محقق، مهدی

نام	محقق، مهدی
نام های دیگر
نام پدر
متولد	1308 هـ.ش
محل تولد
رحلت
اساتید
برخی آثار	جهانگيرنامه
کد مولف	AUTHORCODE2636AUTHORCODE

مهدى محقق در بهمن 1308ش در مشهد، در خانواده‌اى روحانى به دنيا آمد و تا نه سالگى در آن شهر بود و سپس در سال 1317ش به تهران منتقل گرديد و تحصيلات خود را در سطح ابتدايى و متوسطه دنبال كرد. از سال 1323ش شروع به تحصيلات حوزوى كرد و براى استفاده از محضر استادان بزرگ، در سال‌هاى 1326 و 1327ش به مشهد آمد و در مدرسه نواب اقامت گزيد و علوم حوزوى را در حوزه‌هاى علميه مشهد و تهران تا مرحله اجتهاد فراگرفت و موفق به اخذ درجه اجتهاد از آيت‌الله كاشف الغطاء و سيد محمد تقى خوانسارى گرديد.

در سال 1327ش وارد دانشگاه تهران شد و دوره دكترى الهيات را در سال 1337ش به پايان رسانيد و در سال 1338ش موفق به اخذ درجه دكترى در زبان و ادبيات فارسى از دانشگاه تهران گرديد و در سال 1339ش پس از شركت در آزمون دانشيارى، به عضويت هيئت آموزش گروه زبان و ادبيات فارسى دانشگاه تهران درآمد و پيش از آن، به مدت نه سال، در دبيرستان‌هاى تهران تدريس كرده بود كه مدت سه سال از آن، مدير بخش كتب خطى كتابخانه ملى فرهنگ هم بود. در سال 1340ش از طرف دانشگاه لندن، براى تدريس در دانشكده زبان‌هاى شرقى دعوت شد و به مدت دو سال در آن ديار به سر برد. در سال 1345ش به مقام استادى دانشگاه نائل آمد و تا سال 1361ش كه بازنشسته گرديد، به همان سمت در گروه‌هاى زبان و ادبيات فارسى و عربى، فلسفه و علوم اجتماعى دانشگاه اجتماعى دانشگاه تهران، به تدريس درس‌هاى مختلف پرداخت و طى سال‌هاى 1344 تا 1347 و 1355 تا 1357 و 1360 تا 1361ش در دانشگاه مك گيل كانادا به تدريس فلسفه، كلام و عرفان اسلامى پرداخت و در سال 1347ش شعبه موسسه مطالعات اسلامى آن دانشگاه را در تهران تاسيس كرد و نتيجه آن نشر متجاوز از شصت اثر نفيس در زمينه‌هاى مختلف علوم اسلامى است كه با همكارى متجاوز از سى تن از استادان داخل و سى تن از استادان خارجى در دو مجموعه «سلسله دانش ايرانى» و «تاريخ علوم در اسلام» فراهم آورد و به جامعه علمى تقديم داشت.

در سال 1353ش به عنوان رئيس انجمن استادان زبان و ادبيات فارسى برگزيده شد و با استفاده از امكانات موسسه مطالعات اسلامى، ده اثر به استادان آن رشته تقديم داشت و نيز در همين سال به عنوان عضو هئيت امنا با انجمن فلسفه همكارى كرد و در نشر آثار علمى دانشمندان شيعى ايرانى به وسيله آن انجمن در اين توفيق علمى سهيم گرديد. پس از بازنشستگى سالى سه ماه در كانادا به مدت پنج سال تدريس كرد و پس از آن پنج سال در موسسه بين المللى انديشه و تمدن اسلامى مالزى به عنوان «استاد ممتاز فلسفه اسلامى» به تدريس و تحقيق اشتغال ورزيد و نشر مجموعه‌اى از متون و تحقيقات در زمينه علوم اسلامى را بنيان نهاد كه تا كنون دوازده مجلد از آن به وسيله آن موسسه در تهران و كوالالامپور در مجموعه «انديشه اسلامى» منتشر شده است.

پس از پيروزى انقلاب اسلامى به رياست دانشكده دماوند منصوب شد و پس از آن در سال 1361ش سازمان دائرة المعارف تشيع را پايه‌ريزى كرد و همچنين پس از انتصاب به عضويت هيئت امناى بنياد دائرة المعارف اسلامى در سال 1362ش، مدت دو سال به عنوان مدير عامل آن نهاد را سازمان داد و اداره كرد. بعد از بازنشستگى، در دوره‌هاى فوق ليسانس و دكترى دانشگاه‌هاى مشهد، اصفهان، امام صادق(ع)، شهيد مطهرى، الزهراء، تربيت مدرس، تربيت معلم و آزاد كرج تدريس كرد.

وى كه در مجامع بين المللى نيز عضويت دارد از جمله: فرهنگستان زبان عرب مصر، فرهنگستان زبان عرب دمشق، فرهنگستان علوم و تمدن اسلامى اردن، فرهنگستان علمى هند، انجمن بين المللى تاريخ پزشكى، انجمن بين المللى فلسفه و قرون وسطى و...

آثار

فيلسوف رى محمد بن زكريا رازى؛
مفتاح الطب با خلاصه ترجمه انگليسى و فارسى؛
مجموعه متون و مقالات در تاريخ و اخلاق پزشكى در اسلام و ايران؛
نصاب انگليسى يا زبان‌آموز سنتى ايران (مشتمل بر واژه‌هاى انگليسى با معادل فارسى و عربى)؛
اوامر و نواهى از كتاب معالم الدين و ملاذ المجتهدين؛
شرح بيست و پنج مقدمه در اثبات بارى تعالى از كتاب دلاله الحايرين ابن ميمون؛
شرح حكمة الاشراق (قطب الدين الشيرازى)؛
علوم محضه از آغاز صفويه تا تاسيس دارالفنون (محقق)؛
السيره الفلسفيه (محقق).