خرسان، سید محمدمهدی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'آيت‌الله خوئى' به 'آيت‌الله خوئى') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابن بابویه، ابوجعفر، محمد بن علی' به 'ابن بابویه، محمد بن علی') |
||
| (۱۰۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۹ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR06069.jpg|بندانگشتی|خرسان، محمدمهدی]] | [[پرونده:NUR06069.jpg|بندانگشتی|خرسان، محمدمهدی]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |خرسان، محمدمهدی | ||
|- | |- | ||
| | |نامهای دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | موسوی خرسان، محمد مهدی حسن | ||
محمد مهدی الخرسان | محمد مهدی الخرسان | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |حسن | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |1347ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |نجف اشرف | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |اول ربیع‌الاول 1445ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |[[خویی، ابوالقاسم|سید ابوالقاسم خوئى]] | ||
سید عبدالهادى شیرازى | |||
[[حکیم، سید محسن|سید محسن حكیم]] | |||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[موسوعة ابن إدریس الحلي|موسوعة ابن إدریس الحلی]] | ||
|-class= | |||
|کد | [[رسالة المواسعة و المضايقة|رسالة المواسعة و المضایقة]] | ||
|data-type= | |||
[[نزهة الجلیس و منیة الأدیب الأنیس]] | |||
[[هدیة العارفین، اسماء المؤلفین و آثار المصنفین]] | |||
[[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام]] | |||
[[ثواب الأعمال و عقاب الأعمال]] | |||
[[روضة الواعظین]] | |||
[[طب الأئمة علیهم‌السلام (ابن بسطام)]] | |||
|- class="articleCode" | |||
|کد مؤلف | |||
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE06069AUTHORCODE | |||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|خرسان (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''سید محمدمهدى موسوی خِرسان''' (1347-1445ق)، فقیه، نویسنده، مصحح، محقق، تراجم‌نگار | |||
== ولادت == | |||
در تاریخ 9 رجب 1347ق در نجف اشرف متولد شد. | |||
قبل از | == تحصیلات == | ||
قبل از اینكه به مكتب‌خانه برود، مادرش ایشان را قرآن آموخت و وقتى وارد مكتب شد، خواندن و نوشتن بلد بود. بعد از آن دروس حوزه را شروع نمود و دروس سطح و خارج را در حوزه علمیه نجف نزد اساتید بزرگوار گذراند. | |||
پدرش سید حسن بن هادی خرسان، از علماء شهر نجف محسوب می‌شد که نزد فقهای بزرگ شیعه همچون [[اصفهانی، سید ابوالحسن|سید ابوالحسن اصفهانی]]، [[نائینی، محمدحسین|محمدحسین نائینی]]، [[عراقی، ضیاءالدین|ضیاءالدین عراقی]] و [[ابوتراب خوانساری]] درس آموخت. محمدمهدی خرسان از دوران جوانی به تألیف علاقه نشان داد و کتابت را با موضوع عبدالله بن عباس شروع کرد. چیزی نگذشت که انتشارات اسلامیه تهران، از وی دعوت به عمل آورد که در تصحیح [[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحارالانوار]] [[مجلسی، محمدباقر|مجلسی]]، آنان را یاری نماید؛ این دعوت سرانجام سبب شد تا سید محمدمهدی خرسان، هشت جلد از ۱۱۰ جلد کتاب‌های چاپی [[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحارالانوار]] را تصحیح و تحقیق نماید. | |||
در سال 1388ق، براى اداى فریضه حج به مكه مشرّف شد و آثار حج و منافع آن را لمس كرد كه آشنایى با اساتید دانشگاه‌هاى مختلف اسلامى از جمله عطاس، یكى از علماى فرهیخته و صالح، یكى از فواید آن سفر بود. آشنایى با او (عطاس) براى ایشان سعادتى بود. او از بزرگان ادب است كه در مكه سكنى داشت و در مجلات عربى به دقیق بودن و قوّت علمى ستوده مى‌شود. او ایشان را با بسیارى از علماى آنجا آشنا كرد. محبت وى به سید محمدمهدی بعد از اینكه به نجف برگشت ادامه داشت. | |||
براى بار دوم كه در سال 1389ق، به مكه مشرّف شد، او از ایشان پذیرایى كرد سپس نسخه‌اى از كتاب «تذكرة الألباب بأصول الأنساب» بتّى را كه خود استنساخ كرده بود، به ایشان هدیه كرد تا آن را تحقیق كند. | |||
به سال 1394ق، نیز به مكه مشرّف شد و نسخه‌اى از كتاب را كه تحقیق كرده بود، به استاد عطاس هدیه كرد و او بسیار خوشحال شد و مقدمه‌اى بر كتاب نگاشت كه در چاپ كتاب آن را آورده است. | |||
== اساتید== | |||
دانش‌هاى ابتدایى و سطوح را نزد پدرش سید حسن بن هادی خرسان و شیخ محمدرضا عامرى، سید محمود حكیم، شیخ محمدعلى تبریزى، شیخ على سماكه حلى و شیخ صادق قاموسى فراگرفت. | |||
سپس از محضر درس حضرات آیات عظام [[خویی، ابوالقاسم|سید ابوالقاسم خوئى]] (متوفای 1413ق)، سید عبدالهادى شیرازى و [[حکیم، سید محسن|سید محسن حكیم]] بهره برد. | |||
مشایخ ایشان در نقل حدیث و روایت عبارتند از مرحوم پدرش و شیخ محمدمحسن، معروف به [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ تهرانى]] (متوفای 1389ق)، [[بجنوردی، سید حسن|سید حسن بجنوردى]] (متوفای 1395ق)، [[بحرالعلوم، محمد صادق|سید محمدصادق بحرالعلوم]] (متوفای 1399ق)، [[بهبهانی، سید علی|سید على بهبهان]]ى (متوفای 1395ق)، [[موسوی سبزواری، عبدالاعلی|سید عبدالاعلى سبزوارى]] (متوفای 1414ق)، [[موسوی خلخالی، مرتضی|سید مرتضى خلخالى]] (متوفای 1411ق)، سید على بهشتى و از علماى اهل سنت: سید علوى بن عباس مالكى مكى، شیخ حماد انصارى، شیخ محمد ابى‌الیسر بن عابدین مفتى شام، شیخ محمدصالح قادرى شامى، سید بن حمزه نقیب شامى، الحبیب محمد بن علوى حضرمى مالكى و مجدالدین مؤیدى الیمانى مى‌باشند. | |||
== وفات == | |||
سرانجام در روز یک‌شنبه ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ش برابر با ۱ ربیع‌الاول ۱۴۴۵ق در نجف اشرف درگذشت.<ref> [https://rasanews.ir/fa/news/741862/%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B9%D9%88%D8%AA-%D8%AD%D9%82-%D8%B1%D8%A7-%D9%84%D8%A8%DB%8C%DA%A9-%DA%AF%D9%81%D8%AA ر.ک: «آیت‌الله الخرسان دعوت حق را لبیک گفت»، خبرگزاری رسا]</ref> | |||
== آثار== | == آثار== | ||
=== | === تصحیح === | ||
{{ستون-شروع|2}} | |||
# موسوعه [[ابن ادریس، محمد بن احمد|ابن ادريس حلى]] (م 598ق)؛ | # موسوعه [[ابن ادریس، محمد بن احمد|ابن ادريس حلى]] (م 598ق)؛ | ||
# طب النبي(ص)، ابوالعباس مستغفرى؛ | # طب النبي(ص)، ابوالعباس مستغفرى؛ | ||
# طب الأئمة، برواية أبي‌عتاب عبدالله بن سابور الزيات و الحسين | # طب الأئمة، برواية أبي‌عتاب عبدالله بن سابور الزيات و الحسين ابنیبسطام النيسابوريين؛ | ||
# طب الرضا(ع)، معروف به رساله ذهبيه؛ | # طب الرضا(ع)، معروف به رساله ذهبيه؛ | ||
# التوحيد، ابوجعفر محمد بن على بن حسين، معروف به شيخ صدوق (م 381ق)؛ | # التوحيد، ابوجعفر محمد بن على بن حسين، معروف به شيخ [[ابن بابویه، محمد بن علی|صدوق]] (م 381ق)؛ | ||
# | # إكمال‌الدين و إتمام النعمة، شيخ [[ابن بابویه، محمد بن علی|صدوق]] (م 381ق)؛ | ||
# امالى، صدوق (م 381ق)؛ | # امالى، [[ابن بابویه، محمد بن علی|صدوق]] (م 381ق)؛ | ||
# عيون أخبار الرضا(ع)، از صدوق (م 381ق)؛ | # عيون أخبار الرضا(ع)، از [[ابن بابویه، محمد بن علی|صدوق]] (م 381ق)؛ | ||
# خصال، صدوق (م 381ق)؛ | # خصال، [[ابن بابویه، محمد بن علی|صدوق]] (م 381ق)؛ | ||
#. معاني الأخبار، صدوق (م 381ق)؛ | #. معاني الأخبار، [[ابن بابویه، محمد بن علی|صدوق]] (م 381ق)؛ | ||
# ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، صدوق (م 381ق)؛ | # ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، [[ابن بابویه، محمد بن علی|صدوق]] (م 381ق)؛ | ||
# اختصاص، ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان، معروف به [[شيخ مفيد]] (م 413ق)؛ | # اختصاص، ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان، معروف به [[شيخ مفيد]] (م 413ق)؛ | ||
# تذكرة الألباب في الأنساب، شيخ ابى‌جعفر احمد بن | # تذكرة الألباب في الأنساب، شيخ ابى‌جعفر احمد بن عبدالولى بتّى اندلسى (م 488ق)؛ | ||
# منتقلة الطالبية، از ابواسماعيل | # منتقلة الطالبية، از ابواسماعيل ابراهیم بن ناصر بن طباطبا (از علماى قرن 5ق)؛ | ||
# روضة الواعظين، محمد بن فتّال نيشابورى (شهيد 508ق)؛ | # روضة الواعظين، محمد بن فتّال نيشابورى (شهيد 508ق)؛ | ||
# إعلام | # [[إعلام الوری بأعلام الهدی]]، ابوعلى فضل بن حسن طبرسى (م 548ق)؛ | ||
# مكارم الأخلاق، رضى‌الدين ابى‌نصر حسن بن فضل طبرسى (قرن 6ق)؛ | # مكارم الأخلاق، رضى‌الدين ابى‌نصر حسن بن فضل طبرسى (قرن 6ق)؛ | ||
# البيان في أخبار صاحب‌الزمان(عج)، حافظ ابى‌عبدالله محمد بن يوسف گنجى شافعى (كشته‌شده در 658ق)؛ | # البيان في أخبار صاحب‌الزمان(عج)، حافظ ابى‌عبدالله محمد بن يوسف گنجى شافعى (كشته‌شده در 658ق)؛ | ||
# فلاح | # [[فلاح السائل]]، رضى‌الدين ابى‌القاسم على بن موسى، معروف به [[ابن طاووس، علی بن موسی|سيد بن طاووس]] (589 - 664ق)؛ | ||
# الألفين في إمامة أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)، از جمال‌الدين حسن بن مطهر اسدى، معروف به [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] (648 - 726ق)؛ | # الألفين في إمامة أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)، از جمال‌الدين حسن بن مطهر اسدى، معروف به [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] (648 - 726ق)؛ | ||
# جواهر الأدب في كلام العرب، علاءالدين بن على اربلى؛ | # جواهر الأدب في كلام العرب، علاءالدين بن على اربلى؛ | ||
# تاريخ ابن الوردي، زين‌الدين عمر بن مظفر، مشهور به ابن وردى (م 749ق)؛ | # تاريخ ابن الوردي، زين‌الدين عمر بن مظفر، مشهور به ابن وردى (م 749ق)؛ | ||
# الكشكول، بهاءالدين محمد عاملى، معروف به شيخ بهائى (953 - 1030ق)؛ | # الكشكول، بهاءالدين محمد عاملى، معروف به [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهائى]] (953 - 1030ق)؛ | ||
# ينابيع المودّة، سليمان بن | # ينابيع المودّة، [[قندوزی، سلیمان بن ابراهیم|سليمان بن ابراهیم بلخى قندوزى حنفى]] (1220 - 1294ق)؛ | ||
# نزهة الجليس و منية الأديب الأنيس، از سيد عباس بن على موسوى مكى (1110 - حدود 1180ق)؛ | # نزهة الجليس و منية الأديب الأنيس، از سيد عباس بن على موسوى مكى (1110 - حدود 1180ق)؛ | ||
# صلاة الجماعة و يليه صلاة المسافر، آيت‌الله شيخ محمدحسين غروى اصفهانى كمپانى (1296 - 1361ق)؛ | # صلاة الجماعة و يليه صلاة المسافر، آيت‌الله شيخ محمدحسين غروى اصفهانى كمپانى (1296 - 1361ق)؛ | ||
| خط ۸۹: | خط ۱۱۴: | ||
# بغية الطالب في إيمان أبى‌طالب(ع)، نوشته سيد محمد بن حيدر موسوى؛ | # بغية الطالب في إيمان أبى‌طالب(ع)، نوشته سيد محمد بن حيدر موسوى؛ | ||
# تركة النبي(ص)، نوشته حماد بن اسحاق ازدى مالكى بغدادى (م 267ق). | # تركة النبي(ص)، نوشته حماد بن اسحاق ازدى مالكى بغدادى (م 267ق). | ||
{{پایان}} | |||
=== تأليفات === | === تأليفات === | ||
# موسوعة عبدالله عباس، حبر الأمة و ترجمان | {{ستون-شروع|2}} | ||
# [[موسوعة عبدالله عباس، حبر الأمة و ترجمان القرآن]]؛ | |||
# كشاف بلدان منتقلة الطالبية؛ | # كشاف بلدان منتقلة الطالبية؛ | ||
# السجود على التربة | # [[السجود على التربة الحسينية]]؛ | ||
# علي إمام البررة، شرح ارجوزه استادم [[خویی، ابوالقاسم|آيت‌الله خوئى]]؛ | # علي إمام البررة، شرح ارجوزه استادم [[خویی، ابوالقاسم|آيت‌الله خوئى]]؛ | ||
# المحسن السبط مولود أم سقط؟؛ | # المحسن السبط مولود أم سقط؟؛ | ||
| خط ۹۹: | خط ۱۲۷: | ||
# مقدمات كتب تراثيه؛ | # مقدمات كتب تراثيه؛ | ||
# غريب القرآن؛ | # غريب القرآن؛ | ||
# نهاية التحقيق في ما جرى في أمر فدك للصديقة و | # [[نهاية التحقيق في ما جرى في أمر فدك للصديقة و الصدّيق]]؛ | ||
# مزيل اللبس عن معجزتي شق القمر و رد الشمس؛ | # مزيل اللبس عن معجزتي شق القمر و رد الشمس؛ | ||
# نظرات فاحصة في كتاب الطبقات الكبير، نوشته محمد بن سعد كاتب واقدى (م 230)؛ | # نظرات فاحصة في كتاب الطبقات الكبير، نوشته [[ابن سعد، محمد بن سعد|محمد بن سعد كاتب واقدى]] (م 230)؛ | ||
# معجم شعراء الطالبيين؛ | # معجم شعراء الطالبيين؛ | ||
# شذا العرف في ضحايا الطف؛ | # شذا العرف في ضحايا الطف؛ | ||
# الظاهرة القرآنية في | # الظاهرة القرآنية في نهج‌البلاغة؛ | ||
# المهدي الموعود مولود و | # [[المهدي الموعود مولود و موجود]]؛ | ||
# سلوة الأفاضل في المسائل و الرسائل؛ | # سلوة الأفاضل في المسائل و الرسائل؛ | ||
# قلائد العقيان في ما قيل في آل الخرسان؛ | # قلائد العقيان في ما قيل في آل الخرسان؛ | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۴۲: | ||
# بعيداً عن السياسة، ديوان شعر است؛ | # بعيداً عن السياسة، ديوان شعر است؛ | ||
# جمع ديوان سيد جعفر خرسان. | # جمع ديوان سيد جعفر خرسان. | ||
{{پایان}} | |||
=== رساله‌هاى چاپ‌نشده === | === رساله‌هاى چاپ‌نشده === | ||
{{ستون-شروع|2}} | |||
# القناة المستقلة مستغلة أو مستغلة؛ | # القناة المستقلة مستغلة أو مستغلة؛ | ||
# المشجّر المبين لمن في منتقلة الطالبيين لابن طباطبا؛ | # المشجّر المبين لمن في منتقلة الطالبيين لابن طباطبا؛ | ||
# اللباب في تشجير تهذيب الأنساب للعبيدلي؛ | # اللباب في تشجير تهذيب الأنساب للعبيدلي؛ | ||
# نشوة | # نشوة الأمانی(ارجوزه‌اى در نسب است)؛ | ||
# تعريب فصل من تاريخ قم للحسن بن محمد بن حسن قمى (م 378ق) (ترجمه بخشى از تاريخ قم است)؛ | # تعريب فصل من تاريخ قم للحسن بن محمد بن حسن قمى (م 378ق) (ترجمه بخشى از تاريخ قم است)؛ | ||
# وجيزة النبأ (ارجوزه‌اى است | # وجيزة النبأ (ارجوزه‌اى است درباره رسول اكرم و آل عبا(ع). بسيارى از آن گم شده است)؛ | ||
# شعر | # شعر الحمانیالعلوي؛ | ||
# التنويه في المختومين ب«ويه»؛ | # التنويه في المختومين ب«ويه»؛ | ||
# بيان الدلائل العليلة في الأخبار الدخيلة (نقد و ردى است بر آنچه كه صاحب قاموس الرجال نوشته است)؛ | # بيان الدلائل العليلة في الأخبار الدخيلة (نقد و ردى است بر آنچه كه صاحب قاموس الرجال نوشته است)؛ | ||
# منتخبات المهدي من كتاب المَجدي، نوشته عمرى در نسب؛ | # منتخبات المهدي من كتاب المَجدي، نوشته عمرى در نسب؛ | ||
# خديعة الشورى؛ | # خديعة الشورى؛ | ||
# الأبناء الثلاثة بأقلام أنصارهم، ابن تيميه ابن | # الأبناء الثلاثة بأقلام أنصارهم، [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] ابن عبدالوهاب بن مسعود؛ | ||
# من هنا و هناك (منتخباتى از كتب مختلف و نوادر و فتاواى عجيب؛ | # من هنا و هناك (منتخباتى از كتب مختلف و نوادر و فتاواى عجيب؛ | ||
{{پایان}} | |||
=== آثار از بين رفته === | === آثار از بين رفته === | ||
| خط ۱۳۸: | خط ۱۷۱: | ||
# تعريب خاورشناسان مرحوم ابوالقاسم سحاب (بخشى از معجم المستشرقين كه در روزگار جنگ جهانى دوم آن را ترجمه كرده بودم. برگ‌هاى خورده‌شده از آن به‌جا مانده است)». | # تعريب خاورشناسان مرحوم ابوالقاسم سحاب (بخشى از معجم المستشرقين كه در روزگار جنگ جهانى دوم آن را ترجمه كرده بودم. برگ‌هاى خورده‌شده از آن به‌جا مانده است)». | ||
== | ==پانويس == | ||
<references /> | |||
برگرفته از سايت كتابخانه موزه و مركز اسناد مجلس شوراى اسلامى (به آدرس | == منابع مقاله == | ||
#برگرفته از سايت كتابخانه موزه و مركز اسناد مجلس شوراى اسلامى (به آدرس http://www.ical.ir در تاريخ 27 فروردين سال 1391، به نقل از گلشن ابرار، ج 11. | |||
#[https://rasanews.ir/fa/news/741862/%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B9%D9%88%D8%AA-%D8%AD%D9%82-%D8%B1%D8%A7-%D9%84%D8%A8%DB%8C%DA%A9-%DA%AF%D9%81%D8%AA آیت‌الله الخرسان دعوت حق را لبیک گفت، خبرگزاری رسا، ۲۶ شهريور ۱۴۰۲] | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[موسوعة ابن إدریس الحلي]] | |||
[[ موسوعة ابن إدریس الحلي]] | |||
[[رسالة المواسعة و المضايقة]] | [[رسالة المواسعة و المضايقة]] | ||
[[نزهة الجلیس و منیة الأدیب الأنیس]] | [[نزهة الجلیس و منیة الأدیب الأنیس]] | ||
[[هدیة العارفین، اسماء المؤلفین و آثار المصنفین]] | [[هدیة العارفین، اسماء المؤلفین و آثار المصنفین]] | ||
[[ | [[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام]] | ||
[[ثواب الأعمال و عقاب الأعمال]] | [[ثواب الأعمال و عقاب الأعمال]] | ||
[[روضة الواعظین]] | [[روضة الواعظین]] | ||
[[طب الأئمة | [[طب الأئمة علیهم‌السلام (ابن بسطام)]] | ||
[[طب النبي | [[طب النبي صلی‌الله‌عليه‌و‌آله‌و‌سلم]] | ||
[[منتقلة الطالبیة]] | [[منتقلة الطالبیة]] | ||
[[تذکرة الألباب بأصول الأنساب]] | [[تذکرة الألباب بأصول الأنساب]] | ||
[[ | [[علي إمام البررة]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مصححان]] | |||
[[رده:مترجمان]] | |||
[[رده:محدثان شیعه]] | |||
[[رده:شاگردان آیت‌الله سید ابوالقاسم خویى]] | |||
[[رده:شاگردان آیت‌الله سید محسن حکیم]] | |||
[[رده:برگزیدگان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران]] | |||
[[رده:رجالیان]] | |||
[[رده:مهدویت‌پژوهان]] | |||
[[رده:درگذشتگان 1402]] | |||
[[ar:الخرسان، السيد محمدمهدي]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۲۶
| نام | خرسان، محمدمهدی |
|---|---|
| نامهای دیگر | موسوی خرسان، محمد مهدی حسن
محمد مهدی الخرسان مهدی الخرسان، محمد |
| نام پدر | حسن |
| متولد | 1347ق |
| محل تولد | نجف اشرف |
| رحلت | اول ربیع‌الاول 1445ق |
| اساتید | سید ابوالقاسم خوئى
سید عبدالهادى شیرازى |
| برخی آثار | موسوعة ابن إدریس الحلی
نزهة الجلیس و منیة الأدیب الأنیس هدیة العارفین، اسماء المؤلفین و آثار المصنفین |
| کد مؤلف | AUTHORCODE06069AUTHORCODE |
برای دیگر کاربردها، خرسان (ابهام‌زدایی) را ببینید.
سید محمدمهدى موسوی خِرسان (1347-1445ق)، فقیه، نویسنده، مصحح، محقق، تراجم‌نگار
ولادت
در تاریخ 9 رجب 1347ق در نجف اشرف متولد شد.
تحصیلات
قبل از اینكه به مكتب‌خانه برود، مادرش ایشان را قرآن آموخت و وقتى وارد مكتب شد، خواندن و نوشتن بلد بود. بعد از آن دروس حوزه را شروع نمود و دروس سطح و خارج را در حوزه علمیه نجف نزد اساتید بزرگوار گذراند.
پدرش سید حسن بن هادی خرسان، از علماء شهر نجف محسوب می‌شد که نزد فقهای بزرگ شیعه همچون سید ابوالحسن اصفهانی، محمدحسین نائینی، ضیاءالدین عراقی و ابوتراب خوانساری درس آموخت. محمدمهدی خرسان از دوران جوانی به تألیف علاقه نشان داد و کتابت را با موضوع عبدالله بن عباس شروع کرد. چیزی نگذشت که انتشارات اسلامیه تهران، از وی دعوت به عمل آورد که در تصحیح بحارالانوار مجلسی، آنان را یاری نماید؛ این دعوت سرانجام سبب شد تا سید محمدمهدی خرسان، هشت جلد از ۱۱۰ جلد کتاب‌های چاپی بحارالانوار را تصحیح و تحقیق نماید.
در سال 1388ق، براى اداى فریضه حج به مكه مشرّف شد و آثار حج و منافع آن را لمس كرد كه آشنایى با اساتید دانشگاه‌هاى مختلف اسلامى از جمله عطاس، یكى از علماى فرهیخته و صالح، یكى از فواید آن سفر بود. آشنایى با او (عطاس) براى ایشان سعادتى بود. او از بزرگان ادب است كه در مكه سكنى داشت و در مجلات عربى به دقیق بودن و قوّت علمى ستوده مى‌شود. او ایشان را با بسیارى از علماى آنجا آشنا كرد. محبت وى به سید محمدمهدی بعد از اینكه به نجف برگشت ادامه داشت.
براى بار دوم كه در سال 1389ق، به مكه مشرّف شد، او از ایشان پذیرایى كرد سپس نسخه‌اى از كتاب «تذكرة الألباب بأصول الأنساب» بتّى را كه خود استنساخ كرده بود، به ایشان هدیه كرد تا آن را تحقیق كند.
به سال 1394ق، نیز به مكه مشرّف شد و نسخه‌اى از كتاب را كه تحقیق كرده بود، به استاد عطاس هدیه كرد و او بسیار خوشحال شد و مقدمه‌اى بر كتاب نگاشت كه در چاپ كتاب آن را آورده است.
اساتید
دانش‌هاى ابتدایى و سطوح را نزد پدرش سید حسن بن هادی خرسان و شیخ محمدرضا عامرى، سید محمود حكیم، شیخ محمدعلى تبریزى، شیخ على سماكه حلى و شیخ صادق قاموسى فراگرفت.
سپس از محضر درس حضرات آیات عظام سید ابوالقاسم خوئى (متوفای 1413ق)، سید عبدالهادى شیرازى و سید محسن حكیم بهره برد.
مشایخ ایشان در نقل حدیث و روایت عبارتند از مرحوم پدرش و شیخ محمدمحسن، معروف به آقابزرگ تهرانى (متوفای 1389ق)، سید حسن بجنوردى (متوفای 1395ق)، سید محمدصادق بحرالعلوم (متوفای 1399ق)، سید على بهبهانى (متوفای 1395ق)، سید عبدالاعلى سبزوارى (متوفای 1414ق)، سید مرتضى خلخالى (متوفای 1411ق)، سید على بهشتى و از علماى اهل سنت: سید علوى بن عباس مالكى مكى، شیخ حماد انصارى، شیخ محمد ابى‌الیسر بن عابدین مفتى شام، شیخ محمدصالح قادرى شامى، سید بن حمزه نقیب شامى، الحبیب محمد بن علوى حضرمى مالكى و مجدالدین مؤیدى الیمانى مى‌باشند.
وفات
سرانجام در روز یک‌شنبه ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ش برابر با ۱ ربیع‌الاول ۱۴۴۵ق در نجف اشرف درگذشت.[۱]
آثار
تصحیح
- موسوعه ابن ادريس حلى (م 598ق)؛
- طب النبي(ص)، ابوالعباس مستغفرى؛
- طب الأئمة، برواية أبي‌عتاب عبدالله بن سابور الزيات و الحسين ابنیبسطام النيسابوريين؛
- طب الرضا(ع)، معروف به رساله ذهبيه؛
- التوحيد، ابوجعفر محمد بن على بن حسين، معروف به شيخ صدوق (م 381ق)؛
- إكمال‌الدين و إتمام النعمة، شيخ صدوق (م 381ق)؛
- امالى، صدوق (م 381ق)؛
- عيون أخبار الرضا(ع)، از صدوق (م 381ق)؛
- خصال، صدوق (م 381ق)؛
- . معاني الأخبار، صدوق (م 381ق)؛
- ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، صدوق (م 381ق)؛
- اختصاص، ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان، معروف به شيخ مفيد (م 413ق)؛
- تذكرة الألباب في الأنساب، شيخ ابى‌جعفر احمد بن عبدالولى بتّى اندلسى (م 488ق)؛
- منتقلة الطالبية، از ابواسماعيل ابراهیم بن ناصر بن طباطبا (از علماى قرن 5ق)؛
- روضة الواعظين، محمد بن فتّال نيشابورى (شهيد 508ق)؛
- إعلام الوری بأعلام الهدی، ابوعلى فضل بن حسن طبرسى (م 548ق)؛
- مكارم الأخلاق، رضى‌الدين ابى‌نصر حسن بن فضل طبرسى (قرن 6ق)؛
- البيان في أخبار صاحب‌الزمان(عج)، حافظ ابى‌عبدالله محمد بن يوسف گنجى شافعى (كشته‌شده در 658ق)؛
- فلاح السائل، رضى‌الدين ابى‌القاسم على بن موسى، معروف به سيد بن طاووس (589 - 664ق)؛
- الألفين في إمامة أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)، از جمال‌الدين حسن بن مطهر اسدى، معروف به علامه حلى (648 - 726ق)؛
- جواهر الأدب في كلام العرب، علاءالدين بن على اربلى؛
- تاريخ ابن الوردي، زين‌الدين عمر بن مظفر، مشهور به ابن وردى (م 749ق)؛
- الكشكول، بهاءالدين محمد عاملى، معروف به شيخ بهائى (953 - 1030ق)؛
- ينابيع المودّة، سليمان بن ابراهیم بلخى قندوزى حنفى (1220 - 1294ق)؛
- نزهة الجليس و منية الأديب الأنيس، از سيد عباس بن على موسوى مكى (1110 - حدود 1180ق)؛
- صلاة الجماعة و يليه صلاة المسافر، آيت‌الله شيخ محمدحسين غروى اصفهانى كمپانى (1296 - 1361ق)؛
- ذيل كشف الظنون؛
- بغية الطالب في إيمان أبى‌طالب(ع)، نوشته سيد محمد بن حيدر موسوى؛
- تركة النبي(ص)، نوشته حماد بن اسحاق ازدى مالكى بغدادى (م 267ق).
تأليفات
- موسوعة عبدالله عباس، حبر الأمة و ترجمان القرآن؛
- كشاف بلدان منتقلة الطالبية؛
- السجود على التربة الحسينية؛
- علي إمام البررة، شرح ارجوزه استادم آيت‌الله خوئى؛
- المحسن السبط مولود أم سقط؟؛
- حي على خير العمل؛
- مقدمات كتب تراثيه؛
- غريب القرآن؛
- نهاية التحقيق في ما جرى في أمر فدك للصديقة و الصدّيق؛
- مزيل اللبس عن معجزتي شق القمر و رد الشمس؛
- نظرات فاحصة في كتاب الطبقات الكبير، نوشته محمد بن سعد كاتب واقدى (م 230)؛
- معجم شعراء الطالبيين؛
- شذا العرف في ضحايا الطف؛
- الظاهرة القرآنية في نهج‌البلاغة؛
- المهدي الموعود مولود و موجود؛
- سلوة الأفاضل في المسائل و الرسائل؛
- قلائد العقيان في ما قيل في آل الخرسان؛
- على المحك، صحابة و صحاح؛
- الكشف الصريح في من رمي بالتجريح من رجال الصحيح؛
- ذكرياتي في حياتي؛
- المنخول و المخلخل من الشعر المهلهل. ديوان شعر است.
- بعيداً عن السياسة، ديوان شعر است؛
- جمع ديوان سيد جعفر خرسان.
رساله‌هاى چاپ‌نشده
- القناة المستقلة مستغلة أو مستغلة؛
- المشجّر المبين لمن في منتقلة الطالبيين لابن طباطبا؛
- اللباب في تشجير تهذيب الأنساب للعبيدلي؛
- نشوة الأمانی(ارجوزه‌اى در نسب است)؛
- تعريب فصل من تاريخ قم للحسن بن محمد بن حسن قمى (م 378ق) (ترجمه بخشى از تاريخ قم است)؛
- وجيزة النبأ (ارجوزه‌اى است درباره رسول اكرم و آل عبا(ع). بسيارى از آن گم شده است)؛
- شعر الحمانیالعلوي؛
- التنويه في المختومين ب«ويه»؛
- بيان الدلائل العليلة في الأخبار الدخيلة (نقد و ردى است بر آنچه كه صاحب قاموس الرجال نوشته است)؛
- منتخبات المهدي من كتاب المَجدي، نوشته عمرى در نسب؛
- خديعة الشورى؛
- الأبناء الثلاثة بأقلام أنصارهم، ابن تيميه ابن عبدالوهاب بن مسعود؛
- من هنا و هناك (منتخباتى از كتب مختلف و نوادر و فتاواى عجيب؛
آثار از بين رفته
اما آثارى كه از بين رفته و تنها بخشى از آنها به‌جا مانده است:
- منتخبات التدوين و الضيافة مع الإضافة؛
- أسانيد الطوسي في أماليه (از آن دفترى بدون مقدمه به‌جا مانده است)؛
- المستند الوجيه في أسانيد الفقيه في قصاصات (بخشى از آن از بين رفته است)؛
- تعريب خاورشناسان مرحوم ابوالقاسم سحاب (بخشى از معجم المستشرقين كه در روزگار جنگ جهانى دوم آن را ترجمه كرده بودم. برگ‌هاى خورده‌شده از آن به‌جا مانده است)».
پانويس
منابع مقاله
- برگرفته از سايت كتابخانه موزه و مركز اسناد مجلس شوراى اسلامى (به آدرس http://www.ical.ir در تاريخ 27 فروردين سال 1391، به نقل از گلشن ابرار، ج 11.
- آیت‌الله الخرسان دعوت حق را لبیک گفت، خبرگزاری رسا، ۲۶ شهريور ۱۴۰۲