شرح المكودي علی الألفية في علمي الصرف و النحو: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۳۴: | خط ۱۳۴: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | |||
نسخهٔ ۱۷ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۳۱
| شرح المکودي علی الألفیة في علمي الصرف و النحو | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مکودی، عبدالرحمن بن علی (نویسنده) هنداوی، عبدالحمید (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | الفیه. شرح |
| ناشر | المکتبة العصرية |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1425 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ابن مالک، محمد بن عبدالله، 600؟ - 672ق. الفیه - نقد و تفسیر زبان عربی - نحو |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJ 6151 /الف2 الف7028 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شرح المكودي على الألفية، شرح استاد نحوى، صرفى و لغت‌شناس، عبدالرحمن بن على مكودى (متوفاى 807ق، در شهر فاس در كشور مغرب) بر كتاب الفيه ابن مالك (متوفاى 672ق) است كه در آن يك دوره صرف و نحو عربى با نظم و نثر به زبان عربى بيان شده است. نام كامل اين اثر چنين است: «شرح المكودي على الألفية في علمي الصرف و النحو». اين اثر را استاد دكتر عبدالحميد هنداوى تصحيح كرده و برایش مقدمه نوشته و منتشر كرده است. اين شرح، از نظر حجم، ميانه - نه مختصر و نه مطول - و از نظر موضوع و محتوا، كامل است و شامل همه مباحث صرف و نحو و تمامى هزار بيت ابن مالك مى‌شود.
ساختار
در اين كتاب، هزار بيتى كه ابن مالك در توضيح مباحث صرف و نحو عربى سروده، به ترتيب، ذكر و به‌صورت نثر عربى شرح شده است.
گزارش محتوا
درباره روش و محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است:
1. اين شرح، كامل است و با توضيح اين بيت شروع شده:
| «قال محمّدٌ هو ابنُ مالك | أحمد ربّي اللّه خير مالك» |
... و بعد از حمد الهى و درود بر محمد و آل محمد(ص)، بحث خودش را با اين بيت آغاز كرده:
| «كلامُنا لفظٌ مفيدٌ كاستقم | و اسمٌ و فعلٌ ثم حرفٌ الكلم» |
و بحث با طرح مطالب صرفى و نحوى ديگر ادامه يافته و سرانجام با دو بيت ذيل پايان يافته است:
| «فأحمد اللّه مصلّيا على | محمّد خير نبي أرسلا | |
| «و آله الغرّ الكرام البررة | و صحبه المنتخبين الخيرة» |
2. محقق در مقدمه‌اش - كه در تاريخ 27 ربيع‌الثانى 1421ق، نوشته - تأكيد كرده است كه: الفيه ابن مالك مشهور است و شروح متعددى بر آن نوشته شده و در بين اين شروح، شرح مكودى از نظر حجم مطالب، شرحى ميانه است؛ نه ايجاز مخل دارد و نه اطناب ممل. مصحح محترم، منابع شواهد ابن مالك را از كتب لغت و صرف و نحو استخراج كرده و كوشيده تا در صورت لزوم، محل نزاع و استشهاد را روشن سازد. دكتر عبدالحميد هنداوى به اين منظور به‌صورت كلى، بيشتر بر كتاب «المعجم المفصل في شواهد النحو» اعتماد كرده است[۲]
3. يكى ديگر از امتيازات اين اثر، اين است كه مصحح محترم، ابيات ابن مالك را اعراب‌گذارى كرده است. همچنين ايشان، در متن كتاب، نام و شماره سوره و آيه مورد استشهاد را معين كرده[۳]و براى موارد ديگر مانند شواهد شعرى، پاورقى نوشته و اين پانوشت‌ها را به‌صورت پياپى شماره‌گذارى كرده و در مجموع تعداد 209 پاورقى براى تمامى كتاب نگاشته است[۴]
4. جالب است كه شارح محترم در مواردى، از جدول براى آموزش بهتر مطالب استفاده كرده است[۵]
پانويس
منابع مقاله
شرح المكودي على الألفية في علمي الصرف و النحو، عبدالرحمن بن علي المكودي، تحقيق الدكتور عبدالحميد هنداوي، المكتبة العصرية، بيروت، الطبعة الأولى 1425ق.
وابسته‌ها
البهجة المرضية علی ألفية ابن مالك
تحفة الأديب في نحاة مغني اللبيب
النحو الوافي مع ربطه بالأساليب الرفيعة و الحياة اللغوية المتجددة
معجم القواعد العربية في النحو و التصريف
مبادئ العربية في الصرف و النحو
النحو المستطاب: سؤال و جواب و إعراب
أصول النحو عند السيوطي بين النظرية و التطبيق
الإنصاف في مسائل الخلاف بين النحو البصريين و الكوفيين
همع الهوامع شرح جمع الجوامع في النحو
شرح ملاجامي علی متن الكافية في النحو
أوضح المسالك إلی ألفية ابن مالك
النحو الواضح في قواعد اللغة العربية (المرحلة الابتدائية)
شرح الشواهد الشعرية في أمات الكتب النحوية لأربعة آلاف شاهد شعري
شرح الدرة البهية، «نظم الآجرومية»، في أصول علم اللغة العربية
النحو التطبيقي وفقا لمقررات النحو العربي في المعاهد و الجامعات العربية