ابن طقطقی، محمد بن علی

ابن طقطقی، محمد بن علی

نام	ابن طقطقی، محمد بن علی
نام‌های دیگر	اب‍ن ال‍طق‍طق‍ی‌، اب‍وج‍ع‍ف‍ر م‍ح‍م‍د اب‍ن ال‍طق‍طق‍ی‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن ع‍ل‍ی‌ اب‍ن طب‍اطب‍ا، م‍ح‍م‍د ب‍ن ع‍ل‍ی‌ Muḥammad ibn ʻAlī Ibn al-Ṭiqṭaqā
نام پدر	تاج‌الدين على
متولد	660
محل تولد	عراق
رحلت	709 ق
اساتید	جمال‌الدين ابوالحسن على بن محمد دستجردانى ابن فوطى شيبانى فخرالدين على بن يوسف بوقى سيد‌ ‎على بن احمد عبيدلى
برخی آثار	الفخري في الآداب السلطانية و الدول الإسلامية
کد مؤلف	AUTHORCODE02430AUTHORCODE

صفى‌الدين ابوجعفر محمد بن تاج‌الدين على بن محمد بن رمضان معروف به ابن طقطقى (660-709ق)، عالم، اديب، مورخ، نسب‌شناس، نویسنده و نقيب سادات علوى حله، نجف، کربلا، نویسنده کتاب مشهور الفخري في الآداب السلطانية و الدول الإسلامية

نسب او به قاسم رسى مى‌رسد. پدرش تاج‌الدين على از عالمان بنام و از ثروتمندان بزرگ بود و نقابت علویان را به عهده داشت. وى داراى زمین‌هاى بسيار در سواحل فرات و دجله بود.

صفى‌الدين محمد، ابتدا در حله مى‌زيست و پس از قتل پدر در 680ق1281/م (يا 672ق1273/م) مقام نقابت علویان كوفه، بغداد، كربلا و نجف را به دست آورد. او نسبت به پدر از نفوذ اجتماعى و سياسى و اقتصادى كمترى برخوردار بود و غالباً به سفر مى‌پرداخت. از اربل، بصره، كوفه و اصفهان ديدار كرد و در 696ق1297/م به ایران آمد و به مراغه رفت و در 700ق1301/م وارد تبريز شد.

در 701ق1302/م، به موصل رفت و در این شهر کتاب مشهورش «الفخري» يا «الآداب السلطانية» را نوشت و آن را به فخرالدين بن عيسى حاكم مغولى موصل تقديم كرد.

ابن طقطقى با ایران و فرهنگ و ادب پارسى آشنايى و بدانها دلبستگى داشت. وى را کتاب ديگرى به نام «الغايات» است.

او علاوه بر تاريخ‌نگارى از شاعران و اديبان برجسته و ماهر بوده و در مورد اشعار برخى از اديبان نقدهایی دارد و اشعارى طولانى در رثاى عزالدين عبدالعزيز موصلى و چندين شعر در مورد ابوالمعالى غطاوى حلى سروده است.

استادان

1. جمال‌الدين ابوالحسن على بن محمد دستجردانى، وزير سلطان غازان در ديوان ممالك در سال 695؛
2. ابن فوطى شيبانى؛
3. ظهيرالدين على بن محمد كازرونى؛
4. علامه فقيه يحيى بن سعيد حلّى؛
5. فخرالدين على بن يوسف بوقى؛
6. سيد‌ ‎اسماعيل كيا؛
7. علاّمه على بن عيسى اربلى؛
8. سيد‌ ‎عبدالكريم بن طاووس حلّى؛
9. سيد‌ ‎شرف‌الدين ابوجعفر عبيدلى؛
10. سيد‌ ‎على بن احمد عبيدلى؛
11. شمس‌الدين بن عبدالحمید؛
12. نجم‌الدين محمد بن محمد كتبى (كبير)؛
13. تاج‌الدين على بن عبدالحمید حسینى؛
14. صفى‌الدين عبدالمؤمن ارموى؛
15. امیر فخرالدين بغدى بن قشتمر؛
16. فلك‌الدين محمد بن ايدمر؛
17. نصر مليسى حبشى؛
18. شرف‌الدين ابوالقاسم على علقمى؛
19. كمال‌الدين احمد بن ضحاك؛
20. نجم‌الدين حمزة بن ثویه علوى عبيدلى؛
21. عزالدين زيد بن ابى‌نمّى؛
22. ابراهیم زركشى؛
23. محمد بن حسن رازى.

شاگردان

1. شرف‌الدين محمد بن عبيداللّه عبيدلى؛
2. عزيزالدين حسن بن احمد جسراوى اديب؛
3. عزالدين حسین بن محمد حلّى مقرى؛
4. عزالدين عبدالعزيز بن جمعة موصلى؛
5. عزالدين يونس بن يحيى خالدى نيلى.

آثار

1. الأصيلي في أنساب الطالبيين؛
2. الفخري في الآداب السلطانية و الدول الإسلامية؛
3. منية الفضلاء في تاريخ الخلفاء و الوزراء؛
4. کتاب التاريخ؛
5. کتاب الغايات؛

و...

منابع مقاله

1. جعفریان، رسول، منابع تاریخ اسلام، انصاریان، چاپ صدر، چاپ اول، آبان 1376
2. يوسفى اشكورى، حسن، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج2، مدخل آل طباطبا، ص65، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى، تهران، 1374.
3. سيد‌ ‎مهدى رجائى، مقدمه کتاب الأصيلي، مكتبة آيةالله‌العظمى المرعشي النجفي، قم، 1418ق.

وابسته‌ها

المختصر في أخبار مشاهیر الطالبیة و الأئمة الإثنی عشر

الفخري في الآداب السلطانية و الدول الإسلامية

تاریخ فخری در آداب ملکداری و دولت‌های اسلامی

الأصيلي في أنساب الطالبين