باستانی پاریزی، محمدابراهیم
| نام | باستانی پاریزی، محمد ابراهیم |
|---|---|
| نام های دیگر | باستانی پاریزی کرمانی، محمد ابراهیم |
| نام پدر | شيخ علي اكبر |
| متولد | 1304 ش |
| محل تولد | پاريز |
| رحلت | ۵ فروردین ۱۳۹۳ تهران |
| اساتید | |
| برخی آثار | گنجعلى خان، تاريخ شاهى قراختائيان، تذكره صفويه کرمان، صحيفه الارشاد (پايان صفويه)، ذوالقرنين يا كوروش كبير |
| کد مؤلف | AUTHORCODE7035AUTHORCODE |
محمدابراهيم باستانى پاريزى (۳ دی ۱۳۰۴ پاریز – ۵ فروردین ۱۳۹۳ تهران)، نویسنده، مورخ، ادیب و استاد بازنشستهٔ دانشگاه تهران
زندگی
در سوم دى‌ماه 1304 در پاريز از توابع شهرستان سیرجان در استان کرمان متولد شد. وى تا پايان تحصيلات ششم ابتدايى در پاريز تحصيل كرد و در عين حال، از محضر پدر خود مرحوم شيخ علي اكبر هم بهره مى‌برد.
پس از پايان تحصيلات ابتدايى و دو سال ترك تحصيل اجبارى، در سال 1320 تحصيلات خود را در دانشسراى مقدماتى کرمان ادامه داد و پس از اخذ ديپلم در سال 1325 براى ادامه تحصيل به تهران آمد و در سال 1326 در دانشگاه تهران در رشته تاريخ تحصيلات خود را پى‌گرفت.
در 1330 از دانشگاه تهران فارغ التحصيل شد و براى انجام تعهد دبيرى به کرمان بازگشت. در همين ايام با همسرش، حبيبه حايرى ازدواج كرد و تا سال 1337ش كه در آزمون دكترى تاريخ پذيرفته شد، در کرمان ماند.
وى دوره دكتراى تاريخ را هم در دانشگاه تهران گذراند و با ارئه پايان‌نامه‌اى درباره ابن اثير، دانشنامه دكتراى خود را دريافت كرد.
وى كار خود را در دانشگاه تهران از سال 1338 با مديريت مجله داخلى دانشكده ادبيات شروع كرد و تا سال 1387 استاد تمام وقت آن دانشگاه بود.
وى در مرداد 1387 حكم بازنشستگى خود را، به صورتى غير مترقبه و همزمان با بازنشستگى 21 استاد ديگر دانشگاه تهران دريافت نمود.
شوق نويسندگى وى در دوران كودكى و نوجوانى در پاريز و با خواندن نشرياتى مانند حبل‌المتين، آينده و مهر برانگيخته شد. باستانى، اولين نوشته‌هاى خود را در سال‌هاى ترك تحصيل اجبارى (1318 و 1319) در قالب روزنامه‌اى به نام باستان و مجله‌اى به نام نداى پاريز نوشت، كه خود در پاريز منتشر مى‌كرد و دو يا سه مشترك داشت.
اولين نوشته او در جرايد آن زمان، مقاله‌اى بود با عنوان «تقصير با مردان است نه زنان» كه در سال 1321 در مجله بيدارى کرمان چاپ شد. پس از آن به عنوان نويسنده يا مترجم از زبان‌هاى عربى و فرانسه مقالات بى‌شمارى در روزنامه‌ها و مجلاتى مانند كيهان، اطلاعات، خواندنى‌ها، يغما، راهنماى كتاب، آينده، كلك و بخارا چاپ كرده است.
اولين كتاب وى «پيغمبر دزدان» نام دارد كه شرح نامه‌هاى طنزگونه شيخ محمدحسن زيدآبادى است و براى اولين بار در سال 1324 در کرمان چاپ شده است. اين كتاب تا كنون به چاپ شانزدهم رسيده است. وى تاكنون بيش از شصت عنوان كتاب تأليف و يا ترجمه كرده است. كتاب‌هاى باستانى پاريزى برخى شامل مجموعه برگزيده‌اى از مقالات وى هستند كه به صورت كتاب جمع‌آورى شده‌اند و برخى از ابتدا به عنوان كتاب نوشته شده‌اند.
از ميان نوشته‌هاى او، هفت كتاب با عنوان «سبعه ثمانيه» متمايز است كه همگى در نام خود عدد هفت را دارند، مانند خاتون هفت قلعه و آسياى هفت سنگ.
به جز كتب و مقالات، باستانى پاريزى شعر هم مى‌گويد و اولين شعر خود را در كودكى در روستاى پاريز و در آرزوى باران سروده است. منتخبى از شعرهاى خود را در سال 1327 در كتابى به نام «يادبود من» به چاپ رسانده‌است.
بر خلاف عمده كتاب‌هاى تاريخى كه نثرى سرد و سنگين دارند، بيشتر نوشته‌هاى تاريخى باستانى پاريزى پر از داستان‌ها، ضرب‌المثل‌ها، حكايات و اشعارى است كه خواندن متن را براى خواننده آسان‌تر و لذت‌بخش‌تر مى‌كند.
آثار
علاوه بر تأليفات مذكور از وى آثار ديگرى نيز به جاى مانده كه از آن جمله است:
- راهنماى آثار تاريخى کرمان
- سلجوقيان و غز در کرمان
- فرماندهان کرمان (تصحيح و تحشيه تاريخ شيخ يحيى)
- گنجعلى خان
- تاريخ شاهى قراختائيان
- تذكره صفويه کرمان
- صحيفه الارشاد (پايان صفويه)
- ذوالقرنين يا كوروش كبير
- محيط سياسى و زندگى مشيرالدوله
- اصول حكومت آتن
- تلاش آزادى
- يعقوب ليث
- سياست و اقتصاد عصر صفوى
- اخبار ايران از ابن اثير (ترجمه الكامل)
- از پاريز تا پاريس
- حماسه كوير
وفات
باستانی پاریزی صبح روز سه شنبه پنجم فروردین ۱۳۹۳ پس از یک ماه بیماری کبد در بیمارستان مهر تهران دیده از جهان فروبست و طبق وصیت خود در قطعه ۲۵۰ بهشت زهرا در کنار همسرش به خاک سپرده شد.