دفع شبه التشبيه بأكفّ التنزيه

دفع شبه التشبیه بأکفّ التنزیه
پدیدآوران	سقاف، سید حسن بن علی (محقق) سقاف، سید حسن بن علی (مقدمه‌نويس) ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (نویسنده)
ناشر	دار الامام النووي
مکان نشر	عمان - اردن
سال نشر	1421 ق یا 2000 م
چاپ	4
موضوع	قرآن - کلام مشبهه - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها کلام اهل سنت - قرن6ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏207‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏د‎‏7‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

دفع شبهه التشبيه، اثر عبدالرحمن جوزى با موضوع عقيده و كلام در قرن ششم به زبان عربى مى‌باشد.

ساختار

كتاب «دفع شبهه التشبيه»، از عبدالرحمن بن علي جوزي صديقي بكري حنبلی متوفای 597ق است كه به اقتضای حنبلی مذهب بودنش و با تعصب شديدي كه داشته، از امام مذهب خويش احمد بن حنبل و اصحاب او كه نظراتي در تشبيه و تجسيم خداوند (جسمانیت خداوند و داشتن اعضاء و جوارحي همچون انسان) داشته‌اند، دفاع كرده و در اين اثر به مكتب اجتهاد و مدرسه اهل عقل شيعي نزدیک شده است.

اين كتاب در حدود 40 صفحه قطع وزيري است كه در دو باب كلي با عنوان: «باب ما جاء في القرآن العظيم من ذلك» و «باب ذكر الاحاديث التي سموها اخبار الصفات» آورده و سپس در ذيل هر يك از دو باب مسأئل و مباحثی را در موضوع اصلی كتاب بيان داشته و به بيان مطالب پرداخته است.

مشبهه و مجسمه كسانی هستند كه هر آنچه در قرآن كريم و روايات نبوي؛ همچون: فوقيت، تحتيت، نشستن بر روي عرش، صورت، دست، محبت و بغض آمده است را بدون هر گونه توجيه و تأويلي حمل بر ظاهر حرفي آن مینمايند.

گزارش محتوا

ابن جوزي حنبلی در كتابش میگويد: خداوند متعال میفرمايد: «ويبقى وجه ربك»؛ يعني: «يبقى ربك» (صورت پرودگارت باقي میماند؛ يعنیپروردگارت باقي میماند)، همچنين: «يريدون وجهه»؛ يعني: خداوند را اراده كرده‌اند.

وي در ابتدای كتاب خود فصلي را در ردّ نظريه كسانی كه میگويند: «تمسك به ظواهر آيات و روايات مذهب علمای سلف بوده است»، اختصاص داده و به شكل خلاصه اين گونه گفته است:

اخذ به ظاهر آيات و روايات مساوي با جسمانیت و تشبيه خداوند به اجسام است كه اين ظاهر الفاظ بر اساس موضوع له آن است كه به عنوان مثال دست معنای حقيقي‌اش همان عضوي است كه در انسان وجود دارد؛ در حالي كه درباره خداوند چنين منظوري اراده نمی‌شود؛ و همچنين در ساير موارد...

وي كتاب مختصر خود را در دو بخش آيات و روايات تنظيم كرده؛ ابتدا پس از ذكر آيات و يا روایاتیكه ممكن است، احتمال تشبيه و يا تجسيم درباره آنها داده شود، به بيان نظرات پيرامون آن قيام نموده و در پايان نظريه را به شكلي كه دافع شبهه باشد، بيان نموده است.

در بخش احاديث، به شصت روايت كه مورد شبهه است، اشاره كرده؛ اما در بخش آيات به تعداد كمتر از اين قبيل اشاره كرده است.

نسخه‌شناسی

نسخه حاضر در برنامه به تحقيق و تقديم حسن سقاف توسط انتشارات دار الامام النووى در اردن سال 1421ق چاپ شده است. نسخه ديگر اين كتاب به كوشش محمد على بيضوى در مجموعه‌ای كه دربردارنده ده مقاله مى‌باشد، به نام "العقيده و علم الكلام من اعمال الامام محمد زاهد الكوثري"، تحقيق شده شيخ محمد زاهد كوثرى، به همراه چند پاورقى محدود و مختصر از خود وى، چاپ اولش را در يك جلد به قطع وزيرى و شابك: ISBN 2 7451- 4364- 6 در سال 1425ق توسط دار الكتب العلميه بيروت منتشر شده است.

منابع مقاله

برگرفته از متن و مقدمه‌ى كتاب مى‌باشد.

وابسته‌ها

شرح العقيدة الطحاوية

التحفة المدنية في العقيدة السلفية

الإبانة

المسائل و الرسائل المروية عن الإمام أحمد بن حنبل في العقيدة

الوهابيون و البيوت المرفوعة

لوامع الأنوار البهية و سواطع الأسرار الأثرية

تخریب و بازسازی بقیع به روایت اسناد

بقيع الغرقد في دراسة شاملة

تاریخ حرم ائمه بقیع و آثار دیگر در مدینه منوره

محبوبیت ائمه بقیع علیهم‌السلام نزد اهل سنت

اين است وهابيت

هذه هي الوهابية

الوهابية بين المباني الفكرية و النتايج العملية

شناخت سلفی‌ها (وهابیان)

شناخت سلفیه معنا شناسی تاریخچه پیدایش و تحولات آن

بدعت چیست؟

علم و سلطه غیبی اولیا

عقائد السلف

قرائة في الأدلة السلفية

الوهابية في الميزان

الأجوبة النجفية في الرد علی الفتاوی الوهابية

الوهابية بين المباني الفكرية و النتايج العملية

معجم المؤلفات الإسلامية في الرد علی الفرقة الوهابية

الأجوبة النجفية في الرد علی الفتاوی الوهابية

مباحث في عقائد أهل السنة المسمی المهند علی المفند

وهابیت بر سر دو راهی

وهابی کیست و چه می‌گوید؟

وهابیت از دیدگاه مذاهب اهل سنت

وهابیت و بازنگری از درون

وهابیت؛ معمای یک ایدئولوژی بسته

وهابیت: مبانی فکری و کارنامه عملی