شرح العلامة الخيالي علی النونية: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ج' به 'ه‌ج') |
جز (جایگزینی متن - 'المسائل الخمسون في أصول الدين' به 'المسائل الخمسون في أصول‌الدين') |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
[[خيالي، احمد بن موسي]] (شارح) | [[خيالي، احمد بن موسي]] (شارح) | ||
[[خضر بک، خضر بن | [[خضر بک، خضر بن جلال‌الدین]] (نویسنده) | ||
[[مليباري هندی، عبدالنصير ناتور]] (محقق) | [[مليباري هندی، عبدالنصير ناتور]] (محقق) | ||
| زبان = | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 205/5 /خ6 ج9023 | | کد کنگره =BP 205/5 /خ6 ج9023 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
خضر بيک، خضر بن | خضر بيک، خضر بن جلال‌الدين، 810 - 836ق. جواهر العقايد - نقد و تفسير | ||
شعر - قرن 9ق. | شعر - قرن 9ق. | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
| شابک =977-225-227-9 | | شابک =977-225-227-9 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =14692 | ||
| کتابخوان همراه نور =14692 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۸: | ||
}} | }} | ||
'''شرح العلامة الخيالي علی النونية'''، شرح کتاب نونیه [[خضر بک، خضر بن | '''شرح العلامة الخيالي علی النونية'''، شرح کتاب نونیه [[خضر بک، خضر بن جلال‌الدین|خضر بن جلال‌الدین خضربک]] به قلم [[خيالي، احمد بن موسي|احمد بن موسی خیالی]] است که به تحقیق [[مليباري هندی، عبدالنصير ناتور|عبدالنصیر ناتور ملیباری هندی]] رسیده است. اصل اثر، منظوم و شرحش در قالب نثر است و هر دو به زبان عربی نوشته شده‌اند. شارح، عبارات خودش را با «أقول» شروع می‌کند. محقق، مقدمه‌ای بر کتاب افزوده و در آن به ارائه بیوگرافی شارح و اصل و شرح کتاب پرداخته است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/3 ر.ک: مقدمه کتاب، ص3-138]</ref>. | ||
[[مليباري هندی، عبدالنصير ناتور|عبدالنصیر ناتور]]، خلاصه‌ای از محتوا و کارهایش را | [[مليباري هندی، عبدالنصير ناتور|عبدالنصیر ناتور]]، خلاصه‌ای از محتوا و کارهایش را به‌منظور تکمیل فایده مطالعه، چنین ارائه می‌دهد: محتوای کتاب در دو قسم کلی دراسة و تحقيق ارائه شده است. بخش دراسة در دو باب کلی بیان شده: باب اول به سخن از نویسنده اصل کتاب قصیده نونیه (جواهر العقائد) [[خضر بک، خضر بن جلال‌الدین|خضر بن جلال‌الدین]] مشهور به [[خضر بک، خضر بن جلال‌الدین|خضربک]] و شارح کتاب [[خيالي، احمد بن موسي|احمد بن موسی]] مشهور به [[خيالي، احمد بن موسي|خیالی]] می‌پردازد. این باب سه فصل دارد: در فصل اولش دوران [[خضر بک، خضر بن جلال‌الدین|خضربک]] و خیالی به‌لحاظ سیاسی و اجتماعی و علمی بررسی می‌شود. فصل دوم، حاوی معرفی [[خضر بک، خضر بن جلال‌الدین|خضربک]] و زندگی او ضمن بیان اسم، لقب، نسب، شهرت، زادگاه و زادروز، اساتید، شاگردان، آثار، قصیده نونیه یا جواهر العقائد و وفاتش، است و فصل سوم نیز همین مباحث را (به‌جز معرفی اثر؛ چون در باب دوم، آن را بیان خواهد کرد) درباره احمد بن موسی خیالی داراست<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/8 ر.ک: همان، ص8]</ref>. | ||
دومین باب، به چهار فص تقسیم می‌شود: در فصل اول، از شرح خیالی بر قصیده نونیه ضمن چهار مبحث (نسبت این اثر به وی، موضوع و روش او در این اثر، حواشی شرح خیالی و نسخ خطی این اثر) صحبت می‌شود. | دومین باب، به چهار فص تقسیم می‌شود: در فصل اول، از شرح خیالی بر قصیده نونیه ضمن چهار مبحث (نسبت این اثر به وی، موضوع و روش او در این اثر، حواشی شرح خیالی و نسخ خطی این اثر) صحبت می‌شود. | ||
فصل دوم، روش تحقیق را در قالب اساس اختیار نسخ خطی، بیان | فصل دوم، روش تحقیق را در قالب اساس اختیار نسخ خطی، بیان نسخه‌های مورد اعتماد نویسنده، بنیادهای اختیار متن، اختلافاتی که مورد ذکر نیستند و روش کلی تحقیق این اثر، بیان می‌دارد. | ||
فصل سوم، بیان گزارشی اجمالی از شرح خیالی بر نونیه است و فصل چهارم، شخصیت احمد خیالی را در خلال این شرح معرفی می‌کند. قسم دوم در تحقیق مباحث کتاب است و محتوای مطالب را بیان کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/9 ر.ک: همان، ص9]</ref>. | فصل سوم، بیان گزارشی اجمالی از شرح خیالی بر نونیه است و فصل چهارم، شخصیت احمد خیالی را در خلال این شرح معرفی می‌کند. قسم دوم در تحقیق مباحث کتاب است و محتوای مطالب را بیان کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/9 ر.ک: همان، ص9]</ref>. | ||
| خط ۴۹: | خط ۵۰: | ||
[آنچه گزارش شد بنا بر گفته محقق در مقدمه است، ولی وی در متن تحقیق خود، باب دوم را در سه فصل ارائه نموده است؛ در فهرست مطالب نیز سه فصل برای باب دوم ذکر شده است]. | [آنچه گزارش شد بنا بر گفته محقق در مقدمه است، ولی وی در متن تحقیق خود، باب دوم را در سه فصل ارائه نموده است؛ در فهرست مطالب نیز سه فصل برای باب دوم ذکر شده است]. | ||
[[خيالي، احمد بن موسي|خیالی]]، متکلمی ماتریدی است. محقق، در بخشی از مقدمه‌اش به این مسائل پاسخ داده که آیا خیالی یک ماتریدی صرف است یا در برخی مسائل از ماتریدیان فاصله می‌گیرد و به دیگران مثلاًاشاعره نزدیک می‌شود. علاوه بر این آیا او صرفا ملتزم به مذهب اهل سنت است یا گاهی از آن خارج می‌شود؟ میزان فاصله او با مذاهب فلسفی چیست؟ با توجه به گرایشات صوفیانه‌اش دیدگاهش درباره تصوف چیست؟ و... او در این خصوص از شرح عقاید نسفی نیز کمک گرفته است. | [[خيالي، احمد بن موسي|خیالی]]، متکلمی ماتریدی است. محقق، در بخشی از مقدمه‌اش به این مسائل پاسخ داده که آیا خیالی یک ماتریدی صرف است یا در برخی مسائل از ماتریدیان فاصله می‌گیرد و به دیگران مثلاًاشاعره نزدیک می‌شود. علاوه بر این آیا او صرفا ملتزم به مذهب اهل سنت است یا گاهی از آن خارج می‌شود؟ میزان فاصله او با مذاهب فلسفی چیست؟ با توجه به گرایشات صوفیانه‌اش دیدگاهش درباره تصوف چیست؟ و... او در این خصوص از شرح عقاید نسفی نیز کمک گرفته است. به‍‌هرحال، خیالی جدای از ماتریدی یا اشعری بودنش، یکی از اهل تسنن است و این امر را در شرح بیت: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۶: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
به‌وضوح بیان می‌دارد. البته او عقایدی را که در این کتاب مطرح می‌کند، عقاید اهل سنت و جماعت صحابه و تابعین می‌شمارد. منظور او از اهل سنت و جماعت، اشاعره و ماتریدیه هستند (همان طور که در حواشی نسفیه به این مطلب تصریح می‌کند)<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/77 ر.ک: همان، ص77-78]</ref>. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۵: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[المحصل]] | |||
[[تلخیص المحصل]] | |||
[[شرح العقيدة الإصفهانية]] | |||
[[شرح المقاصد]] | |||
[[الأربعين في أصول‌الدين (رازی)]] | |||
[[الرسالة الكمالية في الحقائق الإلهية]] | |||
[[شرح كتاب الفقه الأكبر]] | |||
[[الإشارة في أصول الكلام للإمام فخرالدين محمد بن عمر بن الحسين الرازي]] | |||
[[شرح النسفیة فی العقیدة الإسلامیة (شرح عقاید اهل سنت و جماعت)]] | |||
[[شرح العقائد النسفية (شرح)]] | |||
[[الأربعين في أصول‌الدين (رازی)]] | |||
[[المطالب العالية من العلم الإلهي]] | |||
[[المواقف]] | |||
[[شرح العقائد النسفية]] | |||
[[شرح جوهرة التوحيد]] | |||
[[أساس التقديس]] | |||
[[طوالع الأنوار من مطالع الأنظار]] | |||
[[شرح جوهرة التوحيد المسماة إتحاف المريد بجوهرة التوحيد]] | |||
[[غاية المرام في علم الكلام]] | |||
[[المواقف في علم الكلام]] | |||
[[القول السديد في شرح جوهرة التوحيد]] | |||
[[المسائل الخمسون في أصول‌الدين]] | |||
[[مقدمات المراشد إلی علم العقائد في دفع شبهات المطلين و الملحدين]] | |||
[[أبكار الأفكار في أصول‌الدين]] | |||
| خط ۷۶: | خط ۱۲۵: | ||
[[رده:آثار کلامی اشاعره. ماتریدیه (قرن 6 – 11)]] | [[رده:آثار کلامی اشاعره. ماتریدیه (قرن 6 – 11)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۰۵
| شرح العلامة الخيالي علی النونية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خيالي، احمد بن موسي (شارح)
خضر بک، خضر بن جلال‌الدین (نویسنده) مليباري هندی، عبدالنصير ناتور (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | جواهر العقائد. شرح
القصيده النونيه. شرح دراسة و تحقيق |
| ناشر | مکتبة وهبة |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-225-227-9 |
| موضوع | خضر بيک، خضر بن جلال‌الدين، 810 - 836ق. جواهر العقايد - نقد و تفسير
شعر - قرن 9ق. کلام ماتريدي - قرن 9ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 205/5 /خ6 ج9023 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شرح العلامة الخيالي علی النونية، شرح کتاب نونیه خضر بن جلال‌الدین خضربک به قلم احمد بن موسی خیالی است که به تحقیق عبدالنصیر ناتور ملیباری هندی رسیده است. اصل اثر، منظوم و شرحش در قالب نثر است و هر دو به زبان عربی نوشته شده‌اند. شارح، عبارات خودش را با «أقول» شروع می‌کند. محقق، مقدمه‌ای بر کتاب افزوده و در آن به ارائه بیوگرافی شارح و اصل و شرح کتاب پرداخته است[۱].
عبدالنصیر ناتور، خلاصه‌ای از محتوا و کارهایش را به‌منظور تکمیل فایده مطالعه، چنین ارائه می‌دهد: محتوای کتاب در دو قسم کلی دراسة و تحقيق ارائه شده است. بخش دراسة در دو باب کلی بیان شده: باب اول به سخن از نویسنده اصل کتاب قصیده نونیه (جواهر العقائد) خضر بن جلال‌الدین مشهور به خضربک و شارح کتاب احمد بن موسی مشهور به خیالی می‌پردازد. این باب سه فصل دارد: در فصل اولش دوران خضربک و خیالی به‌لحاظ سیاسی و اجتماعی و علمی بررسی می‌شود. فصل دوم، حاوی معرفی خضربک و زندگی او ضمن بیان اسم، لقب، نسب، شهرت، زادگاه و زادروز، اساتید، شاگردان، آثار، قصیده نونیه یا جواهر العقائد و وفاتش، است و فصل سوم نیز همین مباحث را (به‌جز معرفی اثر؛ چون در باب دوم، آن را بیان خواهد کرد) درباره احمد بن موسی خیالی داراست[۲].
دومین باب، به چهار فص تقسیم می‌شود: در فصل اول، از شرح خیالی بر قصیده نونیه ضمن چهار مبحث (نسبت این اثر به وی، موضوع و روش او در این اثر، حواشی شرح خیالی و نسخ خطی این اثر) صحبت می‌شود.
فصل دوم، روش تحقیق را در قالب اساس اختیار نسخ خطی، بیان نسخه‌های مورد اعتماد نویسنده، بنیادهای اختیار متن، اختلافاتی که مورد ذکر نیستند و روش کلی تحقیق این اثر، بیان می‌دارد.
فصل سوم، بیان گزارشی اجمالی از شرح خیالی بر نونیه است و فصل چهارم، شخصیت احمد خیالی را در خلال این شرح معرفی می‌کند. قسم دوم در تحقیق مباحث کتاب است و محتوای مطالب را بیان کرده است[۳].
[آنچه گزارش شد بنا بر گفته محقق در مقدمه است، ولی وی در متن تحقیق خود، باب دوم را در سه فصل ارائه نموده است؛ در فهرست مطالب نیز سه فصل برای باب دوم ذکر شده است].
خیالی، متکلمی ماتریدی است. محقق، در بخشی از مقدمه‌اش به این مسائل پاسخ داده که آیا خیالی یک ماتریدی صرف است یا در برخی مسائل از ماتریدیان فاصله می‌گیرد و به دیگران مثلاًاشاعره نزدیک می‌شود. علاوه بر این آیا او صرفا ملتزم به مذهب اهل سنت است یا گاهی از آن خارج می‌شود؟ میزان فاصله او با مذاهب فلسفی چیست؟ با توجه به گرایشات صوفیانه‌اش دیدگاهش درباره تصوف چیست؟ و... او در این خصوص از شرح عقاید نسفی نیز کمک گرفته است. به‍‌هرحال، خیالی جدای از ماتریدی یا اشعری بودنش، یکی از اهل تسنن است و این امر را در شرح بیت:
| هذي عقائد عبدمذنب جان | يرضی بها کل موصوف بإيمان |
به‌وضوح بیان می‌دارد. البته او عقایدی را که در این کتاب مطرح می‌کند، عقاید اهل سنت و جماعت صحابه و تابعین می‌شمارد. منظور او از اهل سنت و جماعت، اشاعره و ماتریدیه هستند (همان طور که در حواشی نسفیه به این مطلب تصریح می‌کند)[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق.
وابسته‌ها
الرسالة الكمالية في الحقائق الإلهية
الإشارة في أصول الكلام للإمام فخرالدين محمد بن عمر بن الحسين الرازي
شرح النسفیة فی العقیدة الإسلامیة (شرح عقاید اهل سنت و جماعت)
المطالب العالية من العلم الإلهي
طوالع الأنوار من مطالع الأنظار
شرح جوهرة التوحيد المسماة إتحاف المريد بجوهرة التوحيد
القول السديد في شرح جوهرة التوحيد
مقدمات المراشد إلی علم العقائد في دفع شبهات المطلين و الملحدين