هاشمی رفسنجانی، اکبر: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۵۲

اکبر هاشمى رفسنجانی (1313-1395ش)، روحانی و سیاستمدار، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس اسبق مجلس خبرگان رهبری، نخستین رئیس مجلس شورای اسلامی و چهارمین رئیس جمهور در دو دوره پیاپی بین سال‌های 1368 تا 1376ش و به عنوان یکی از پرنفوذترین شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران.

هاشمی رفسنجانی، اکبر

نام	هاشمی رفسنجانی، اکبر
نام‌های دیگر	هاشمی بهرمانی
نام پدر	حاج میرزا علی
متولد	۳ شهریور ۱۳۱۳ش
محل تولد	رفسنجان
رحلت	یکشنبه ۱۹ دی ۱۳۹۵ش
اساتید	امام خمینى(ره)، آیت‌الله گلپایگانى، شیخ مصطفى اعتمادى، نورى همدانى، مجاهدى و آیت‌الله تبریزى
برخی آثار	تفسیر راهنما فرهنگ قرآن
کد مؤلف	AUTHORCODE04451AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، هاشمی (ابهام زدایی) را ببینید.

ولادت

در ۳ شهریور ۱۳۱۳ش، در شهر سوق از توابع رفسنجان در خانواده‌اى روحانى متولد شد.

تحصیلات

ایشان خود در این باره مى‌گوید:

من در سن پنج‌ سالگى به‌همراه برادرم حاج قاسم که دو سال از من بزرگ‌تر بود، تحصیل را شروع کردم. آنچه در مکتب‌خانه به ما مى‌آموختند، همان کتاب‌هاى مدرسه رسمى بود، به اضافه قرآن و چیزهایى مثل گلستان، نصاب و... از هفت‌ سالگى علاوه بر مکتب، از معلومات پدر (حاج میرزا على هاشمى بهرمانى) نیز استفاده کردم. رفته‌رفته مکتب‌خانه نمى‌توانست جواب‌گوى نیاز ما باشد. چهارده‌ ساله بودم که به پیشنهاد پسرعمویم، محمد، تصمیم گرفتیم که همراه کاروان جهت تحصیل علوم دینى به قم سفر کنیم»^[۱]

ایشان بعد از هجرت به شهر قم بعد از گذراندن دروس مقدمات و سطح با حضور در دروس خارج فقه و اصول به درجه رفیع اجتهاد نایل آمد.

اساتید

اساتید مقدمات

آقاى هاشمى رفسنجانى با بهره‌گیرى از اساتید مختلف، مدارج آموزشى و مراحل کسب علوم حوزوى را یکى پس از دیگرى طى کرد؛ به‌طورى‌که کتاب «صرف میر» را نزد پسرعمویش شیخ محمد که از نظر درس از وى جلوتر بود، فراگرفت و این درس را با آقاى شیخ جعفر شجونى بحث کرد. در ادامه تحصیل، باقى‌مانده «جامع المقدمات» و سطح متوسط؛ یعنى کتاب‌هاى «سیوطى»، «حاشیه»، «معالم»، «مغنى»، «مطول» و «شرح لمعه» را نزد آقایان شهید سید محمدرضا سعیدى، محمدى گیلانى، علوى بروجردى، آدینه‌وند، نعمت‌الله صالحى نجف‌آبادى، دکتر محسن جهانگیرى، امام موسى صدر و شیخ حسن شب‌زنده‌دار تحصیل نمود.

اساتید دوره سطح و خارج

براى فراگیرى سطح عالى فقه و اصول (رسائل، مکاسب و کفایه)، از حضرات آیات منتظرى، مشکینى، سید محمدباقر سلطانى طباطبایى، شهید صدوقى، فکور، صالحى نجف‌آبادى، شیخ مصطفى اعتمادى، نورى همدانى، مجاهدى و آیت‌الله تبریزى استفاده کرد و همچنین درس خارج فقه و اصول را از آیت‌الله بروجردى، امام خمینى(ره)، آیت‌الله گلپایگانى، آیت‌الله شریعتمدارى، آیت‌الله محقق داماد، آیت‌الله شیخ مرتضى حائرى یزدى و آیت‌الله مرعشى نجفى آموخت. همچنین چون محل سکونتش در سال‌هاى اول اقامت در قم، در مقابل بیت امام خمینى(ره)، واقع شده بود، او توفیق پیدا کرد که علاوه بر فراگیرى فقه، اصول و فلسفه، در مبانى سیاسى، اجتماعى، عرفانى و اخلاقى نیز از ایشان کسب فیض کند.

در فلسفه و تفسیر از علامه طباطبایى و آقایان میرزا ابوالفضل زاهدى و منتظرى بهره جست و در مسافرتى که به نجف اشرف داشت، در درس خارج آیات عظام: خویى، آمیرزا باقر زنجانى، حکیم و شاهرودى شرکت کرد و از آنها استفاده علمی‌برد و سرانجام به درجه رفیع اجتهاد نایل آمد^[۲]

مبارزه

ایشان از سال 1337 تا دوران پیروزى شکوهمند انقلاب اسلامى ایران در تمامى صحنه‌هاى مبارزاتى، حضورى چشمگیر داشت؛ چنان‌که دستگیرى‌هاى مکرر در 7 دوره متناوب از سال‌هاى 1337 تا 1357 در مجموع چهار سال و پنج ماه نتوانست در عزم ایشان بر تداوم نهضت اسلامى به رهبرى امام خمینى(ره) خللى ایجاد نماید.

مسئولیت‌ها

آیت‌الله هاشمى رفسنجانى در دوران پیروزى انقلاب اسلامى از اعضاى مؤثر و برجسته شوراى انقلاب بود و سپس فعالیت‌هاى خود را در عرصه‌هاى گوناگون پى‌گیرى کرد؛ از جمله فعالیت‌ها و سمت‌هاى وى عبارتند از:

عضویت در حزب جمهورى؛
سرپرستی وزارت کشور؛
ریاست مجلس شوراى اسلامى؛
امامت جمعه موقت تهران؛
جانشینی فرماندهى کل قوا؛
نیابت ریاست مجلس خبرگان؛
ریاست جمهورى؛
ریاست شوراى عالى انقلاب فرهنگى؛
ریاست شوراى عالى امنیت ملى؛
ریاست مجلس خبرگان رهبرى.
ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام.

آیت‌الله هاشمى رفسنجانى پس از انقلاب اسلامى عناوین افتخارى متعددى از مجامع علمى مختلف دنیا کسب کرد و دانشگاه تهران نیز عنوان دکتراى افتخارى علوم سیاسى را به ایشان اهدا نموده است^[۳]

وفات

پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب به مناسبت رحلت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی

بسم الله الرحمن الرحیم

انّا لله و انّا الیه راجعون با دریغ و تأسف خبر درگذشت ناگهانی رفیق دیرین، و همسنگر و همگام دوران مبارزات نهضت اسلامی، و همکار نزدیک سالهای متمادی در عهد جمهوری اسلامی جناب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای حاج شیخ اکبر هاشمی رفسنجانی را دریافت کردم.

فقدان همرزم و همگامی که سابقه‌ همکاری و آغاز همدلی و همکاری با وی به پنجاه و نه سال تمام می‌رسد، سخت و جانکاه است. چه دشواریها و تنگناها که در این ده‌ها سال بر ما گذشت و چه همفکریها و همدلیها که در برهه‌های زیادی ما را با یکدیگر در راهی مشترک به تلاش و تحمل و خطرپذیری کشانید.

هوش وافر و صمیمیت کم‌نظیر او در آن سالها، تکیه‌گاه مطمئنی برای همه‌ی کسانی که با وی همکار بودند به ویژه برای اینجانب به شمار می‌آید. اختلاف نظرها و اجتهادهای متفاوت در برهه‌هائی از این دوران طولانی هرگز نتوانست پیوند رفاقتی را که سرآغاز آن در بین‌الحرمین کربلای معلّی بود به کلی بگسلد و وسوسه‌ی خناسانی که در سال‌های اخیر با شدت و جدیت در پی بهره‌برداری از این تفاوت‌های نظری بودند، نتوانست در محبت شخصی عمیق او نسبت به این حقیر خلل وارد آورد. او نمونه‌ کم نظیری از نسل اول مبارزان ضد ستم شاهی و از رنج دیدگان این راه پر خطر و پر افتخار بود.

سال‌ها زندان و تحمل شکنجه‌های ساواک و مقاومت در برابر این همه و آن گاه مسئولیت‌های خطیر در دفاع مقدس و ریاست مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان و غیره، برگ‌های درخشان زندگی پر فراز و نشیب این مبارز قدیمی است. با فقدان هاشمی اینجانب هیچ شخصیت دیگری را نمی‌شناسم که تجربه‌ای مشترک و چنین دراز مدت را با او در نشیب و فرازهای این دوران تاریخ ساز به یاد داشته باشم.

اکنون این مبارز کهنسال در محضر محاسبه‌ی الهی با پرونده‌ای مشحون از تلاش و فعالیت گوناگون قرار دارد، و این سرنوشت همه‌ ما مسئولان جمهوری اسلامی است. غفران و رحمت و عفو الهی را برای وی از صمیم قلب تمنا می‌کنم و به همسر گرامی و فرزندان و برادران و دیگر بازماندگان ایشان تسلیت عرض می‌کنم.

غفرالله لنا و له سید على خامنه‌اى 19 دیماه 1395

سرانجام ایشان در روز یکشنبه 19 دی ماه سال 1395 دار فانی را وداع گفت و پس از اقامه نماز توسط آیت‌الله خامنه‌ای، در حرم مطهر امام خمینی دفن گردید.

آثار

تفسیر راهنما؛
فرهنگ قرآن؛
دوران مبارزه؛
انقلاب و پیروزى؛
انقلاب در بحران؛
عبور از بحران؛
آرامش و چالش؛
به‌سوى سرنوشت؛
امید و دلواپسى^[۴]

پانويس

↑ پایگاه اطلاع‌رسانى: http://www.hashemirafsanjani.ir
↑ ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، ص3-4
↑ http://www.hashemirafsanjani.ir
↑ ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، ص 13

منابع مقاله

ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، «زندگى‌نامه آیت‌الله هاشمى رفسنجانى»، ایران، تهران، بی تا.

پایگاه آیت‌الله هاشمى رفسنجانى، به آدرس: http://www.hashemirafsanjani.ir.

وابسته‌ها

هاشمی رفسنجانی مصاحبه ها

هاشمی رفسنجانی خطبه‌های نماز جمعه

مجموعه نطق‌های پیش از دستور هاشمی رفسنجانی

سرگذشت فلسطین، یا، کارنامه سیاه استعمار

در رابطه با انقلاب اسلامی

گفتارهای تربیتی

هاشمي رفسنجاني، سخنرانيها (ويرايش جديد)

سرگذشت فلسطين (چاپ دفتر تبليغات)

فرهنگ قرآن (ويرايش قديم)

ارزشها و مکتبها

چالشهای روابط ایران و غرب، بررسی روابط ایران و آلمان (از وحدت دو آلمان تا بحران میکونوس)

کارنامه و خاطرات سالهای 1357 و 1358

کارنامه و خاطرات سال شصت

کارنامه و خاطرات سال شصت و یک

کارنامه و خاطرات سال شصت و سه

کارنامه و خاطرات سال شصت و چهار

کارنامه و خاطرات سال 1365 هزار و سیصد و شصت و پنج

کارنامه و خاطرات سال شصت و دو

سرگذشت فلسطين، يا، کارنامه سياه استعمار (قم)

عدالت اجتماعی (تبعیض نژادی)

کارنامه و خاطرات سال 1366 هزار و سیصد و شصت و شش

کارنامه و خاطرات سال 1363 هزار و سیصد و شصت و سه

کارنامه و خاطرات سال 1359 هزار و سیصد و پنجاه و نه

کارنامه و خاطرات 1360 هزار و سیصد و شصت

کارنامه و خاطرات 1361 هزار و سیصد و شصت و یک

کارنامه و خاطرات سال 1362 هزار و سیصد و شصت و دو

دوران مبارزه؛ خاطرات، تصویرها، اسناد، گاه شمار

کارنامه و خاطرات سال 1364 هزار و سیصد و شصت و چهار

[1] پایگاه اطلاع‌رسانى: http://www.hashemirafsanjani.ir

[2] ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، ص3-4

[3] ttp://www.hashemirafsanjani.ir

[4] ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، ص 13

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+<div class="wikiInfo">
 [[پرونده:NUR04451.jpg|بندانگشتی|هاشمی رفسنجانی، اکبر]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type='authorName'|هاشمی رفسنجانی، اکبر
+! نام!! data-type="authorName" |هاشمی رفسنجانی، اکبر
 |-
-|نام های دیگر
+|نام‌های دیگر
-|data-type='authorOtherNames'| هاشمی بهرمانی
+| data-type="authorOtherNames" | هاشمی بهرمانی
 |-
 |نام پدر
-|data-type='authorfatherName'|حاج میرزا علی
+| data-type="authorfatherName" |حاج میرزا علی
 |-
 |متولد
-|data-type='authorbirthDate'|1313 ش
+| data-type="authorbirthDate" |۳ شهریور ۱۳۱۳ش
 |-
 |محل تولد
-|data-type='authorBirthPlace'|رفسنجان
+| data-type="authorBirthPlace" |رفسنجان
 |-
 |رحلت
-|data-type='authorDeathDate'|یکشنبه ۱۹ دی ۱۳۹۵
+| data-type="authorDeathDate" |یکشنبه ۱۹ دی ۱۳۹۵ش
 |-
 |اساتید
-|data-type='authorTeachers'|امام خمینى(ره)، آیت‌الله گلپایگانى، شیخ [[اعتمادی، مصطفی|مصطفى اعتمادى]]، نورى همدانى، مجاهدى و آیت‌الله تبریزى
+| data-type="authorTeachers" |امام خمینى(ره)، آیت‌الله گلپایگانى، شیخ [[اعتمادی، مصطفی|مصطفى اعتمادى]]، نورى همدانى، مجاهدى و آیت‌الله تبریزى
 |-
 |برخی آثار
-|data-type='authorWritings'|[[تفسیر راهنما]]
+| data-type="authorWritings" |[[تفسیر راهنما]]
 [[فرهنگ قرآن]]
-|-class='articleCode'
+|- class="articleCode"
-|کد مولف
+|کد مؤلف
-|data-type='authorCode'|AUTHORCODE4451AUTHORCODE
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE04451AUTHORCODE
 |}
 </div>
+{{کاربردهای دیگر|هاشمی (ابهام زدایی)}}
+'''اکبر هاشمى رفسنجانی''' (1313-1395ش)، روحانی و سیاستمدار، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس اسبق مجلس خبرگان رهبری، نخستین رئیس مجلس شورای اسلامی و چهارمین رئیس جمهور در دو دوره پیاپی بین سال‌های 1368 تا 1376ش و به عنوان یکی از پرنفوذترین شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران.
-'''اکبر هاشمى رفسنجانی'''، روحانی و سیاستمدار، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس اسبق مجلس خبرگان رهبری، نخستین رئیس مجلس شورای اسلامی و چهارمین رئیس جمهور در دو دوره پیاپی بین سال‌های 1368 تا 1376 و به عنوان یکی از پرنفوذترین شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران.
 ==ولادت==
-در سال 1313ش، در شهر سوق از توابع رفسنجان در خانواده‌اى روحانى متولد شد.
+در ۳ شهریور ۱۳۱۳ش، در شهر سوق از توابع رفسنجان در خانواده‌اى روحانى متولد شد.
 ==تحصیلات==
 ایشان خود در این باره مى‌گوید:
-من در سن پنج‌ سالگى به‌همراه برادرم حاج قاسم که دو سال از من بزرگ‌تر بود، تحصیل را شروع کردم. آنچه در مکتب‌خانه به ما مى‌آموختند، همان کتاب‌هاى مدرسه رسمى بود، به اضافه قرآن و چیزهایى مثل [[گلستان سعدی: پس از مقابله هفت نسخه خطی و ده نسخه چاپی|گلستان]]، [[نصاب الصبيان|نصاب]] و... از هفت‌ سالگى علاوه بر مکتب، از معلومات پدر (حاج میرزا على هاشمى بهرمانى) نیز استفاده کردم. رفته‌رفته مکتب‌خانه نمى‌توانست جواب‌گوى نیاز ما باشد. چهارده‌ ساله بودم که به پیشنهاد پسرعمویم، محمد، تصمیم گرفتیم که همراه کاروان جهت تحصیل علوم دینى به قم سفر کنیم» <ref>پایگاه اطلاع‌رسانى: http://www.hashemirafsanjani.ir</ref>
+من در سن پنج‌ سالگى به‌همراه برادرم حاج قاسم که دو سال از من بزرگ‌تر بود، تحصیل را شروع کردم. آنچه در مکتب‌خانه به ما مى‌آموختند، همان کتاب‌هاى مدرسه رسمى بود، به اضافه قرآن و چیزهایى مثل [[گلستان سعدی: پس از مقابله هفت نسخه خطی و ده نسخه چاپی|گلستان]]، [[نصاب الصبيان|نصاب]] و... از هفت‌ سالگى علاوه بر مکتب، از معلومات پدر (حاج میرزا على هاشمى بهرمانى) نیز استفاده کردم. رفته‌رفته مکتب‌خانه نمى‌توانست جواب‌گوى نیاز ما باشد. چهارده‌ ساله بودم که به پیشنهاد پسرعمویم، محمد، تصمیم گرفتیم که همراه کاروان جهت تحصیل علوم دینى به قم سفر کنیم»<ref>پایگاه اطلاع‌رسانى: http://www.hashemirafsanjani.ir</ref>
 ایشان بعد از هجرت به شهر قم بعد از گذراندن دروس مقدمات و سطح با حضور در دروس خارج فقه و اصول به درجه رفیع اجتهاد نایل آمد.
 ==اساتید==
@@ خط ۵۶: / خط ۵۳: @@
 ===اساتید دوره سطح و خارج===
-براى فراگیرى سطح عالى فقه و اصول ([[فرائد الأصول|رسائل]]، [[المكاسب (حاشيه میرزا فتاح شهيدي)|مکاسب]] و [[كفاية الأصول (جامعه مدرسین)|کفایه]])، از حضرات آیات [[منتظری، حسینعلی|منتظرى]]، [[مشکینی اردبیلی، علی|مشکینى]]، سید محمدباقر سلطانى طباطبایى، شهید صدوقى، فکور، صالحى نجف‌آبادى، شیخ [[اعتمادی، مصطفی|مصطفى اعتمادى]]، [[نوری همدانی، حسین|نورى همدانى]]، مجاهدى و آیت‌الله [[تبریزی، جواد|تبریزى]] استفاده کرد و همچنین درس خارج فقه و اصول را از آیت‌الله [[بروجردی، حسین|بروجردى]]، [[خمینی، سید روح‌الله|امام خمینى]](ره)، آیت‌الله [[گلپایگانی، محمدرضا|گلپایگانى]]، آیت‌الله [[شریعتمداری، کاظم|شریعتمدارى]]، آیت‌الله [[محقق داماد، محمد|محقق داماد]]، آیت‌الله شیخ [[حائری، مرتضی|مرتضى حائرى یزدى]] و آیت‌الله [[مرعشی، شهاب‌الدین|مرعشى نجفى]] آموخت. همچنین چون محل سکونتش در سال‌هاى اول اقامت در قم، در مقابل بیت امام خمینى(ره)، واقع شده بود، او توفیق پیدا کرد که علاوه بر فراگیرى فقه، اصول و فلسفه، در مبانى سیاسى، اجتماعى، عرفانى و اخلاقى نیز از ایشان کسب فیض کند.
+براى فراگیرى سطح عالى فقه و اصول ([[فرائد الأصول|رسائل]]، [[المكاسب (حاشيه میرزا فتاح شهيدي)|مکاسب]] و [[كفاية الأصول (جامعه مدرسین)|کفایه]])، از حضرات آیات [[منتظری، حسینعلی|منتظرى]]، [[مشکینی اردبیلی، علی|مشکینى]]، سید محمدباقر سلطانى طباطبایى، شهید صدوقى، فکور، صالحى نجف‌آبادى، شیخ [[اعتمادی، مصطفی|مصطفى اعتمادى]]، [[نوری همدانی، حسین|نورى همدانى]]، مجاهدى و آیت‌الله [[تبریزی، جواد|تبریزى]] استفاده کرد و همچنین درس خارج فقه و اصول را از آیت‌الله [[بروجردی، حسین|بروجردى]]، [[خمینی، سید روح‌الله|امام خمینى]](ره)، آیت‌الله [[گلپایگانی، سید محمدرضا|گلپایگانى]]، آیت‌الله [[شریعتمداری، کاظم|شریعتمدارى]]، آیت‌الله [[محقق داماد، سید محمد|محقق داماد]]، آیت‌الله شیخ [[حائری، مرتضی|مرتضى حائرى یزدى]] و آیت‌الله [[مرعشی، سید شهاب‌الدین|مرعشى نجفى]] آموخت. همچنین چون محل سکونتش در سال‌هاى اول اقامت در قم، در مقابل بیت امام خمینى(ره)، واقع شده بود، او توفیق پیدا کرد که علاوه بر فراگیرى فقه، اصول و فلسفه، در مبانى سیاسى، اجتماعى، عرفانى و اخلاقى نیز از ایشان کسب فیض کند.
-در فلسفه و تفسیر از [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبایى]] و آقایان میرزا ابوالفضل زاهدى و منتظرى بهره جست و در مسافرتى که به نجف اشرف داشت، در درس خارج آیات عظام: [[خویی، ابوالقاسم|خویى]]، آمیرزا باقر زنجانى، [[حکیم، محسن|حکیم]] و [[حسینی شاهرودی، محمود|شاهرودى]] شرکت کرد و از آنها استفاده علمى برد و سرانجام به درجه رفیع اجتهاد نایل آمد <ref>ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، ص3-4</ref>
+در فلسفه و تفسیر از [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبایى]] و آقایان میرزا ابوالفضل زاهدى و منتظرى بهره جست و در مسافرتى که به نجف اشرف داشت، در درس خارج آیات عظام: [[خویی، ابوالقاسم|خویى]]، آمیرزا باقر زنجانى، [[حکیم، سید محسن|حکیم]] و [[حسینی شاهرودی، محمود|شاهرودى]] شرکت کرد و از آنها استفاده علمی‌برد و سرانجام به درجه رفیع اجتهاد نایل آمد<ref>ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، ص3-4</ref>
 == مبارزه ==
@@ خط ۸۱: / خط ۷۸: @@
 آیت‌الله هاشمى رفسنجانى پس از انقلاب اسلامى عناوین افتخارى متعددى از مجامع علمى مختلف دنیا کسب کرد و دانشگاه تهران نیز عنوان دکتراى افتخارى علوم سیاسى را به ایشان اهدا نموده است<ref>http://www.hashemirafsanjani.ir</ref>
-== آثار==
-#تفسیر راهنما؛
-#فرهنگ قرآن؛
-#دوران مبارزه؛
-#انقلاب و پیروزى؛
-#انقلاب در بحران؛
-#عبور از بحران؛
-#آرامش و چالش؛
-#به‌سوى سرنوشت؛
-#امید و دلواپسى<ref>ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، ص 13</ref>
 ==وفات==
@@ خط ۱۰۳: / خط ۸۷: @@
 با دریغ و تأسف خبر درگذشت ناگهانی رفیق دیرین، و همسنگر و همگام دوران مبارزات نهضت اسلامی، و همکار نزدیک سالهای متمادی در عهد جمهوری اسلامی جناب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای حاج شیخ اکبر هاشمی رفسنجانی را دریافت کردم.
-فقدان همرزم و همگامی که سابقه‌ همکاری و آغاز همدلی و همکاری با وی به پنجاه و نه سال تمام می‌رسد، سخت و جانکاه است. چه دشواریها و تنگناها که در این دهها سال بر ما گذشت و چه همفکریها و همدلیها که در برهه‌های زیادی ما را با یکدیگر در راهی مشترک به تلاش و تحمل و خطرپذیری کشانید.
+فقدان همرزم و همگامی که سابقه‌ همکاری و آغاز همدلی و همکاری با وی به پنجاه و نه سال تمام می‌رسد، سخت و جانکاه است. چه دشواریها و تنگناها که در این ده‌ها سال بر ما گذشت و چه همفکریها و همدلیها که در برهه‌های زیادی ما را با یکدیگر در راهی مشترک به تلاش و تحمل و خطرپذیری کشانید.
-هوش وافر و صمیمیت کم‌نظیر او در آن سالها، تکیه‌گاه مطمئنی برای همه‌ی کسانی که با وی همکار بودند به ویژه برای اینجانب به شمار می‌آید. اختلاف نظرها و اجتهادهای متفاوت در برهه‌هائی از این دوران طولانی هرگز نتوانست پیوند رفاقتی را که سرآغاز آن در بین‌الحرمین کربلای معلّی بود به کلی بگسلد و وسوسه‌ی خناسانی که در سال های اخیر با شدت و جدیت در پی بهره برداری از این تفاوت های نظری بودند، نتوانست در محبت شخصی عمیق او نسبت به این حقیر خلل وارد آورد.
+هوش وافر و صمیمیت کم‌نظیر او در آن سالها، تکیه‌گاه مطمئنی برای همه‌ی کسانی که با وی همکار بودند به ویژه برای اینجانب به شمار می‌آید. اختلاف نظرها و اجتهادهای متفاوت در برهه‌هائی از این دوران طولانی هرگز نتوانست پیوند رفاقتی را که سرآغاز آن در بین‌الحرمین کربلای معلّی بود به کلی بگسلد و وسوسه‌ی خناسانی که در سال‌های اخیر با شدت و جدیت در پی بهره‌برداری از این تفاوت‌های نظری بودند، نتوانست در محبت شخصی عمیق او نسبت به این حقیر خلل وارد آورد.
 او نمونه‌ کم نظیری از نسل اول مبارزان ضد ستم شاهی و از رنج دیدگان این راه پر خطر و پر افتخار بود.
-سال ها زندان و تحمل شکنجه های ساواک و مقاومت در برابر این همه و آن گاه مسئولیت های خطیر در دفاع مقدس و ریاست مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان و غیره، برگ های درخشان زندگی پر فراز و نشیب این مبارز قدیمی است.
+سال‌ها زندان و تحمل شکنجه‌های ساواک و مقاومت در برابر این همه و آن گاه مسئولیت‌های خطیر در دفاع مقدس و ریاست مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان و غیره، برگ‌های درخشان زندگی پر فراز و نشیب این مبارز قدیمی است.
 با فقدان هاشمی اینجانب هیچ شخصیت دیگری را نمی‌شناسم که تجربه‌ای مشترک و چنین دراز مدت را با او در نشیب و فرازهای این دوران تاریخ ساز به یاد داشته باشم.
@@ خط ۱۳۴: / خط ۱۱۸: @@
 }}
 سرانجام ایشان در روز یکشنبه 19 دی ماه سال 1395 دار فانی را وداع گفت و پس از اقامه نماز توسط [[خامنه‌ای، سید علی|آیت‌الله خامنه‌ای]]، در حرم مطهر امام خمینی دفن گردید.
+== آثار==
+#تفسیر راهنما؛
+#فرهنگ قرآن؛
+#دوران مبارزه؛
+#انقلاب و پیروزى؛
+#انقلاب در بحران؛
+#عبور از بحران؛
+#آرامش و چالش؛
+#به‌سوى سرنوشت؛
+#امید و دلواپسى<ref>ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، ص 13</ref>
 ==پانويس ==
@@ خط ۱۴۳: / خط ۱۳۸: @@
 پایگاه آیت‌الله هاشمى رفسنجانى، به آدرس: http://www.hashemirafsanjani.ir.
+{{انقلاب اسلامی}}
+{{خبرگان قانون اساسی}}
 {{فقیهان شیعه}}
+{{مفسران شیعه}}
-== وابسته‌ها ==
+==وابسته‌ها==
 {{وابسته‌ها}}
 [[تفسیر راهنما]]
 [[فرهنگ قرآن]]
+[[زن و عدالت اجتماعى]]
+[[برگزیده فرهنگ قرآن]]
 [[هاشمی رفسنجانی مصاحبه ها]]
-[[هاشمی رفسنجانی خطبه های نماز جمعه]]
+[[هاشمی رفسنجانی خطبه‌های نماز جمعه]]
-[[مجموعه نطق های پیش از دستور هاشمی رفسنجانی]]
+[[مجموعه نطق‌های پیش از دستور هاشمی رفسنجانی]]
-[[سرگذشت فلسطین، یا، کارنامه سیاه استعمار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
+[[سرگذشت فلسطین، یا، کارنامه سیاه استعمار]]
 [[در رابطه با انقلاب اسلامی]]
-[[گفتارهای تربیتی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقدمه‌نويس
+[[گفتارهای تربیتی]]
 [[هاشمي رفسنجاني، سخنرانيها (ويرايش جديد)]]
-[[سرگذشت فلسطين (چاپ دفتر تبليغات)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
+[[سرگذشت فلسطين (چاپ دفتر تبليغات)]]
 [[فرهنگ قرآن (ويرايش قديم)]]
@@ خط ۱۷۱: / خط ۱۷۴: @@
 [[ارزشها و مکتبها]]
-[[چالشهای روابط ایران و غرب، بررسی روابط ایران و آلمان (از وحدت دو آلمان تا بحران میکونوس)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقدمه‌نويس
+[[چالشهای روابط ایران و غرب، بررسی روابط ایران و آلمان (از وحدت دو آلمان تا بحران میکونوس)]]
 [[کارنامه و خاطرات سالهای 1357 و 1358]]
@@ خط ۱۸۷: / خط ۱۹۰: @@
 [[کارنامه و خاطرات سال شصت و دو]]
-[[ سرگذشت فلسطين، يا، کارنامه سياه استعمار (قم)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
+[[سرگذشت فلسطين، يا، کارنامه سياه استعمار (قم)]]
-[[ عدالت اجتماعی (تبعیض نژادی)]]
+[[عدالت اجتماعی (تبعیض نژادی)]]
 [[کارنامه و خاطرات سال 1366 هزار و سیصد و شصت و شش]]
@@ خط ۲۰۸: / خط ۲۱۱: @@
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:مفسران شیعه]]
+[[رده:خبرگان قانون اساسی]]
+[[رده:اعضای مجلس خبرگان رهبری]]
+[[رده:امامان جمعه]]
+[[رده:امامان جمعه تهران]]
+[[رده:اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام]]
+[[رده:شاگردان امام خمینی]]
+[[رده:شاگردان آیت‌الله مشکینى]]
+[[رده:مدیران]]
+[[رده:درگذشتگان 1395‏]]
+[[رده:اعضای شورای انقلاب اسلامی ایران]]
+[[رده:برگزیدگان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران]]
+[[رده:برگزیدگان کتاب سال حوزه]]