ویکی‌نور

وهابیت: مبانی فکری و کارنامه عملی: تفاوت میان نسخه‌ها

مقاله بحث

وهابیت: مبانی فکری و کارنامه عملی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۷ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۴۶

۲٬۲۰۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۷ سپتامبر ۲۰۲۴
جز
جایگزینی متن - 'وهابیت (ابهام زدایی)' به 'وهابیت (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،')
جز (جایگزینی متن - 'وهابیت (ابهام زدایی)' به 'وهابیت (ابهام‌زدایی)')
 
(۳۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
{{جعبه اطلاعات کتاب
[[پرونده:NUR20175J1.jpg|بندانگشتی|‏وهابیت: مبانی فکری و کارنامه عملی]]
| تصویر =NUR20175J1.jpg
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
| عنوان =‏وهابیت: مبانی فکری و کارنامه عملی
|+ |
| عنوان‌های دیگر =مبانی فکری و کارنامه عملی
|-
| پدیدآوران =
! نام کتاب!! data-type='bookName'|‏وهابیت: مبانی فکری و کارنامه عملی
[[سبحانی تبریزی، جعفر]] (نویسنده)
|-
| زبان =فارسی
|نام های دیگر کتاب
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏238‎‏/‎‏6‎‏ ‎‏/‎‏س‎‏2‎‏و‎‏9
|data-type='otherBookNames'|مبانی فکری و کارنامه عملی
| موضوع =
|-
وهابیه - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها
|پدیدآورندگان
| ناشر =
|data-type='authors'|[[سبحانی تبریزی، جعفر]] (نويسنده)
مؤسسه امام صادق علیه‌السلام
|-
| مکان نشر =قم - ایران
|زبان  
| سال نشر = 1388 ش  
|data-type='language'|فارسی
|-
|کد کنگره  
|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏238‎‏/‎‏6‎‏ ‎‏/‎‏س‎‏2‎‏و‎‏9
|-
|موضوع  
|data-type='subject'|وهابیه - دفاعیه‎ها و ردیه‎ها
|-
|ناشر  
|data-type='publisher'|موسسه امام صادق علیه السلام
|-
|مکان نشر  
|data-type='publishPlace'|قم - ایران
|-
|سال نشر  
|data-type='publishYear'| 1388 هـ.ش  
|-class='articleCode'
|کد اتوماسیون
|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE20175AUTOMATIONCODE
|}
</div>


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE20175AUTOMATIONCODE
| چاپ =4
| شابک =978-964-357-316-4
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =20175
| کتابخوان همراه نور =20175
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
{{کاربردهای دیگر|وهابیت (ابهام‌زدایی)}}


== معرفى اجمالى ==
'''وهابيت، مبانى فكرى و كارنامه عملى'''، تأليف [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله جعفر سبحانى]]، كتابى است كه به تحليل مكتب وهابيت و اصول فكرى پيروان اين مرام پرداخته است.


 
تمام تلاش اين كتاب اين است كه به شبهات پيرامونى اين مبحث كه پيروان اين آيين با تمسك به آنها بر ديگر مسلمانان و به‌ويژه شیعیان سخت گرفته و اتهام شرك و كفر بر آنها مى‌زنند، پاسخ داده شود<ref>رحمانى‌زاده، حسين</ref>
«وهابيت، مبانى فكرى و كارنامه عملى»، تأليف [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله جعفر سبحانى]] ، كتابى است كه به تحليل مكتب وهابيت و اصول فكرى پيروان اين مرام پرداخته است.
 
تمام تلاش اين كتاب اين است كه به شبهات پيرامونى اين مبحث كه پيروان اين آيين با تمسك به آنها بر ديگر مسلمانان و به‌ويژه شيعيان سخت گرفته و اتهام شرك و كفر بر آنها مى‌زنند، پاسخ داده شود <ref>رحمانى‌زاده، حسين</ref>.


كتاب، به زبان فارسى و مقدمه آن در سال 1379ش، نوشته شده است.
كتاب، به زبان فارسى و مقدمه آن در سال 1379ش، نوشته شده است.


== ساختار ==
== ساختار ==
 
كتاب با مقدمه نویسنده آغاز و در بيست فصل، مبانى فكرى و اعتقادى فرقه وهابيت و تاريخچه و سير تكوين و تشكيل اين آيين، بررسى شده است.
 
كتاب با مقدمه نويسنده آغاز و در بيست فصل، مبانى فكرى و اعتقادى فرقه وهابيت و تاريخچه و سير تكوين و تشكيل اين آيين، بررسى شده است.


در فصول ابتدايى كتاب، ابتدا برخى از مفاهيم مرتبط با اديان توحيدى و به‌ويژه اسلام، تبيين گرديده و همچنين گذرى نيز به تاريخچه پيدايش وهابيت شده است.
در فصول ابتدايى كتاب، ابتدا برخى از مفاهيم مرتبط با اديان توحيدى و به‌ويژه اسلام، تبيين گرديده و همچنين گذرى نيز به تاريخچه پيدايش وهابيت شده است.


نويسنده كتاب، به‌حسب كلامى بودنشان از همه منابع و روش‌ها بهره برده است؛ از آيات و روايات و استدلالات عقلى و نقلى <ref>همان</ref>.
نویسنده كتاب، به‌حسب كلامى بودنشان از همه منابع و روش‌ها بهره برده است؛ از آيات و روايات و استدلالات عقلى و نقلى<ref>همان</ref>


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
در مقدمه، به ارزيابى اجمالى وهابيت پرداخته شده و ويژگى‌هاى اين مكتب، در سه مسئله دعوت به تجسيم، كاستن از مقامات انبيا و اولياى الهى و تكفير مسلمين خلاصه گرديده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17249/1/5 مقدمه، ص5-8]</ref>


در فصل اول، اتحاد، رمز پيروزى ملت‌ها بر مشكلات دانسته شده است. نویسنده بر اين نكته تأكيد دارد كه قرآن مجيد، همه جا «وحدت كلمه» را ستوده و امت اسلام را از «تفرقه و پراكندگى» برحذر داشته و در سيره و سنت پيامبر(ص) نيز، اتحاد و همبستگى مسلمين پيوسته مورد ستايش و سفارش بوده است؛ زيرا نخستين اقدام پيامبر(ص) در مدينه، اجراى عقد اخوت و برادرى ميان دو طايفه بزرگ اوس و خزرج بود. آنان در پى سال‌ها جنگ و خون‌ريزى با يكديگر، به‌صورت دو دشمن خونى درآمده بودند و حضرت به حكم '''«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ»'''<ref>حجرات: 10</ref>، ايشان را با هم برادر ساخته و واداشت تا كينه‌هاى كهن را فراموش كنند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17249/1/11 ر.ک: متن كتاب، ص11-14]</ref>


در مقدمه، به ارزيابى اجمالى وهابيت پرداخته شده و ويژگى‌هاى اين مكتب، در سه مسئله دعوت به تجسيم، كاستن از مقامات انبيا و اولياى الهى و تكفير مسلمين خلاصه گرديده است <ref>مقدمه، ص5-8</ref>.
در فصل دوم، به معرفى [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] و زمان، زندگى و انديشه او پرداخته شده است. نویسنده، معتقد است بررسى تاريخ زندگى ابن تيميّه و اوضاع اسف‌بار مسلمين در عصر وى، نكته‌هاى بسيارى را براى عبرت از تاريخ در بر دارد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17249/1/20 همان، ص20]</ref>
 
در فصل اول، اتحاد، رمز پيروزى ملت‌ها بر مشكلات دانسته شده است. نويسنده بر اين نكته تأكيد دارد كه قرآن مجيد، همه جا «وحدت كلمه» را ستوده و امت اسلام را از «تفرقه و پراكندگى» برحذر داشته و در سيره و سنت پيامبر(ص) نيز، اتحاد و همبستگى مسلمين پيوسته مورد ستايش و سفارش بوده است؛ زيرا نخستين اقدام پيامبر(ص) در مدينه، اجراى عقد اخوت و برادرى ميان دو طايفه بزرگ اوس و خزرج بود. آنان در پى سال‌ها جنگ و خون‌ريزى با يكديگر، به‌صورت دو دشمن خونى درآمده بودند و حضرت به حكم '''«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ»''' <ref>حجرات: 10</ref>، ايشان را با هم برادر ساخته و واداشت تا كينه‌هاى كهن را فراموش كنند <ref>ر.ك: متن كتاب، ص11-14</ref>.
 
در فصل دوم، به معرفى [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] و زمان، زندگى و انديشه او پرداخته شده است. نويسنده، معتقد است بررسى تاريخ زندگى ابن تيميّه و اوضاع اسف‌بار مسلمين در عصر وى، نكته‌هاى بسيارى را براى عبرت از تاريخ در بر دارد <ref>همان، ص20</ref>.


احمد بن تيميه در سال 661ق، 5 سال پس از سقوط خلافت بغداد، در «حران» از توابع شام ديده به جهان گشود و تحصيلات اوليّه را تا 17 سالگى در آن سرزمين به پايان برد. حمله مغولان به اطراف شام، ترس عجيبى در دل‌ها افكنده بود و اين امر سبب شد كه عبدالحليم، پدر احمد، همراه خانواده و جمعى از بستگان، حران را به‌سوى دمشق ترك گويد و در آنجا اقامت كند.
[[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|احمد بن تيميه]] در سال 661ق، 5 سال پس از سقوط خلافت بغداد، در «حران» از توابع شام ديده به جهان گشود و تحصيلات اوليّه را تا 17 سالگى در آن سرزمين به پايان برد. حمله مغولان به اطراف شام، ترس عجيبى در دل‌ها افكنده بود و اين امر سبب شد كه عبدالحليم، پدر احمد، همراه خانواده و جمعى از بستگان، حران را به‌سوى دمشق ترك گويد و در آنجا اقامت كند.


تا سال 698ق، چيزى از احمد شنيده نشد، ولى از آغاز قرن هشتم به‌تدريج افكار شاذّ وى ظهور و بروز يافت؛ خصوصا موقعى كه ساكنين «حماة» از وى خواستند آيه '''«اَلرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى»''' را تفسير كند، در تفسير اين آيه دچار لغزش شد و براى خداوند جايگاهى در فراز آسمان‌ها كه بر عرش و سريرى متكى است، تعيين كرد <ref>همان، ص24</ref>.
تا سال 698ق، چيزى از احمد شنيده نشد، ولى از آغاز قرن هشتم به‌تدريج افكار شاذّ وى ظهور و بروز يافت؛ خصوصا موقعى كه ساكنين «حماة» از وى خواستند آيه '''«اَلرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى»''' را تفسير كند، در تفسير اين آيه دچار لغزش شد و براى خداوند جايگاهى در فراز آسمان‌ها كه بر عرش و سريرى متكى است، تعيين كرد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17249/1/24 همان، ص24]</ref>


ابن تيميّه پيوسته افكار عمومى را - با نظر دادن برخلاف آراى مشهور و رايج مسلمين - متشنج مى‌كرد؛ تااينكه در سال 705ق، در دادگاه محكوم و به مصر تبعيد شد. وى در سال 707ق، از زندان آزاد شد، ولى تا سال 712ق، به شام برگشت و در آنجا به نشر افكار و نظريات خود پرداخت؛ تااينكه مجددا در سال 721ق، محكوم به زندان شد و در 728ق، در زندان درگذشت <ref>همان، ص25</ref>.
ابن تيميّه پيوسته افكار عمومى را - با نظر دادن برخلاف آراى مشهور و رايج مسلمين - متشنج مى‌كرد؛ تااينكه در سال 705ق، در دادگاه محكوم و به مصر تبعيد شد. وى در سال 707ق، از زندان آزاد شد، ولى تا سال 712ق، به شام برگشت و در آنجا به نشر افكار و نظريات خود پرداخت؛ تااينكه مجددا در سال 721ق، محكوم به زندان شد و در 728ق، در زندان درگذشت<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17249/1/25 همان، ص25]</ref>


در فصل سوم، به پيشينه فكرى و كارنامه عملى وهابيت پرداخته شده است. نويسنده، معتقد است طرح مجدد افكار [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] از سوى محمد بن عبدالوهاب - همچون طرح آنها توسط خود ابن تيميّه - در شرايط و اوضاع تاريخى بسيار نامناسبى صورت گرفت كه از جهاتى شايد بتوان گفت سخت‌تر و ناگوارتر از اوضاع [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] بود. رواج آراء [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] از سوى محمد بن عبدالوهاب (كه عنوان مكتب وهابيت را به خود گرفت) و سپس حمله وهابيان با پشتيبانى سياسى - نظامى شيوخ برخى از قبايل «نجد» به مناطق مسلمان‌نشين حجاز و عراق و شام و يمن، در دهه‌هاى نخست قرن 13 هجرى و قرن 19 ميلادى، صورت پذيرفت و اين، در حالى بود كه امت اسلام از چهار سو مورد هجمه شديد استعمارگران صليبى قرار داشت <ref>ر.ك: همان، ص34</ref>.
در فصل سوم، به پيشينه فكرى و كارنامه عملى وهابيت پرداخته شده است. نویسنده، معتقد است طرح مجدد افكار [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] از سوى محمد بن عبدالوهاب - همچون طرح آنها توسط خود ابن تيميّه - در شرايط و اوضاع تاريخى بسيار نامناسبى صورت گرفت كه از جهاتى شايد بتوان گفت سخت‌تر و ناگوارتر از اوضاع [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] بود. رواج آراء [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] از سوى محمد بن عبدالوهاب (كه عنوان مكتب وهابيت را به خود گرفت) و سپس حمله وهابيان با پشتيبانى سياسى - نظامى شيوخ برخى از قبايل «نجد» به مناطق مسلمان‌نشين حجاز و عراق و شام و يمن، در دهه‌هاى نخست قرن 13 هجرى و قرن 19 ميلادى، صورت پذيرفت و اين، در حالى بود كه امت اسلام از چهار سو مورد هجمه شديد استعمارگران صليبى قرار داشت<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17249/1/34 ر.ک: همان، ص34]</ref>


در ساير فصول كتاب، به بررسى افكار و عقايد وهابيت پرداخته شده است. موضوعات و مباحث مطرح‌شده در اين فصول عبارتند از: مرزهاى توحيد و شرك در عبادت؛ بدعت در دين؛ زيارت قبور پاكان؛ سفر براى زيارت مرقد پيامبر(ص)؛ بزرگداشت قبور پاكان؛ زندگى پس از مرگ يا حيات برزخى؛ توسل به پيامبر(ص) و اولياء الهى؛ شفاعت يا تطهير و پالايش گنهكاران؛ درخواست شفاعت از شافعان راستين؛ مقامات و قدرت‌نمايى‌هاى اولياى الهى؛ تبرك به پيامبر و آثار بازمانده از وى؛ بزرگداشت مواليد اولياء الهى؛ نام‌گذارى فرزندان با پيشوند «عبد» و «غلام»؛ عمل نيك و اهداء پاداش آن؛ سوگند دادن خدا به حق بندگان برگزيده او؛ سوگند به غير خدا و گريه بر فراق عزيزان.
در ساير فصول كتاب، به بررسى افكار و عقايد وهابيت پرداخته شده است. موضوعات و مباحث مطرح‌شده در اين فصول عبارتند از: مرزهاى توحيد و شرك در عبادت؛ بدعت در دين؛ زيارت قبور پاکان؛ سفر براى زيارت مرقد پيامبر(ص)؛ بزرگداشت قبور پاکان؛ زندگى پس از مرگ يا حيات برزخى؛ توسل به پيامبر(ص) و اولياء الهى؛ شفاعت يا تطهير و پالايش گنهكاران؛ درخواست شفاعت از شافعان راستين؛ مقامات و قدرت‌نمايى‌هاى اولياى الهى؛ تبرک به پيامبر و آثار بازمانده از وى؛ بزرگداشت مواليد اولياء الهى؛ نام‌گذارى فرزندان با پيشوند «عبد» و «غلام»؛ عمل نيك و اهداء پاداش آن؛ سوگند دادن خدا به حق بندگان برگزيده او؛ سوگند به غير خدا و گريه بر فراق عزيزان.


== وضعيت كتاب ==
== وضعيت كتاب ==
خط ۷۸: خط ۶۱:
فهرست مطالب و منابع و مصادر در انتهاى كتاب آمده است.
فهرست مطالب و منابع و مصادر در انتهاى كتاب آمده است.


در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع <ref>ر.ك: پاورقى، ص20</ref>، به توضيح برخى از مطالب متن پرداخته شده است <ref>ر.ك: همان، ص22</ref>.
در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17249/1/20 ر.ک: پاورقى، ص20]</ref>، به توضيح برخى از مطالب متن پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17249/1/22 ر.ک: همان، ص22]</ref>


==پانويس ==
==پانويس ==
<references />
<references/>
== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==


1. مقدمه و متن كتاب.
#مقدمه و متن كتاب.
#رحمانى‌زاده، حسين، «نقد كتاب: وهابيت، مبانى فكرى و كارنامه عملى»، برگرفته از پايگاه خبرى اسپيناد، 27 خردادماه 1394، به آدرس اينترنتى:
 
http://espinad.com/blog/libtarbiat/963007.
 
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
 
 
[[شرح العقيدة الطحاوية]]
 
[[التحفة المدنية في العقيدة السلفية]]
 
[[الإبانة]]
 
[[المسائل و الرسائل المروية عن الإمام أحمد بن حنبل في العقيدة]]
 
[[دفع شبه التشبيه بأكفّ التنزيه]]
 
[[لوامع الأنوار البهية و سواطع الأسرار الأثرية]]
 
[[الوهابيون و البيوت المرفوعة]]
 
[[بقيع الغرقد في دراسة شاملة]]
 
[[تاریخ حرم ائمه بقیع و آثار دیگر در مدینه منوره]]
 
[[محبوبیت ائمه بقیع علیهم‌السلام نزد اهل سنت]]
 
[[اين است وهابيت]]
 
[[هذه هي الوهابية]]
 
[[الوهابية بين المباني الفكرية و النتايج العملية]]
 
[[شناخت سلفی‌ها (وهابیان)]]
 
[[شناخت سلفیه معنا شناسی تاریخچه پیدایش و تحولات آن]]
 
[[بدعت چیست؟]]
 
[[علم و سلطه غیبی اولیا]]
 
[[عقائد السلف]]
 
[[قرائة في الأدلة السلفية]]
 
[[الوهابية في الميزان]]
 
[[الأجوبة النجفية في الرد علی الفتاوی الوهابية]]
 
[[الوهابية بين المباني الفكرية و النتايج العملية]]
 
[[معجم المؤلفات الإسلامية في الرد علی الفرقة الوهابية]]
 
[[الأجوبة النجفية في الرد علی الفتاوی الوهابية]]
 
[[مباحث في عقائد أهل السنة المسمی المهند علی المفند]]
 
[[وهابیت بر سر دو راهی]]
 
[[وهابی کیست و چه می‌گوید؟]]
 
[[وهابیت از دیدگاه مذاهب اهل سنت]]
 
[[وهابیت و بازنگری از درون]]


2. رحمانى‌زاده، حسين، «نقد كتاب: وهابيت، مبانى فكرى و كارنامه عملى»، برگرفته از پايگاه خبرى اسپيناد، 27 خردادماه 1394، به آدرس اينترنتى:
[[وهابیت؛ معمای یک ایدئولوژی بسته]]


http://espinad.com/blog/libtarbiat/963007 .
[[البراهين الجلية في دفع تشكيكات الوهابية]]


[[ملحق البراهين الجلية في دفع تشكيكات الوهابية]]


== پیوندها ==
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17249 مطالعه کتاب ‏وهابیت: مبانی فکری و کارنامه عملی در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:فرق اسلامی]]
[[رده:فرق اسلامی]]
[[رده:مذاهب کلامی اهل سنت]]
[[رده:مذاهب کلامی اهل سنت]]
برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/89539...755896»