زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق

زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق

نام	زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق
نام‎های دیگر	زجاجی، ابوالقاسم عبدالرحمن بن اسحق نهاوندی، عبدالرحمن بن اسحق
نام پدر	اسحاق
متولد	قرن سوم هجرى
محل تولد	نهاوند
رحلت	340 ق
اساتید	ابن دُرَيد، اخفَش صغير و محمد يزيدى
برخی آثار	أمالي الزّجّاجي
کد مؤلف	AUTHORCODE03310AUTHORCODE

عبدالرحمان بن اسحاق زجاجى نهاوندى (متوفای 340ق)، اديب، لغت‌شناس و فقيه سرشناس و مسلمان قرن چهارم هجرى، در اواخر قرن سوم هجرى در نهاوند به دنيا آمد.

ظاهراً وى ايرانى الاصل و از اهالى خوزستان مى‌باشد. هرچند تاريخ تولدش روشن نيست.

تحصیلات

زجاجى، دوران كودكى خود را در زادگاه خويش گذرانيد و سپس در نوجوانى، براى كسب علم به بغداد رفت و نزد اساتيد برجسته زمان خود، همچون ابن دُرَيد، اخفَش صغير و محمد يزيدى به تحصيل فقه و لغت پرداخت، تا اينكه خود در اين علوم استاد شد و به مناسبت پيوستگى با ابراهيم بن سرى زجاج (شيشه‌گر)، به لقب زجاجى ملقب شد.

تا سال 311ق كه استادش درگذشته است، مقيم بغداد بوده و پس از آن به نواحى شام كوچيد و تا پايان زندگى در آن سرزمين به‌سربرده و در 340ق، در همان جا، درگذشته است.

آثار

«امالى زجاجى»، نام معروف‌ترين اثر وى مى‌باشد. اين كتاب، مجموعه املاءهاى زجاجى بوده و در واقع جنگ و مجموعه‌اى است كه در آن مطالب مختلف نقل شده است. نخستين مبحث اين اثر، در مورد آيه 121 سوره نحل: «ان ابراهيم كان امة قانتا لله حنيفا» و آخرين مبحث آن نقد و بررسى احوال بشار بن برد تخارستانى، يكى از افسانه‌سرايان است. در اين كتاب، به نمونه‌هايى از گفتار بزرگمهر هم برمى‌خوريم. امالى زجاجى، با مقدمه عبدالسلام محمد هارون، در سال 1382ق، در مصر چاپ شده است.

از ديگر تأليفات اين عالم فاضل، مى‌توان به كتب زير اشاره كرد:

1. الايضاح الكافى؛
2. الايضاح فى علل النحو؛
3. شرح الالف و اللام للمازنى؛
4. الجمل فى النحو.

وفات

سال وفات او را 340ق، نوشته‌اند.

وابسته‌ها

أمالي الزّجّاجي

المنهاج في شرح جمل الزجاجي

الإبدال و المعاقبة و النظائر

الجمل في النحو (زجاجی)

مجالس العلماء

کتاب اللامات

کتاب الخط