طرائق الحقائق

طرائق الحقائق
پدیدآوران	معصوم‌علی‌شاه، محمدمعصوم بن زین‌العابدین (نویسنده) محجوب، محمدجعفر (مصحح)
ناشر	سنایی
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	[--13]
چاپ	چاپ یکم
موضوع	تصوف تصوف - فرقه‎‌‌ها عرفان عارفان نعمه اللهیه
زبان	فارسی
تعداد جلد	3
کد کنگره	‏‎‏/‎‏م‎‏6‎‏ط‎‏4 / 293/1 BP

طرائق الحقائق عنوان اثری است 3 جلدی به زبان فارسی از محمدمعصوم بن زین‌العابدین شيرازي معروف به «معصوم‌عليشاه» با تصحیح محمدجعفر محجوب.

طرایق الحقایق از کتاب‌های جامع و مفیدی است که در دوره قاجار تألیف شده و در دوران حیات نویسنده‌اش و زیر نظر او، به چاپ رسیده است.

جلد اول کتاب، به بیان مقاصد صوفیان و تعریف صوفی و تصوف و نقض و ابرام هواداران و مخالفان این مکتب، اختصاص یافته است. نویسنده کتاب که خود از صوفیان است در آن، اقوال مخالفان را ذکر می‌کند و به اتکا به سنت و حدیث و آیات کتاب کریم و سیره بزرگان و مجاهدان و علمای بزرگ اسلام به رد آنها می‌پردازد؛ تنها در یک مورد از رد جواب و معارضه به مثل در برابر مخالفان تصوف امتناع می‌ورزد که آنان بر اثر ضعف و ناتوانی سلسله خصومت جنبانیده و از در دشنام‌گویی درآمده‌اند.

طرایق الحقایق نه تنها برای صوفیان و کسانی که متمایل به مشرب تصوف هستند سودمند است و آنان را از مطالعه کتب فراوانی که در این باب تألیف شده، بی‌نیاز می‌کند، بلکه اطلاعات بسیار در باب مباحث فقهی و نیز حکمت و فلسفه در اختیار دوست‌داران این‌گونه مباحث می‌گذارد و علاوه بر این مباحث، ذهن وقاد و نظر تیزبین مؤلف نیز در ماجرای مکابره میان صوفی و فقیه حکیم، داوری مطمئن و بی‌طرف و فرزانه است که قضاوت‌های او هرگز از دایره انصاف و رعایت حق و عدل، منحرف نمی‌گردد.

این مختصات، این اثر را به صورت دایرة‌المعارفی در باب مقاصد صوفیان درآورده و حرفی را ناگفته و عقده‌ای را ناگشاده و نکته‌ای را شرح‌ناکرده و طرفی را نابسته نگذاشته است.

در مجلد دوم و سوم، مؤلف به استقصا در باب سلسله‌های گوناگون تصوف شیعه و سنی پرداخته و اصول اعتقادات و پیران هر سلسله را به شرح باز نموده است. منتهی، جلد دوم خاص ترجمه متقدمان و متوسطان و جلد سوم مختص شرح حال معاصران مؤلف و پیران سلسله اوست.

منابع مقاله

مقدمه مصحح کتاب در جلد 1.