الرياضة و أدب النفس
| الرياضه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حکیم ترمذی، محمد بن علی (نويسنده)
آربری، آرتور جان (مصحح) عبدالقادر، علی حسن (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | أدب النفس |
| ناشر | شرکة مکتبة و مطبعة مصطفی البابي الحلبي و اولاده |
| مکان نشر | مصر |
| سال نشر | 1366ق - 1947م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | آداب طریقت - متون قدیمی تا قرن 14 - اخلاق عرفانی - متون قدیمی تا قرن 14 - خود سازی (اسلام) - متون قدیمی تا قرن 14 - نفس (عرفان) - متون قدیمی تا قرن 14 - عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 - تصوف - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP ۲۸۲/۵/ح۷ر۹۲ ۱۳۶۶ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب الرياضة و أدب النفس ، مشتمل بر دو کتاب به قلم حکیم محمد بن علی بن حسن ترمذی (متوفی 296/320ق)، در تبیین ارتباط بین نفس و جسم و مباحث عرفانی است. نویسنده این کتاب از علمای بزرگ صوفیه است که مکتب «حکیمیه» به او نسبت داده می‌شود.
این دو کتاب از سوی آرتور جان آربری و علی حسن عبدالقادر تصحیح انتقادی شده و در یک جلد در 1947 در قاهره به چاپ رسیده است. کتاب اول، به روانکاوی انسان و ارتباط نفس و روح با قلب و صدر پرداخته و کتاب دوم افزون بر مطالب کتاب پیشین، به پرسش‌های عرفانی، به‌خصوص درباره یقین پاسخ داده است[۱].
تلاش زیاد ترمذی در ارتباط دادن بین حقایق نفسانی و جسم مادی است و شاید به همین سبب عنوان «حکیم» به او نسبت داده شده است[۲]. شاید بهترین علت این نتیجه‌گیری را بتوان در برخی از آثار حکیم ترمذی مخصوصاً در «رياضه النفس » وی یافت. «این کتاب دانشنامه موجزی است که مسائل مردم‌شناسی و طریقت را بررسی می‌کند. ترمذی خود از این کتاب در دیگر آثار خویش نقل و به‌عنوان متن درسی به آن اشاره می‌کند. در مسائل انسان‌شناسی و طریقت عرفانی، کتاب رياضة النفس، کامل‌ترین توصیف روشمند از ترمذی در مورد ساختمان بدن انسان و تمام جوارح، اعضا و قوای ذهنی است[۳].
محمد بن علی ترمذی در بخشی از کتاب أدب النفس، تفصیل مطالب را به کتاب دیگرش «صفوة القلوب و أحوالها و هيئة تركيبها» ارجاع داده است[۴].
نمونه مباحث
كتاب الرياضة: فرزند آدم بر هفت چیز سرشته شده است: غفلت، شک، شرک، رغبت، رهبت، شهوت و غضب؛ پس این، هفت خلق و خو است. پس هرگاه نور هدایت بر او بتابد تا پروردگارش را به وحدانیت بشناسد، غفلت و شک و شرک از بین می‌رود و علم یقینی به پروردگارش پیدا می‌کند...[۵].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- عروج‌نیا، پروانه، «ترمذی حکیم یا صوفی»، پژوهش‌نامه عرفان، پاییز و زمستان 1389، شماره 3، ص107 تا 132.
- محمودی، ابوالفضل؛ باهنر، مینا، «حکیم ترمذی و پاسخ به سه پرسش»، پژوهش‌های اعتقادی - کلامی، بهار 1388، شماره 13، ص111 تا 140.