صدرالدین قونوی، محمد بن اسحاق
ابوالمعالى صدرالدین محمد بن اسحاق بن یوسف بن على قونوى (607-673ق)، ملقب به شیخ كبیر، از علماى نامى و عرفاى عالى مقام و مشایخ بزرگ قونیه، مؤلف «اعجاز البیان فى تفسیر ام القرآن»
| نام | صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق |
|---|---|
| نام‌های دیگر | صدرالدین القونوی، محمد بن اسحاق
ص‍در قونوی، محمد بن اسحاق قونوی، صدرالدین محمد بن اسحاق قونوی، محمد بن اسحاق قونوی روم‍ی، محمد بن اسحاق قونیوی، صدرالدین اب‍وال‍م‍ع‍ال‍ی محمد بن اس‍ح‍ق |
| نام پدر | مجدالدین اسحاق |
| متولد | 607ق |
| محل تولد | آناتولی (ترکیه امروزی) |
| رحلت | 673 ق |
| اساتید | محیى‌الدین ابن عربى |
| برخی آثار | المراسلات بین صدرالدین القونوی و نصیرالدین الطوسی
آفاق معرفت: "تبصره المبتدی و تذکره المنتهی" |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03361AUTHORCODE |
ولادت
صدرالدین در 607ق در آناتولی (ترکیه امروزی) به دنیا آمد. پدرش مجدالدین اسحاق از اهالى ملطیّه و از ارادتمندان محیی الدین ابن عربی بود و اندکی بعد از ولادت صدرالدین درگذشت و مادرش به ازدواج شیخ اكبر محیى‌الدین ابن عربى در آمد،
تحصیلات
بدین وسیله صدرالدین نیز در تحت تربیت ناپدرى و دیگر از بزرگان عرفان درآمد و در كنار سلوک و ریاضت به كسب علوم ظاهرى هم پرداخت و در اندک زمانى جامع فقه و حدیث و علوم ظاهرى و عقلى و نقلى گردید، به طورى كه در تمام آنها وحید عصر و مرجع استفادۀ علماى ظاهر و استفاضۀ بزرگان وقت بوده است.
قطب‌الدین شیرازى از شاگردان وى بوده، حضرت شیخ با سعدالدین حمویى ملاقات و رابطۀ محبت و وداد با یكدیگر داشته‌اند. وى با خواجه نصیرالدین طوسى در مسائل حكمت مكاتبات فراوانى داشته و مورد تمجید خواجه بوده است.با مولاناى روم نیز كمال یگانگى را داشته و وظایف تجلیل و احترام تمام در حق یكدیگر معمول مى‌داشته‌اند.شمس‌الدین احمد افلاكى در كتاب مناقب العارفین آورده كه:حضرت چلبى حسام‌الدین از حضرت مولانا پرسیده بود كه نماز شما را كه بگزارد؟ فرمود كه شیخ صدرالدین اولى است.
شاگردان
شیخ مؤیدالدین جندى، مولانا شمس‌الدین ایكى، شیخ فخرالدین عراقى و شیخ سعیدالدین فرغانى قدس‌الله‌تعالی‌ارواحهم و غیر ایشان از اكابر در حجر تربیت وى بوده‌اند و در صحبت وى پرورش یافته‌اند.
شیخ بزرگ محیى‌الدین در آن وقت كه از بلاد مغرب متوجه روم بود، در بعضى مشاهدات خود به وقت ولادت وى، استعداد و علوم و تجلیات و احوال و مقامات وى و هر چه در مدت عمر و بعد از آن بر وى گذشت و خواهد گذشت، مكاشف شد. و چون به قونیه رسید بعد از ولادت وى و وفات پدرش، مادرش به عقد نكاح شیخ در آمد و وى در خدمت و صحبت شیخ تربیت یافت، وى نقاد حكام شیخ است و مقصود شیخ در مسأله وحدت وجود، بر وجهى كه مطابق عقل و شرع باشد، جز به تتبع تحقیقات وى و فهم آن، میسر نمى‌شود.
مى‌گویند مولانا جلال‌الدین در مثنوى به این اشعار اشارۀ به او فرموده:
| پاى استدلاليان چوبين بود | پاى چوبين سخت بى‌تمكين بود |
| غير آن قطب زمان ديده ور | كز ثباتش كوه گردد خيره‌سر |
قونوى به فارسى نیز مسلط بوده و ابیاتى نیز از او نقل كرده‌اند و مشارق الدرارى سیف فرغانى كه شرح قصیدۀ تائیۀ كبراى ابن فارخى است نیز در اصل عربى كردۀ مباحث فارسى اوست كه در كلاس درس بر شاگردان بیان مى‌كرده است.
وفات
قونوی در سال 673ق درگذشت، مقبره صدرالدین قونوی در جوار آرامگاه جلال‌الدین محمد بلخى، یکی دیگر از مراکز پر تردد گردشگران، عرفا و اهالی ادب در ترکیه است .
آثار
- مفتاح غیب الجمع و الوجود، معروف به مفتاح الغیب،
- النصوص فى تحقیق طور المخصوص
- النفحات الالهیة
- الفكوکفى اسرار مستندات الفصوص
- اعجاز البیان فى تأویل ام القرآن
- شرح حدیث الاربعین
- شرح الشجرة النعمانیة فى الدولة العثمانیة
- الرساله الهادیة
- الرساله المفصحة
- التوجه الاتم الاعلى نحو الحق جل و علا
- شرح اسماء الحسنى
- وصایا
- شعب الإیمان
- رساله در بیان مبدأ و معاد
- كتاب الاسماع ببعض كلیات اسرار السماء
- المفاوضات و رسالة الهادیة و رسالات مختصر دیگر قونوى علاه بر اعجاز البیان در كتب عرفانى خود، برخى مطالب قرآنى را ارائه داده است.
وابسته‌ها
ترجمه و متن مرات العارفین و مظهر الكاملین فی ملتمس زبده العابدین
مفتاح الغیب و شرحه مصباح الانس
إعجاز البیان في تفسیر أم القرآن
ترجمه نفحات الهیه (النفحات الالهیة)
المراسلات بین صدرالدین القونوي و نصیرالدین طوسي
مصباح الانس فی شرح مفتاح غیب الجمع و الوجود
اعجاز البيان في تأويل أم القرآن
مفتاح غيب الجمع و الوجود و شرحه مصباح الأنس بين المعقول و المشهود
نصوص من اللتراث الصوفي الغرب إسلامي
ترجمه اعجاز البیان فی تأویل ام القرآن (تفسیر سوره فاتحه)