شرح فوائد الاصول شیخ انصارى، استعاذه، قلب سلیم، زندگانى صدیقه کبرى فاطمه زهرا(س)، سیدالشهداء(ع)، گنجینه‌اى از قرآن، گناهان کبیره، آدابى از قرآن، سراى دیگر معارفى از قرآن، رازگویى و قرآن، قلب قرآن، حقایقى از قرآن، معراج، قیامت و قرآن، بهشت جاویدان، فاتحه الکتاب، صلوة الخاشعین، و بندگى راز آفرینش.