فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۵۰

مرقد فیض کاشانی در خیابان شهید اسلامی تبار شهر کاشان

نام	فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی
نام‌های دیگر	ف‍ی‍ض‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍رت‍ض‍ی‌ ف‍ی‍ض‌، م‍لا م‍ح‍س‍ن‌ ف‍ی‍ض‌ ک‍اش‍ان‍ی‌، م‍لا م‍ح‍س‍ن‌ ف‍ی‍ض‌ ک‍اش‍ان‍ی‌، م‍ول‍ی‌ م‍ح‍م‍د م‍ح‍س‍ن‌ ک‍اش‍ان‍ی‌، م‍ح‍س‍ن‌ م‍ح‍س‍ن‌ ف‍ی‍ض‌ ک‍اش‍ان‍ی‌ م‍ح‍س‍ن‌ ک‍اش‍ان‍ی‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ش‍اه‌ م‍رت‍ض‍ی‌ م‍لا م‍ح‍س‍ن‌ ف‍ی‍ض‌ Mohsen Fayz Kashani
نام پدر	رضی‌الدین شاه مرتضی
متولد	977ش یا 1598 م
محل تولد	کاشان
رحلت	1059ش یا 1091 ق یا 1680 م
اساتید	ملاّ محمدّ تقى مجلسى شيخ بهايى ميرفندرسكى ميرداماد
برخی آثار	عین الیقین الملقب بالانوار و الاسرار الأصفى في تفسير القرآن الشهاب الثاقب في وجوب صلاة الجمعة العیني
کد مؤلف	AUTHORCODE00464AUTHORCODE

محمّد بن مرتضى مشهور به ملامحسن فيض كاشانى (۹۷۷-۱۰59ش)، حکیم، محدث، مفسر، عارف، شاعر، و يكى از اكابر علما، و فقهاء اخباری دوره صفویه در قرن یازدهم هجری و از شاگردان بر جسته ملاصدرای شیرازی و معاصر با شاه عباس دوم بوده است.

محمد بن محسن علم‌الهدى فرزند ایشان است.

ولادت

در چهاردهم صفر سال 1007ق در كاشان به دنيا آمد. پدر وی رضی‌الدین شاه مرتضی (۹۵۰-۱۰۰۹ق) مردی فقیه، متکلّم، ادیب و مفسر بود و در کاشان حوزه تدریس داشت.

مادر او زهرا خاتون، بانوی عالم و شاعر، دختر ضیاءالعرفاء رازی – از عالمان بزرگ شهر ری – بوده است. جد مرحوم فیض، تاج‌الدین شاه، عالم، عارف و شاعر و از نامداران دوران خویش در کاشان بوده و در همان دیار مدفون است.

تحصیلات

وى در دو سالگى پدر خود را از دست داد و دايى و عمويش تربيت او را به عهده گرفتند. ايشان مقدّمات علوم را تا سن بلوغ در كاشان و در نزد عمو و دايى فرا گرفت. بيست ساله بود كه براى ادامه تحصيل به اصفهان مهاجرت كرد و از اساتيد برجسته‌ى آن ديار كسب فيض نمود. از جمله اساتيد اين عالم بزرگ عبارتند از: ملاّ محمدّ تقى مجلسى، شيخ بهايى، ميرداماد، ميرفندرسكى و ملاّصدرا.

ملاّمحسن پس از آن براى كسب علم از سيد ماجد بحرانى به شيراز كوچ كرد و مدّت دو سال به تكميل علم حديث و روايت پرداخت و بار ديگر به اصفهان بازگشت. بعد از آن براى انجام فريضه‌ى حج به مكّه مشرف شده و در آنجا به ملاقات شيخ محمد زين‌الدين عاملى رفته و از آن بزرگوار نيز كسب فيض نمود. پس از مراجعت از مكّه، وقتى ملاّصدرا از شيراز به شهر مقدّس قم مهاجرت كرد و در روستاى كهك اقامت گزيد، ملاّمحسن و عبدالرّزاق لاهيجى نيز به آنجا رفته و مدّت هشت سال مونس تنهايى او بودند، و در همين دوران بود كه ملاّصدرا دو دختر فاضل و عالم خود را به دو شاگردش ملاّمحسن و ملاّ عبدالرزاق تزويج كرد. سپس ملاّمحسن فيض كاشانى همراه ملاّصدرا به شيراز رفت و بعد از دو سال به كاشان بازگشت و به امر تدريس، تعليم، تبليغ و تألیف و تصنيف مشغول گرديد.

ملامحسن كاشانى در دوران زندگى پربار خود شاگردانى را تقديم جهان تشيّع كرد. از جمله‌ى آن بزرگواران عبارتند از: علم‌الهدى فرزند خود فيض، معين‌الدين فرزند ديگر فيض، عبدالغفور برادر فيض، شاه مرتضى دوّم پسر برادر فيض، ضياءالدين محمّد، ملاّشاه فضل‌الله، ملا محمّدباقر مجلسى، سيّد نعمت‌الله جزايرى، قاضى سعيد قمى، ملا محمدصادق خضرى، شمس‌الدين محمّد قمى، شيخ محمدمحسن عرفان شيرازى و بسيارى از علماى ديگر.

وفات

سرانجام ملامحسن فيض در سن 84 سالگى، در 22 ربيع الثانى سال 1091 در شهر كاشان از دنيا رفت و در قبرستانى كه در زمان حياتش زمين آن را خريدارى و وقف نموده بود، به خاک سپرده شد.